Geld lenen aan kinderen, familie of bekenden

Een onderhandse geldlening is een particuliere lening zonder tussenkomst van een bank of andere financiële verstrekker. Meestal worden afspraken over dit soort leningen niet officieel vastgelegd bij een notaris. Zo is er sprake van een onderhandse lening wanneer er een geldlening is tussen twee vrienden of wanneer een kleinkind geld leent van een grootouder. Een onderhandse lening in de familiesfeer wordt ook wel een familielening of familiebank genoemd.

Ga je veel leningen verstrekken of buiten je familie- of vriendenkring? Dan kunnen er andere vragen ontstaan dan wat hier besproken wordt. Bijvoorbeeld of je daar een vergunning voor nodig hebt. Vraag hierover advies bij een financieel adviseur. 

In dit artikel gaan we uit van een lening binnen je familie- of vriendenkring.

Overweeg je als ouder geld te lenen aan je kind? Bijvoorbeeld om te helpen bij een grote aankoop zoals een huis of auto. Zorg ervoor dat alle afspraken duidelijk zijn. Denk ook aan de gevolgen voor je inkomstenbelasting en die van je kind. Vanaf punt 5 in dit artikel lees je hier meer over.

Met het verstrekken van een lening behoud je jouw vermogen. Je legt wel een deel ervan vast in de lening. Daar kun je dan niet vrij over beschikken en dat moet passen in je financiële situatie. 

Zeker bij grotere bedragen is het verstandig om een adviseur in te schakelen. Die kan inschatten of de lening verantwoord is. Een adviseur kan ook kijken of lenen wel verstandig is voor de lener. In familieverhoudingen kan het moeilijk zijn om streng te zijn over gemaakte afspraken. De toekomst blijft onzeker, maar je zet een goede stap als de lening past bij jouw financiële situatie.

Een geldlening voegt een financieel element toe aan je relatie met de lener. Daar moet je je bewust van zijn. Wat betekent het als de lener, bijvoorbeeld je kind, vergeet te betalen of in financiële problemen komt? Dat kan de relatie onder druk zetten. Een alternatief voor een geldlening kan een schenking zijn. Bekijk ook of dat jullie relatie beïnvloedt.

Een ander aspect is de rente die je kunt krijgen over de lening. Als je minder rente vraagt dan een bank zou doen, of helemaal geen rente, kan de Belastingdienst dat als een schenking zien. Bij een schenking boven een bepaald bedrag moet je schenkbelasting betalen. Je kunt ook overwegen je kind jaarlijks een schenking te doen tot het vrijgestelde bedrag waarmee je kind de rente en/of de lening kan terugbetalen. 

Bij een lening voor een eigen woning denken sommigen dat de rente zo hoog mogelijk moet zijn, omdat die fiscaal aftrekbaar is. Maar een te hoge rente kan gezien worden als een schenking van de lener aan de uitlener en dan is de rente niet aftrekbaar. Welke rente moet je dan afspreken? Het uitgangspunt is een rente die een bank ook zou vragen. Laat je hierover adviseren door een fiscaal adviseur.

In het artikel Onderhands lenen lees je meer over een geldlening voor een woning van je kind, bijvoorbeeld voor de aankoop of verbouwing. Dan kan de rente aftrekbaar zijn in box 1. 

Bij een lening voor de woning van je kind kun je een hypotheekrecht overwegen. Dit regel je via de notaris. Een alternatief is een positieve/negatieve hypotheekverklaring in een onderhandse overeenkomst. Het kind belooft dan een hypotheekrecht te vestigen en geen andere hypotheken te vestigen. Deze afspraak biedt minder zekerheid dan een hypotheekrecht vanaf het begin.

Als je de lening verstrekt vanuit je privévermogen, en dus niet vanuit bijvoorbeeld een bv, is de lening een bezit in box 3. In 2025 valt zo'n lening in de categorie ‘overige bezittingen’. Dit betekent dat je geacht wordt een rendement van 5,88% te behalen, waarover je 36% belasting moet betalen. Meestal is dat ongeveer 2,1% belasting over het bedrag van de lening.  

Als de ontvangen rente lager is dan 5,88%, neemt de belastingdruk toe. Bij een rente van 2,1% is de belastingdruk 100%. Dit komt door het systeem dat met verwachte percentages werkt. Er komt een tegenbewijsregeling voor dit soort situaties. Het kabinet wil vanaf 2028 het werkelijke rendement belasten. 

De belasting bij de lener hangt af van waar het geld voor gebruikt wordt. Een auto levert bijvoorbeeld een schuld op in box 3, een woning kan een schuld opleveren in box 1.  

Bij een schuld in box 3 mag de lener in 2025 een forfaitaire rente van ongeveer 2,6% aftrekken. Dit kan de belasting verlagen, maar minder dan het rendement van 5,88% dat de uitlener geacht wordt te krijgen. Voor de tegenbewijsregeling geldt dat voor de berekening van het werkelijke rendement de daadwerkelijk betaalde rente geldt.  

Een lening voor de eigen woning kan renteaftrek opleveren. In 2025 is het aftrektarief maximaal 37,48%.  

Gebruikt het kind het geld voor zijn onderneming? Dan hangen de fiscale gevolgen af van de situatie. Vraag hierover advies aan een fiscaal adviseur.

Ben je aandeelhouder van een bv? Dan kun je misschien een lening verstrekken vanuit je bv. Let dan op de zakelijkheid van de afspraken en of het binnen het doel van de bv past.  

Een lening vanuit de bv is een belegging door de bv. De bv ontvangt rente en moet hier vennootschapsbelasting over betalen. In 2025 is dat minimaal 19%. Keer je het restant uit als dividend? Dan betaal je belasting in box 2, minimaal 24,5%. In totaal is de belastingdruk ongeveer 39%.  

Dat is net wat hoger dan het tarief van de renteaftrek bij je kind, als het een lening voor de eigen woning betreft. Dat aftrektarief is in 2025 maximaal 37,48%. Laat je hierover goed adviseren. 

Zoals je ziet, zijn er veel zaken om op te letten bij een lening. Het is belangrijk dat je een weloverwogen beslissing kunt nemen. Hopelijk helpt deze informatie je verder.

Lees alle artikelen over kinderen, familie en financiën