Hoe bescherm je als ondernemer je privévermogen?

De keuze voor de juiste rechtsvorm is van verschillende factoren afhankelijk. Ga je alleen of met anderen ondernemen? En hoeveel winst verwacht je te maken? Iedere rechtsvorm kent eigen regels bij aansprakelijkheid. We zetten ze per rechtsvorm op een rij: 

• Eenmanszaak: je bent met je privévermogen aansprakelijk voor zakelijke schulden. Faillissement van je bedrijf betekent een persoonlijke faillissement.
• Maatschap: ook hier ben je met je privévermogen aansprakelijk voor zakelijke schulden. Bij faillissement van het bedrijf worden de maten persoonlijk failliet verklaard. Iedere maat is dan voor een gelijk deel aansprakelijk voor de ondernemingsschulden.
• Vof: bij een venootschap onder firma geldt hetzelfde als de maatschap, maar nu zijn alle vennoten met hun privévermogen voor alle ondernemingsschulden aansprakelijk.
• Cv: een commanditaire vennootschap kent beherende vennoten (ondernemers) en stille vennoten (geldschieters). De beherende vennoten zijn met hun privévermogen aansprakelijk voor alle ondernemingsschulden. De stille vennoten raken in dat geval alleen hun inleg kwijt.
• Bv: bij een besloten venootschap geldt beperkte aansprakelijkheid. De bv is namelijk een zelfstandige rechtspersoon met eigen schulden en bezittingen. De bv is aansprakelijk voor alle ondernemingsschulden. Aandeelhouders van de bv kunnen alleen hun inleg kwijtraken. Let op, een bestuurder kan in uitzonderlijke gevallen wél met zijn privévermogen aansprakelijk zijn (lees hieronder meer).  

Veel ondernemers gebruiken een bv om het aansprakelijkheidsrisico te beperken. Toch kun je als bestuurder van de bv met je privévermogen aansprakelijk zijn. Dit kan komen door bestuurdersaansprakelijkheid of contractuele aansprakelijkheid.

Bestuurdersaansprakelijkheid

Als je de bv op een onbehoorlijke manier bestuurt, ontstaat er bestuurdersaansprakelijkheid. Daarvan is bijvoorbeeld sprake als je als bestuurder van de bv de milieuregels overtreedt of de boekhouding van de bv niet op orde hebt. Je bent dan als bestuurder voor de gehele schade aansprakelijk, behalve als je kunt aantonen dat die schade niet voortkomt uit de taken die aan jou toebedeeld waren én je aantoonbaar hebt geprobeerd de schade te voorkomen.

Contractuele aansprakelijkheid

Ook als je 'behoorlijk' bestuurt, kan je privévermogen een risico lopen. Namelijk als je dat vermogen contractueel verbindt aan zakelijke activiteiten. Dit doe je als je met privévermogen garant staat voor een zakelijke verplichting. Je vestigt bijvoorbeeld een hypotheek op je woning of een pandrecht op je effectenportefeuille voor een lening door je bv. Als de bv dan zijn verplichtingen uit de geldlening niet nakomt, kan de schuldeiser zich op jouw privévermogen verhalen. 

Overgang naar de bv?

Veel ondernemers starten hun bedrijf als eenmanszaak, maatschap of vennootschap onder firma (vof). Je wordt dan belast in de inkomstenbelasting en bent een 'IB-ondernemer'.

Er kan een moment zijn dat een bv als rechtsvorm beter bij je onderneming past. Een belangrijke reden hiervoor kan zijn dat je privévermogen dan beter wordt beschermd. Zoals we zagen is de bv de enige rechtsvorm waarin je normaal gesproken privé niet aansprakelijk bent voor ondernemingsschulden. Zakelijke schuldeisers kunnen zich dus niet verhalen op jouw woonhuis en spaarpot voor later.

Fiscale overwegingen kunnen overigens ook een reden zijn om een eenmanszaak, maatschap of vof om te zetten naar een bv. 

Wat kun je doen om de aansprakelijkheidsrisico's bij een bv te beperken?

Het is natuurlijk belangrijk dat je jezelf aan de wettelijke regels houdt die voor jou als eigenaar van de bv gelden én de statuten van de bv naleeft. Je kunt een bestuurdersaansprakelijksverzekering afsluiten voor het risico van persoonlijke aansprakelijkheid na een fout. Denk daarnaast goed na voordat je met privévermogen een contractuele aansprakelijkheid aangaat. 

De manier waarop je juridisch je relatie vormgeeft, is van invloed op hoe goed je privévermogen is beschermd.

• Ben je alleenstaand, samenwonend of getrouwd met huwelijkse voorwaarden met uitsluiting van elke gemeenschap van goederen? Dan kan een zakelijke schuldeiser zich alleen op je eigen vermogen verhalen.
• Ben je getrouwd en is er sprake van een (beperkte) gemeenschap van goederen? Dan kan een zakelijke schuldeiser zowel jouw privévermogen als de (beperkte) gemeenschap van goederen uitwinnen. Behoort je onderneming niet tot de gemeenschap van goederen? Dan kan je echtgenoot eisen dat eerst je privévermogen opgeëist wordt door de schuldeisers.
• Ben je vóór 1 januari 2018 getrouwd dan heeft een schuldeiser recht op de volledige opbrengst van wat je verkocht hebt uit de gemeenschap van goederen. Bij huwelijken gesloten na deze datum, is dat maar de helft. De andere helft komt dan je echtgenoot toe.
• Zou je jouw privéschuld vrijwillig voldoen met investeringen uit je gemeenschap van goederen, dan ontstaat er een vergoedingsplicht van jou in privé aan de gemeenschap van goederen.

Opstellen of aanpassen van huwelijkse voorwaarden?

Wil je jouw partner beschermen tegen het ondernemersrisico en ben je getrouwd of ga je trouwen in een (beperkte) gemeenschap van goederen? Dan raden we je aan om een afspraak met je notaris te maken.

Twijfel je over hoe jouw privévermogen is beschermt? Of wil je weten hoe je dit in de toekomst moet aanpakken? We denken graag met je mee, zodat je goed voorbereid naar de fiscaal-juridisch adviseur kunt.