Laat je geld na aan jouw kleinkinderen?

Bij gesprekken met grootouders verbetert de sfeer bijna altijd als ik geld nalaten aan kleinkinderen noem. Kleinkinderen in financiële zin een steun in de rug geven, spreekt kennelijk aan. Het brengt een directe band tot stand tussen jou als grootouder en je kleinkind. De gedachte dat je helpt bij studiekosten of een eerste woning kopen, is mooi.

Kleinkinderen hebben in 2025 een vrijstelling voor de erfbelasting van € 25.490. Dit bedrag kun je dus vrij van erfbelasting aan een kleinkind nalaten. Komt dit bedrag bij een kind terecht, dan betaalt dat kind 20% erfbelasting. Dan bespaart het nalaten van dit bedrag aan je kleinkind afgerond € 5.098 aan erfbelasting.

De vrijstelling geldt per kleinkind en per grootouder. Hebben we twee grootouders en een hele schare kleinkinderen? Dan kan de besparing flink oplopen. Bekijk het overzicht van alle vrijstellingen en de tarieven van de erfbelasting.

Houd je testament flexibel door te spreken over ‘het bedrag van de vrijstelling bij mijn overlijden’. De jaarlijkse aanpassing van het bedrag door inflatie gaat dan automatisch. Het is raadzaam een maximering van het bedrag te noemen. De wet kan wijzigen, waardoor het bedrag van de vrijstelling verandert.

Als je geld nalaat aan je kleinkinderen, laat je minder geld na aan je kinderen. Dat is iets om rekening mee te houden. Misschien kunnen zij het ook goed gebruiken? Een ander punt is dat je kinderen misschien een verschillend aantal kinderen hebben.

Stel bijvoorbeeld dat je twee kinderen hebt, een zoon en een dochter. Je zoon heeft twee kinderen en je dochter heeft drie kinderen. Je laat ieder kleinkind € 25.490 (2025) na, waardoor ze gelijk behandeld worden. Het vermogen dat over is, is voor je kinderen. Elk kind ontvangt de helft, waardoor het gezin van je dochter meer vermogen krijgt dan dat van je zoon.

Je kunt je vermogen ook eerst in twee delen splitsen: de helft voor je zoon en de helft voor je dochter. De bedragen voor je kleinkinderen komen ten laste van wat je nalaat voor de ouders. In deze situatie krijgt elk gezin evenveel vermogen. 

Het is een persoonlijke afweging welke mogelijkheid jij eerlijk vindt.

Misschien vindt er na vandaag nog gezinsuitbreidingen plaats. Hoe gaat dat dan als je in je testament geld nalaat aan je kleinkinderen?

Je kunt je testament in zekere zin flexibel houden. Je kunt geld nalaten aan de kleinkinderen die er zijn op het moment dat je overlijdt. Een kind dat al verwekt is en na je overlijden wordt geboren, erft nog steeds van jou. Je hoeft je testament niet aan te passen bij de geboorte van een nieuw kleinkind.

Kleinkinderen die na je overlijden worden verwekt, erven in principe niet van jou. Houd hier rekening mee wanneer de gezinnen van je kinderen nog niet compleet zijn. De grootte van de erfenis voor je kleinkinderen is daarom belangrijk. Kan een kind een later geboren kleinkind met een schenking zelf compenseren? Bij grote bedragen kan dit misschien niet.

Je kleinkinderen krijgen het geld mogelijk in handen als zij nog jong zijn. Uitgangspunt is dat zij het geld vanaf hun 18e verjaardag vrij beschikbaar krijgen. Met een bewindregeling in je testament kun je dat voorkomen. Bijvoorbeeld door je kind te benoemen tot bewindvoerder tot een kleinkind 25 jaar is geworden. 

Dit geldt voor schenken, maar dezelfde principes zijn toepasbaar op een bewindregeling in je testament. De bewindregeling in je testament komt in de plaats van de schenkingsakte met een bewindregeling.

Wil jij dat alleen je kinderen en kleinkinderen jouw erfenis ontvangen, en niet bijvoorbeeld familie van je schoonzoon of schoondochter? Dat kun je vastleggen in je testament met een tweetrapsmaking. 

Natuurlijk is het ook mogelijk om aan kleinkinderen te schenken. Je kunt beide doen: geld schenken aan kleinkinderen en ook een bedrag nalaten. We schreven eerder over de overwegingen bij deze keuze. Een testament met bedragen voor kleinkinderen regelen is vaak eenvoudiger dan bankrekeningen openen en schenkingsakten maken. Maar dat zal ook afhankelijk zijn van jouw situatie en het aantal kleinkinderen. Lees meer over schenken aan minderjarigen.

Er is een manier van nalaten aan kleinkinderen die bekend staat onder de naam ‘ik-opa-clausule’. Je laat je vermogen na aan je kind, en je kind krijgt een schuld aan zijn kinderen. Zo betrek je je kleinkinderen in je nalatenschap, maar komt het vermogen eerst ter beschikking aan je kind.

Voor nu wil ik volstaan met het benoemen van deze mogelijkheid. Als je deze mogelijkheid onderzoekt, heb je hulp van een specialist zoals een notaris nodig. Let op dat er een langdurige band kan ontstaan tussen je kind en kleinkind. Dat kan allerlei gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor de belastingheffing over vermogen in box 3.

Misschien paste een grootouder deze mogelijkheid in het verleden toe, waardoor je nu een schuld hebt aan je kind. Of je zit in de situatie dat je een vordering hebt op je ouder. Het is ook verstandig om met een specialist over de gevolgen van deze situatie te praten. De afgelopen jaren leidde deze structuur tot veel discussies met de Belastingdienst. Daarom is het belangrijk om precies te weten wat jouw situatie is.

Nalaten aan kleinkinderen spreekt veel grootouders aan. Eén van de redenen daarvoor is dat het gunstig is voor de te betalen erfbelasting. Er zijn wel enkele zaken om over na te denken. Ik hoop je met dit artikel een eind op weg te hebben geholpen. Zo ga je goed voorbereid naar je notaris.