Scheiden of uit elkaar: hoe zit dat financieel?

Yvonne: "Het is natuurlijk niet leuk om na te denken over uit elkaar gaan of scheiden als je gelukkig bent met elkaar, maar het is wel goed om je bewust te zijn van wat jullie wel en niet willen, mocht zoiets gebeuren. De ideale situatie is natuurlijk dat je samen gelukkig oud wordt. Maar als het niet zo loopt, is het fijn dat je het goed hebt geregeld. Wat is jullie verdeling in die situatie? Wat zijn de individuele situaties financieel gezien? Wij kunnen als adviseur juist ook vooraf meekijken naar en meedenken over deze onderwerpen. Verder kunnen we verschillende scenario’s doorspreken om zo de wensen helder te krijgen."

"Scheiden of uit elkaar gaan is vaak een heel moeilijke periode voor beide partners, met ongetwijfeld veel vragen en onzekerheden. Zoek de juiste begeleiding en hulp. Een mediator is gericht op harmonie en zal proberen de scheiding zo goed mogelijk te laten verlopen. Als jullie op goede voet staan met elkaar, is dit  een goede optie. De kosten zijn dan vaak een stuk beperkter. Mocht overleg tussen jullie te lastig zijn, kan het beter zijn om een advocaat in te schakelen. Beide partners hebben vaak een eigen advocaat die diens belangen behartigt.

"Een echtscheiding betekent dat er veel afspraken gemaakt moeten worden. Bekijk welke afspraken je onderling al kunt maken. Hoe verdelen jullie de spullen en het vermogen, wat gebeurt er met de woning? Dit leg je vast in een financieel plan. Hoe meer jullie zelf al hebben afgesproken, hoe makkelijker en sneller alles zal verlopen. Een mediator of advocaat zal uiteindelijk de gemaakte afspraken vastleggen in een echtscheidingsconvenant. Dit wordt vervolgens door de rechter bekrachtigd."

"Als jullie kinderen hebben, moet er een ouderschapsplan komen waarin je definieert welke afspraken er worden gemaakt ten aanzien van de omgangsregeling. En hoe de verdeling van verzorging en kosten van de kinderen eruitziet. Het opstellen van een ouderschapsplan is verplicht. Vaak helpt een mediator of advocaat met het op papier zetten van de afspraken."

"Op het moment dat ik klanten spreek die hebben besloten om te scheiden of uit elkaar te gaan, speelt er heel veel in hun privésituatie. Ik probeer rust en overzicht te geven als het gaat om de financiële zaken. Veelgehoorde vragen gaan over verdeling van vermogen of de koopwoning. Als een van de partners in de woning wil blijven en de partner wil uitkopen, is het vaak de vraag of dat financieel haalbaar is. Een oriëntatiegesprek met een hypotheekadviseur kan inzicht geven in de haalbaarheid."

"Als jullie geregistreerd partner zijn en kinderen onder de 18 hebben, dan verschillen de procedures weinig bij het scheiden. Zijn er geen kinderen, dan kan het partnerschap bij de notaris of een advocaat ontbonden worden, zonder dat de rechter eraan te pas komt. De notaris of advocaat zet de afspraken onder elkaar en jullie tekenen dit allebei."

"Een scheiding heeft niet alleen invloed op de huidige bezittingen en vermogen, maar ook op andere financiële regelingen zoals toeslagen, uitkeringen en pensioenen. Als je ex-partner schulden heeft, dan vraagt dit natuurlijk ook aandacht. Een financieel adviseur kan daarbij helpen.

Fiscaal gezien is de belastingaangifte natuurlijk een aandachtspunt, het is verstandig om daarvoor de Belastingdienst te raadplegen. Denk verder bijvoorbeeld ook aan de gezamenlijke rekeningen, verzekeringen, enzovoort. Op de website van de Rijksoverheid staat een handige checklist met alle aandachtspunten voor elke specifieke situatie."

"Het doorgeven van wijzigingen aan bijvoorbeeld het pensioenfonds (dient binnen twee jaar na echtscheiding te gebeuren). Daarnaast is het wellicht nodig om het testament en eventuele begunstiging van levensverzekeringen aan te passen."

"Een belangrijk punt dat ik regelmatig bespreek, is een verschil in inkomen tussen de partners. Mijn tip voor partners die gaan trouwen of een samenlevingscontract aangaan: als jullie al weten dat er een inkomensverschil zal zijn, kun je daar gelijk afspraken over maken in het samenlevingscontract of huwelijkse/partnerschapsvoorwaarden. Dit om zeker te weten dat jullie een verdeling naleven die voor jullie rechtvaardig voelt, mochten jullie ooit uit elkaar gaan. 

Onlangs had ik nog een klantgesprek met twee partners die besloten om, door hun grote verschil in inkomsten, een andere verdeling van vermogen op te nemen in hun samenlevingscontract. Zij vonden dat een eerlijkere situatie in het geval ze ooit uit elkaar zouden gaan."

"Voor mij gaat het vooral om bewustzijn. We zijn ons als mensen vaak bewust van risico’s als het overlijden van een partner of dat een van beiden arbeidsongeschikt raakt. Die onderwerpen kaarten klanten ook zelf aan in gesprekken. Scheiden of uit elkaar gaan, is een meer onderbelicht risico en we vinden het bij ABN AMRO belangrijk om ook hierover bewustwording te creëren. 

Als bank kunnen we in de afwikkeling niet bemiddelen, maar we kunnen wel meedenken als financieel partner en de risico’s en opties schetsen. Speciaal voor Preferred Banking klanten hebben we hiervoor het Financieel Vooruitzicht, een interactieve planningstool die de financiële situatie nu en in de toekomst inzichtelijk maakt.

Financiële onafhankelijkheid is daarin natuurlijk een belangrijk thema. Ik zou willen dat elke partner zich bewust is van de situatie in het geval van een scheiding. In gesprekken merk ik dat het voor partners heel prettig kan zijn om open van gedachten te wisselen. Wat zij daarna regelen, is volledig aan hen. Soms is het een bewuste keuze om een risico te nemen - als het maar een bewuste keuze is."

• Scheiden of uit elkaar: samen of apart belastingaangifte doen?
• Echtscheiding en belastingaangifte: hoe zit het met de hypotheek?