Levenstestament: wie runt je bedrijf als jij dat niet meer kunt?

Als je wilsonbekwaam raakt als ondernemer, heeft dat enorme impact op je bedrijf. Ook als startende ondernemer.

Je denkt misschien dat je partner, kind of collega je taken wel kan overnemen. Maar een ander mag alleen zaken voor je regelen met jouw officiële toestemming.

Als niemand je taken overneemt, komt je bedrijf stil te staan. Omdat je geen facturen verstuurt, komt er geen geld binnen. En omdat niemand akkoord geeft op de loonbetalingen, krijgt je personeel geen salaris.

Ook blijven andere belangrijke zaken liggen. Zoals je belastingaangifte.

Bedrijf onder bewind of curatele

Raak je wilsonbekwaam en heb je vooraf niets geregeld? Dan kan via de rechter een bewind of curatele ingesteld worden. De rechter bepaalt dan wie namens jou mag handelen.

Het grote nadeel hiervan is dat het tijd kost. En dat de procedure pas start wanneer je al wilsonbekwaam bent. Dat maakt het lastig om je bedrijf goed draaiende te houden.

Veel ondernemers kiezen daarom voor een levenstestament met algemene volmacht. Hiermee voorkom je dit probleem.

Een algemene volmacht zegt wie namens jou mag handelen als dat nodig is. Deze persoon heet ook wel de gemachtigde.

De volmacht gaat meestal direct in. De gemachtigde mag dan dus gelijk namens jou beslissen. Vaak wordt erop vertrouwd dat dit pas gebeurt als het echt nodig is.

Om iemand een volmacht te geven, ga je vaak langs de notaris. Die legt de volmacht dan vast in een notariële akte of een levenstestament.

Notariële akte

In een notariële akte staat aan wie je jouw volmacht geeft. Dit heet ook wel een notariële volmacht. Deze machtiging gaat direct in.

Levenstestament

In een levenstestament staat wie namens jou mag handelen. Hiermee geef je dus jouw volmacht aan je gemachtigde. En de afspraken en regels die deze persoon moet volgen.

Ook staan er andere zaken in je levenstestament. Zoals je persoonlijke of medische wensen. 

In een levenstestament regel je allerlei zaken voor je privésituatie. Bijvoorbeeld of je partner jullie huis mag verkopen als je wilsonbekwaam raakt.

Wil je het ook op zakelijk gebied goed regelen? Bijvoorbeeld door te bepalen wie zorgt dat je bedrijf succesvol blijft draaien? Dan kun je iemand een zakelijke volmacht geven in je levenstestament. Dit heet ook wel een ondernemersvolmacht. 

Wat je moet regelen voor een zakelijke volmacht, hangt af van je situatie. Bij een eenmanszaak regel je het anders dan bij een bv of maatschap.

Als je een bv hebt

Je gemachtigde mag alleen zaken regelen in of namens je bv als je een machtiging namens de bv hebt gegeven. Een algemene volmacht is dus niet genoeg.

Of een machtiging namens de bv handig is, hangt af van hoeveel andere aandeelhouders en bestuurders er zijn:

• Ben je de enige aandeelhouder en enige bestuurder? Dan kun je de zakelijke volmacht regelen in je levenstestament.
• Zijn er meer aandeelhouders? Dan is het mogelijk beter om afspraken te maken in een aandeelhoudersovereenkomst. Dit geldt ook als je onderdeel bent van een maatschap.
• Zijn er meer bestuurders? Dan wordt in de statuten van de bv vastgelegd wat er gebeurt als een bestuurder wilsonbekwaam wordt.

Gemachtigden moeten altijd handelen in het voordeel van de persoon die de volmacht geeft. Toch maken sommigen misbruik van de situatie. Bijvoorbeeld door geld voor zichzelf op te nemen.

Zulk misbruik kun je voorkomen. Zo kun je in je levenstestament bepalen dat er een 4-ogen-principe geldt. Dit betekent dat iemand af en toe controleert wat de gemachtigde doet.

Een 4-ogen-principe regel je op verschillende manieren:

• Je kiest 2 gemachtigden
• Je kiest 1 gemachtigde en 1 toezichthouder
• Je zorgt dat de gemachtigde rekening en verantwoording moet afleggen. Er is dan een overzicht van alle uitgaven en inkomsten die iemand kan controleren.

Geef je volmacht aan iemand die je vertrouwt. En laat je goed informeren over je levenstestament door je eigen specialisten. Zoals je accountant, belastingadviseur of notaris.