Beurzen en indices

Wereldwijd zijn er veel verschillende beurzen. Voorbeelden zijn Euronext Amsterdam in Nederland, de New York Stock Exchange en NASDAQ in de Verenigde Staten en de Tokyo Stock Exchange in Japan. 

Bekijk ons overzicht van de belangrijkste beurzen en hun kenmerken

Om de waardeontwikkeling van een effectenbeurs of een groep aandelen duidelijk te maken, zijn er indices (het meervoud van index) ontwikkeld. De AEX is een voorbeeld van een index: hierin zijn de 25 grootste en meest verhandelde beursgenoteerde bedrijven in Nederland opgenomen. Andere Nederlandse indices zijn de AMX en de AScX. De Dow Jones, de S&P500 en de NASDAQ100 zijn bekende Amerikaanse indices.

Bekijk actuele informatie over de belangrijkste indices

Een effectenbeurs is een plek waar beleggers effecten kunnen verhandelen, zoals aandelen, obligaties en fondsen. De prijs van de effecten wordt bepaald door vraag en aanbod. Als je als individuele belegger wilt handelen op de beurs, doe je dat niet zelf. In plaats daarvan gebruik je een financiële instantie of een broker, die namens jou de handel uitvoert.

Elke beurs heeft een lijst van bedrijven waarvan de aandelen op die beurs gekocht en verkocht kunnen worden. Een beurs wordt gecontroleerd door de financiële autoriteit van het land waar de beurs zich bevindt.

Een index is een soort meetinstrument dat de prestaties van een groep aandelen bijhoudt. De AEX-index laat bijvoorbeeld zien hoe de 25 grootste en meest verhandelde bedrijven op de Amsterdamse beurs het doen. Gaat de AEX omhoog, dan betekent dit dat de meeste van die 25 bedrijven het goed doen. Als een index flink stijgt of daalt, zegt dat meestal ook iets over hoe het met de economie gaat.

De koers van een aandeel is de prijs waarvoor een aandeel van eigenaar wisselt. De prijs komt tot stand als er vraag naar het aandeel en ook aanbod van het aandeel is. Is er veel vraag, dan stijgt de prijs. Is er veel aanbod (veel mensen willen het aandeel verkopen), dan daalt de prijs.

De actuele koers is niet precies de prijs die je voor het aandeel betaalt of krijgt. Daarvoor moet je kijken naar de bied- en laatkoers. Die tonen voor welke bedragen je een aandeel kunt verkopen of kopen:

• Biedkoers
  De hoogste prijs die iemand op een bepaald moment wil betalen voor een aandeel en waarvoor je het aandeel dan kunt verkopen. Er zijn vaak veel verkopers en kopers actief, dus de biedkoers verandert steeds.
• Laatkoers
  De laagste prijs waarvoor iemand een aandeel wil verkopen. Dat is de koers waarvoor je het aandeel dan kunt kopen. Er zijn vaak veel verkopers en kopers actief, dus ook de laatkoers verandert steeds.
• Spread
  Het verschil tussen de biedkoers en de laatkoers heet de ‘spread’. Bij aandelen die de hele beursdag doorlopend verhandeld worden, is de spread vaak klein. Bij aandelen die minder vaak van eigenaar wisselen, kan de spread groter zijn.

Naast de prijs die je voor een aandeel betaalt, zijn er ook kosten waar je rekening mee moet houden. Lees meer over de kosten van beleggen.

Jonge bedrijven die nog flink willen groeien, maken vaak nog geen winst. Als ze wel winst maken, kiezen ze er vaak voor om die winst te herinvesteren om verder te groeien. Die groei leidt dan hopelijk voor de aandeelhouder tot een stijging van de waarde van het aandeel. Zo’n aandeel noemen we dan een groei-aandeel.

Bedrijven die al wat langer bestaan, groeien meestal minder snel en hebben vaak een stabielere inkomstenstroom. Ze kunnen ervoor kiezen om hun winst te gebruiken om dividend uit te keren aan aandeelhouders. Een aandeel van zo'n bedrijf noemen we dan een waarde-aandeel. 

Bij waarde-aandelen komt het rendement vooral van het dividend. Bij groei-aandelen komt het rendement voornamelijk door een eventuele koersstijging. In beide gevallen is er natuurlijk geen garantie op rendement. De koers van groei-aandelen kan vaak meer schommelen, waardoor de kans op dalingen groter is. Deze uitleg geldt niet altijd. De uitkomst is afhankelijk van specifieke situaties en aandelen.