Testament samengesteld gezin: hier let je op

Een samengesteld gezin is een gezin met kinderen waarbij één van de ouders of beide ouders kinderen heeft uit een vorige relatie. Bijvoorbeeld:

• Partners A en B wonen samen. Een vorige relatie van partner A is door echtscheiding geëindigd en uit die relatie zijn twee kinderen. 
• Partners A en B zijn gehuwd en hebben twee gezamenlijke kinderen. Een vorige relatie van partner B is door het overlijden van de partner geëindigd en uit die relatie is één kind.
• Partners A en B gaan samenwonen. Uit vorige relaties hebben zij allebei twee kinderen. 

Meestal moet na het overlijden van de langstlevende ouder het vermogen naar de kinderen gaan. In het artikel 'Wie erft als er geen testament is' lees je hoe dat gaat bij echtparen met de wettelijke verdeling.

Bij een samengesteld gezin willen ouders misschien niet dat hun vermogen naar alle kinderen gaat. Moet het vermogen naar alle kinderen of alleen naar de eigen kinderen? In het laatste geval is het misschien niet vanzelfsprekend dat de langstlevende partner alles krijgt. 

De eerste stap is dus om na te denken over wat je wilt dat er met je erfenis gebeurt. Stel jezelf verschillende scenario’s voor. Wat als er gisteren iets met je was gebeurd? Wie moet dan je vermogen krijgen? En wat als die persoon of personen daarna overlijden?

Om te bepalen wie er erft bij een samengesteld gezin, is het handig om eerst te bedenken wat je wilt dat er met je vermogen gebeurt. Daarna kun je kijken welke regelingen in een testament daarbij passen.

Voorbeeld: Partner A en partner B wonen samen. Partner A heeft twee kinderen uit een vorige relatie en wil dat zijn vermogen na overlijden bij deze kinderen terechtkomt. Partner B wil zijn vermogen nalaten aan de broers en zussen. 

In dit geval is het logisch dat partner A de kinderen als erfgenamen benoemt en partner B zijn broers en zussen. Maar wat als ze samen een koophuis hebben? Kan partner B het deel van partner A overnemen na diens overlijden? Of is het beter dat partner A partner B woonrecht geeft totdat die overlijdt? Het huis gaat daarna naar de kinderen. 

Vergelijkbare vragen komen op als partner B eerst overlijdt. Bij zo'n woonregeling ontstaat er na het overlijden van partner A een band tussen de kinderen en partner B. Dit kan goed of slecht zijn, afhankelijk van de situatie. Op dit moment is partner A de schakel tussen de kinderen en partner B. Maar dat kan veranderen na het overlijden van partner A.

In een echtscheidingstestament regel je dat je vermogen na je overlijden niet bij je ex terecht komt, ook niet via de kinderen. Hoe werkt dat? 

Stel dat de vorige relatie van A is geëindigd door een scheiding. Meestal wil je niet dat de ex-partner iets krijgt van A bij overlijden. Maar via de kinderen kan er toch vermogen van A bij de ex terechtkomen.

Voorbeeld: A overlijdt en heeft beide kinderen tot erfgenamen benoemd. Zij krijgen ieder een vermogen van € 100.000. Stel nu dat een kind komt te overlijden. Dit kind is niet getrouwd, heeft geen kinderen en ook geen testament. Volgens de wet zijn de erfgenamen van dit kind de broer/zus en de ouder. Zij zijn erfgenamen voor een gelijk deel en hebben dus ieder recht op € 50.000.

Er kan dus vermogen van A via een kind terechtkomen bij de ex-partner. In een testament kan dit worden voorkomen en dat wordt dan vaak een ‘echtscheidingstestament’ genoemd. A kan bijvoorbeeld regelen dat het vermogen na het overlijden van een kind volledig naar het andere kind gaat.

Een andere situatie is dat het eerste huwelijk van A eindigde door het overlijden van partner B. Er kan dan een financiële band zijn tussen A en de kinderen. Misschien heeft A een schuld aan de kinderen, die moet worden uitgekeerd na het eigen overlijden. Het is voor A nu van belang dat er goed wordt bekeken wat de invloed is van die schuld aan de kinderen. Dit kan de mogelijkheden om vermogen na te laten aan een nieuwe partner beperken. 

In het artikel 'Langstlevende ouder en de verdeling van de erfenis' staan meer aandachtspunten voor langstlevende ouders.

Voor echtgenoten en geregistreerde partners is het belangrijk om na te denken over welk huwelijksvermogensrecht past.

Voorbeeld: Partners A en B wonen ongetrouwd samen en hebben samen twee kinderen. Partner B heeft een kind uit een vorige relatie. A en B gaan trouwen en vragen zich af welke huwelijkse voorwaarden bij hen passen.

Belangrijk is wat ze met hun vermogen willen na hun overlijden. Moet het vermogen naar alle drie de kinderen of alleen naar de eigen kinderen? In het eerste geval kan gezamenlijk bezit een optie zijn. In het tweede geval is het logisch de vermogens gescheiden te houden. Dit is nog los van andere overwegingen bij huwelijkse voorwaarden.

Lees ook: ‘Welke gevolgen heeft trouwen voor je vermogen?

Welke regelingen voor jou passen, hangt af van je situatie en wensen. Dat is maatwerk en bespreek je het beste met een notaris. Hopelijk heb je na het lezen van dit artikel een goed beeld van de mogelijkheden en aandachtspunten. In de brochure Patchwork planning vind je meer informatie over samengestelde gezinnen.