Echtscheiding en belastingaangifte: hoe zit het met jouw hypotheek?
Gescheiden stellen met een koophuis maken volgens de Belastingdienst vaak fouten bij het invullen van hun aangifte. Wat zijn de fiscale regels als jullie beiden voor 50% eigenaar van de woning en hypotheek zijn en een van de partners verlaat de woning? We beschrijven de belangrijkste aandachtspunten.
Aftrek hypotheekrente en tweejaarstermijn
De partner die in de woning blijft wonen, mag 50% van de totale hypotheekrente aftrekken. De woning blijft immers jouw hoofdverblijf.
Voor de vertrokken partner geldt de zogenaamde scheidingsregeling. Deze regeling laat de vertrokken partner maximaal 2 jaar 50% van de hypotheekrente aftrekken. Dit geldt ondanks dat de woning niet langer het hoofdverblijf is. De tweejaarstermijn begint zodra de vertrokken partner de gezamenlijke woning definitief verlaat. De hypotheekrente moet daadwerkelijk zijn betaald om voor belastingaftrek in aanmerking te komen.
Heeft de vertrokken partner na deze periode het eigendomsdeel van de woning nog niet overgedragen? Dan moet de vertrokken partner dit eigendomsdeel en het aandeel in de hypotheek in box 3 aangeven.
Heeft de vertrokken partner het eigendomsdeel van de gezamenlijke woning aan de blijvende partner verkocht? Dan heeft de blijvende partner voor deze aankoop vaak een hypotheek nodig. De rente van deze nieuwe hypotheek is aftrekbaar als de hypotheek een looptijd heeft van maximaal 30 jaar en wordt terugbetaald volgens een annuïtair of lineair aflossingsschema.
Eigenwoningforfait
Als je een eigen woning hebt, moet je in je aangifte inkomstenbelasting het eigenwoningforfait opgeven. Dit is een percentage van de WOZ-waarde van je huis. Voor je aangifte inkomstenbelasting 2024 geldt de WOZ-waarde op de peildatum 1 januari 2023.
Ligt de WOZ-waarde van je huis op 1 januari 2023 tussen € 75.000 en € 1.310.000? Dan moet je in je aangifte 2024 voor jouw eigendomsdeel over 0,35% van deze WOZ-waarde inkomstenbelasting betalen in box 1. Heeft de vertrokken partner definitief de gezamenlijke woning verlaten? Dan moet hij/zij nog maximaal 2 jaar over diens deel van het eigenwoningforfait inkomstenbelasting betalen.
Betaalt de blijvende partner huur?
Wanneer de vertrokken partner de gezamenlijke woning verlaat, biedt hij/zij woongenot aan de blijvende partner. Betaalt de blijvende partner hiervoor een reële huur aan de vertrokken partner? Dan is deze huur bij de blijvende partner niet aftrekbaar en bij de vertrokken partner niet belast. Hoe hoog een reële huurvergoeding is, is afhankelijk van de feiten en omstandigheden van de gezamenlijke woning.
Betaalt de blijvende partner geen huur?
Betaalt de partner die in de woning blijft wonen geen huur? En is er sprake van een onderhoudsverplichting? Dan kan het door de vertrokken partner verstrekte woongenot als partneralimentatie worden aangemerkt. De blijvende partner moet daarover in box 1 inkomstenbelasting betalen en mogelijk ook bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw). De vertrokken partner kan het verstrekte woongenot als betaalde partneralimentatie aftrekken in box 1 van de inkomstenbelasting. De hoogte van deze alimentatie is gelijk aan een evenredig deel van het eigenwoningforfait.
Betaalt een van de partners de volledige hypotheekrente?
Het komt vaak voor dat een van de partners de volledige hypotheekrente betaalt. In dat geval is maar 50% als hypotheekrente aftrekbaar bij de betalende partner omdat deze partner 50% eigenaar is van de woning. De andere 50% van de hypotheekrente is niet aftrekbaar voor de andere partner omdat hij/zij de rente niet heeft betaald. Alleen als er sprake is van een onderhoudsverplichting (zie voorwaarden hierboven) kan de betalende partner dit deel alsnog als partneralimentatie aftrekken.
Tot slot
Bij een echtscheiding zijn de fiscale regels rondom de eigen woning en de aftrek van hypotheekrente complex. Een vergissing is snel gemaakt en dat kan tot onbedoelde uitkomsten leiden. Je kunt veel gedoe voorkomen door je vooraf goed te (laten) informeren over de fiscale regels bij echtscheiding. Daarom is het raadzaam om eerst je eigen situatie met een adviseur te bespreken. Als je gescheiden bent in 2024, is wellicht samen aangifte doen nog een financieel gunstige optie? Je vindt veel informatie op de website van de Belastingdienst 'Je gaat uit elkaar en hebt een eigen woning'.
