De voordelen van fiscaal partnerschap

Bij het aangaan van een huwelijk verandert er veel. Zo ben je vanaf het 'jawoord’ elkaars echtgenoot en een wettelijk erfgenaam van je levenspartner. En ben je fiscaal partner geworden voor de inkomstenbelasting. Hetzelfde geldt voor geregistreerde partners. Onder voorwaarden kun je zelfs fiscaal partner van elkaar worden als je niet getrouwd bent. Wat zijn daarvan de gevolgen?

Uitgangspunt voor de inkomstenbelasting is dat degene die inkomsten verdient, kosten heeft gemaakt of vermogen bezit, daarvan aangifte doet. Bij fiscaal partners kan dat voor bepaalde onderdelen anders zijn. Fiscaal partners hebben de vrijheid om in hun aangiften inkomstenbelasting bepaalde posten in een zelf te kiezen verhouding onderling te verdelen. Voor zover zij geen onderlinge verhouding kiezen, worden de betreffende posten aan ieder voor 50% toegerekend.

Als fiscaal partners mag je schuiven met zogenaamde ‘gemeenschappelijke inkomensbestanddelen’. Dit zijn:

• het belastbare inkomen uit de eigen woning (zoals het saldo van eigen woningforfait en aftrekbare rente);
• het inkomen uit aanmerkelijk belang (zoals dividenduitkeringen en verkoopwinst op aandelen in een eigen bv);
• de persoonsgebonden aftrek (zoals alimentatie, zorgkosten en giften).

Slim verdelen van bepaalde posten kan soms honderden euro’s voordeel opleveren. Vroeger was de vuistregel: aftrekposten leveren het meeste voordeel op bij de partner met het hoogste inkomen. Doordat de regering het fiscale voordeel van de meeste aftrekposten in de afgelopen jaren steeds verder heeft beperkt, is dat inmiddels niet meer zo.

Voor partners bij wie de ene in 2024 meer verdiende dan ongeveer € 75.000 en de andere minder dan € 75.000 maar wel meer dan ongeveer € 24.000, is het in principe voordeliger om het saldo van de inkomsten uit eigen woning bij de partner met het lagere inkomen te overwegen. 

Vanaf 2024 is het tarief waartegen de aftrekbare (rente)kosten worden verrekend maximaal gelijk aan het basistarief van ongeveer 37%. Ook als (de top van) het inkomen in box 1 tegen het toptarief van 49,5% wordt belast. De partner met het lagere inkomen betaalt maximaal ongeveer 37% belasting over de bijtelling van het eigenwoningforfait, terwijl de partner met het hogere inkomen daarover 49,5% betaalt. 

Algemene heffingskorting 

Ook neemt de Algemene heffingskorting bij de partner met het lagere inkomen toe met ongeveer 6,6% (vanaf AOW-leeftijd ongeveer 3,4%) over het bedrag van de netto aftrekpost. Dit gebeurt als de verlaging van het box 1-inkomen plaatsvindt tussen ongeveer € 75.000 en € 24.000. De partner met het box 1-inkomen boven ongeveer € 75.000 heeft dat voordeel niet.

Ouderenkorting 

Vanaf de AOW-leeftijd bestaat daarnaast ook recht op de Ouderenkorting van ongeveer € 2.000. Bij een ‘verzamelinkomen’ – het inkomen van alle drie de boxen samen – tot ongeveer € 44.000 is deze korting maximaal. Vanaf ongeveer € 58.000 is de Ouderenkorting nihil. Daartussen bouwt de korting af.

Als de verlaging van het belastbaar inkomen door de netto aftrekpost valt tussen ongeveer € 58.000 en € 44.000, neemt de Ouderenkorting toe met maar liefst 15%. Waardoor het voordeliger is om de inkomsten uit eigen woning bij de partner met het lagere inkomen op te geven. Maar pas op als het inkomen lager is dan ongeveer € 40.000. Je betaalt tot die grens vanaf de AOW-leeftijd dan wel slechts ongeveer 19% over het eigenwoningforfait, maar de hypotheekrente levert beneden die grens ook maar 19% voordeel op. In dat geval is het meestal niet voordelig om de hypotheekrenteaftrek bij de partner met het lage inkomen aan te geven.

Persoonsgebondenaftrek

Een soortgelijk effect als bij de hypotheekrenteaftrek kan ook optreden bij de persoonsgebonden aftrek. Ook dan kan opnemen van de aftrekpost in de aangifte bij de partner met het lagere inkomen in bepaalde gevallen meer voordeel opleveren.

Als je getrouwd bent of een geregistreerd partner, ben je automatisch fiscaal partner voor de inkomstenbelasting. Datzelfde geldt voor samenwoners die op hetzelfde adres staan ingeschreven en bijvoorbeeld:

• beiden meerderjarig zijn en een notarieel samenlevingscontract zijn aangegaan; óf
• samen één of meerdere (erkende) kinderen hebben; óf
• waarbij de partner bij het pensioenfonds is aangemeld voor het partnerpensioen; óf
• samen eigenaar zijn van een woning die hun hoofdverblijf is; óf
• beiden meerderjarig zijn en er een minderjarig kind van (ten minste) één van hen staat ingeschreven; óf
• in het voorgaande kalenderjaar (dus voor de belastingaangifte over 2024 is dit in 2023) al partner waren.

Zodra een van de huwelijkspartners een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed indient, eindigt het fiscaal partnerschap. Bij geregistreerde partners is dat als een van hen een verzoek tot ontbinding van dat partnerschap indient. Datzelfde geldt als de partners niet meer op hetzelfde adres staan ingeschreven. Uitzondering op deze laatste beëindigingsgrond is de situatie waarin een partner wordt opgenomen in een verpleeg- of verzorgingshuis. Dan blijven de partners elkaars fiscaal partner, tenzij je de Belastingdienst laat weten dat niet te willen.

Als fiscaal partners heb je dus de mogelijkheid om in je aangiften inkomstenbelasting bepaalde inkomensbestanddelen fiscaal optimaal aan elkaar toe te rekenen. Let daarbij goed op, want dit kan misschien invloed hebben op andere regelingen, bijvoorbeeld toeslagen. Het kan dan ook verstandig zijn om zo nodig een belastingadviseur te raadplegen.