Uitsluitingsclausule bij een erfenis of schenking: hoe werkt het?
Is je kind getrouwd? Dan regel je met een uitsluitingsclausule dat jouw erfenis of schenking eigendom blijft van je kind. Ook na een scheiding. Lees waar jij en je kind op moeten letten bij een erfenis of schenking met een uitsluitingsclausule.
Wat is een uitsluitingsclausule?
Een schenking of erfenis regel je met een schenkingsovereenkomst of een testament. Je kunt dit document aanvullen met een uitsluitingsclausule.
Een uitsluitingsclausule zorgt dat je erfenis of schenking altijd bezit blijft van je kind. Dit is vooral nuttig als je kind getrouwd in gemeenschap van goederen of dat gaat doen. Met een uitsluitingsclausule hoeft je kind jouw erfenis of schenking dus nooit te delen met diens partner. Ook niet als je kind uit elkaar gaat.
Wat verder goed is om te weten:
- Bij het opstellen van je testament voegt een notaris meestal standaard een uitsluitingsclausule toe. Bij een schenkingsovereenkomst regel je dat zelf of met hulp van je notaris.
- Je bepaalt zelf hoe je een uitsluitingsclausule precies invult. Er zijn verschillende mogelijkheden.
- Een uitsluitingsclausule geldt voor de ontvanger. Dit kan je kind, kleinkind of een andere naaste zijn.
Wat sluit de clausule niet uit?
Een uitsluitingsclausule sluit vermogen niet in alle gevallen uit. Soms zijn er uitzonderingen.
1. De wet bepaalt wat met het vermogen gebeurt na overlijden
Een uitsluitingsclausule bepaalt wat er met je schenking of erfenis gebeurt na een echtscheiding. Maar de clausule bepaalt niet wat er met dat vermogen gebeurt als de ontvanger overlijdt.
Volgens het erfrecht gaat het vermogen van je getrouwde kind meestal naar diens partner, niet naar je kleinkind. Een uitsluitingsclausule verandert daar niets aan. Met zo'n clausule regel je dus niet dat het vermogen in de familie blijft na het overlijden van je kind.
Wil je dat je schenking of erfenis in de familie blijft? Dan kun je dat regelen met een tweetrapsregeling in een testament of schenkingsakte.
Lees meer over een tweetrapsmaking in je testament.
2. Vermogen blijft onderdeel bij het bepalen van alimentatie
Gaan je kind en diens partner uit elkaar en hebben zij kinderen? Dan kan een schenking of erfenis met uitsluitingsclausule invloed hebben op de hoogte van de alimentatie.
Door zo’n schenking of erfenis heeft je kind namelijk meer vermogen. Dat kan van invloed zijn op de berekening van de alimentatie.
Mogelijk nadeel als je kind overlijdt vóór diens echtgenoot
Meestal is het bij overlijden voordelig als er een gelijke verdeling van het vermogen is voor beide echtgenoten. Dat kan door te trouwen in gemeenschap van goederen. Of door een finaal verrekenbeding op te nemen in de huwelijkse voorwaarden.
Maar de uitsluitingsclausule kan een gelijke verdeling van het vermogen tegenhouden. Een mogelijke oplossing is om te kiezen voor een clausule met soepelere voorwaarden.
Zo'n clausule houdt het vermogen privé bij een echtscheiding, maar treedt terug bij overlijden. Zo kan het vermogen van je kind na overlijden alsnog in de huwelijksgemeenschap vallen.
Huwelijken vanaf 2018: uitsluitingsclausule niet nodig
Is je kind getrouwd op of na 1 januari 2018, zonder huwelijkse voorwaarden? Dan geldt een ‘beperkte gemeenschap van goederen’.
Dit betekent dat een schenking en erfenis automatisch buiten de huwelijksgemeenschap valt. Een uitsluitingsclausule is daardoor niet nodig. Hierdoor wordt ook het belang van de uitsluitingsclausule kleiner. Nog maar weinig mensen trouwen in een algehele gemeenschap van goederen trouwen.
Wil je dat je schenking of erfenis binnen de huwelijksgemeenschap valt?
Dan is er sinds 1 januari 2018 een nieuwe optie. Zo kun je nu bepalen dat je erfenis of schenking in de huwelijksgemeenschap van je kind valt.
Als je wilt, kun je dit nog specifieker maken: niet bij echtscheiding, wel bij overlijden. Dit heet ook wel een ‘insluitingsclausule’.
Overweeg je een insluitingsclausule?
Besef je dan je met een insluitingsclausule eigenlijk de nalatenschap van je kind regelt. Hiermee bepaal je wat over 20 tot 30 jaar voordelig is voor je kind. Terwijl je niet weet hoe het leven van je kind eruitziet in de toekomst. En welke wensen je kind dan heeft.
3 punten waar je kind op moet letten
1. Bewaar een onderhandse schenkingsakte
Heb je de schenkingsovereenkomst zelf gemaakt, zonder notaris? Dan is het belangrijk dat je kind dit document goed bewaart. Bij een echtscheiding moet je kind namelijk bewijzen dat er is een uitsluitingsclausule is.
2. Houd een administratie bij
Een goede administratie bijhouden is belangrijk. Zo blijft duidelijk welk geld onder welke clausule valt. Ook als het is uitgegeven. Dat voorkomt misverstanden achteraf. Het is aan te raden het geld op een aparte rekening te houden.
3. Goede afspraken met de partner
Het is slim als je kind en diens partner duidelijke afspraken maken over de besteding van het geld. En dit vastleggen en bewaren. Bijvoorbeeld als de verbouwing van hun huis betaald is met uitgesloten vermogen. Bij een echtscheiding kan dat leiden tot discussies.
Ontvanger blijft recht hebben op het geld
Stel, je kind is getrouwd in gemeenschap van goederen en de partner van je kind krijgt een erfenis van € 50.000 met een uitsluitingsclausule. Het geld staat komt op de gezamenlijke bankrekening. Deze rekening behoort tot de huwelijksgemeenschap.
Juridisch kun je stellen dat de partner nu privévermogen in de gemeenschappelijke pot heeft gestopt. De partner krijgt dan ook een vergoedingsrecht op de gemeenschap van € 50.000.
Over de jaren geven je kind en diens partner het geld ‘consumptief’ uit. Bijvoorbeeld aan vakanties, etentjes en een nieuwe auto. Uiteindelijk is de erfenis op. Je denkt dan misschien dat de uitsluitingsclausule uitgewerkt is. Maar dat zit anders.
Het samen consumptief uitgeven van het geld verandert niets aan het vergoedingsrecht van de partner op de gemeenschap van € 50.000. Dat betekent dat de partner recht blijft hebben op de € 50.000. Als er een echtscheiding komt, kan het dus zijn dat je kind een flink bedrag moet terugbetalen aan diens partner.
2 manieren om dit te voorkomen
- Zorg dat je kind duidelijke afspraken maakt met diens partner. Bijvoorbeeld door af te spreken en vast te leggen dat de vergoedingsvordering van € 50.000 vermindert wanneer zij het geld samen consumptief uitgeven.
- Neem deze afspraak standaard op in de uitsluitingsclausule van je testament of schenkingsovereenkomst. Is de schenking of erfenis al ontvangen? Dan is dit niet meer mogelijk.
