‘Online je weg vinden, ook als je slecht ziet’

Nederland telt bijna 350.000 mensen met een visuele beperking. Voor deze mensen geldt dat allerlei dagelijkse handelingen veel moeite kosten. Slecht zien of zelfs volledig blind zijn - dat weet Rik als geen ander - kost dan ook erg veel energie. “Je moet objecten, ruimtes en schermen voortdurend scannen en de kleinste handelingen kosten de grootste moeite”, vertelt hij. Rik is vrijwel blind en lijdt aan een progressieve oogaandoening die zich door de jaren heen steeds meer begon te manifesteren. “In mijn jeugd kon ik nog redelijk zien en kwam ik op school goed mee. Wel droeg ik een zeer sterke bril en zat ik voorin de klas om de les te kunnen volgen.”

Rik schreef zich begin jaren negentig in voor een studie Informatica en besloot hierna een studie Bedrijfskunde te volgen. “Na mijn afstuderen ging ik als IT’er aan de slag bij een financiële dienstverlener. Gaandeweg ging ik minder goed zien, maar ik probeerde dit te ontkennen en ging dichter op het beeldscherm zitten.” Uiteindelijk stopte hij in 2006 met werken vanwege zijn afnemende gezichtsvermogen. Een intensieve revalidatie hielp hem om te leren omgaan met zijn visuele beperking. “Ik leerde hoe ik non-visueel kan functioneren: hoe zet je koffie, hoe richt je je huis zo in dat je er blindelings je weg kunt vinden en hoe gebruik je een computer met spraak? Ik moest alles opnieuw leren en was herkenbaar als slechtziende. Dat was behoorlijk confronterend, maar later leerde ik dat te accepteren.” Met de steun van zijn gezin kwam Rik door deze moeilijke periode heen.

Rik zet zijn ervaringen nu in om anderen te helpen. “Eén van de aandachtspunten is digitale toegankelijkheid. Zo kijken we hoe we mensen met een visuele beperking kunnen motiveren om hun bankzaken via de telefoon of laptop te regelen.” Daarnaast geeft Rik voorlichting aan bedrijven en vertelt hij IT-studenten tijdens gastcolleges hoe zij software zo kunnen bouwen dat mensen met een visuele beperking online hun weg weten te vinden. Rik: “Als je blijft oefenen, bouw je steeds meer vaardigheden op. Dat heb ik ook als fanatiek hardloper geleerd.” Zo loopt Rik hard via stichting Running Blind en leert hij met hulp van een buddy obstakels te omzeilen. “Door mijzelf te trainen, krijg ik steeds meer zelfvertrouwen en zo werkt het bij online bankieren ook. Ik lees bijvoorbeeld zelf mijn e-mail en berichten die via de bank-app binnenkomen. Zo behoud ik de regie over mijn financiële zaken. Door lotgenoten over mijn ervaringen te vertellen, krijgen zij het gevoel: ‘Als jij dit kan, kan ik het óók’.”

Inmiddels weet Rik zijn weg goed te vinden in de wereld van het online bankieren. Behendig navigeert hij door de ABN AMRO app. “Een stem leidt mij door de app en leest, in het door mijn gewenste tempo, alle informatie voor. Zo kan ik mijn rekeningsaldo en productenoverzicht raadplegen; elke stap die ik zet, wordt bevestigd en dat geeft veel vertrouwen. En als je ergens zelf niet uitkomt, kun je hulp krijgen bij de Hulp bij Bankzaken Lijn - een telefoonnummer zonder keuzemenu - en de Hulp bij Bankzaken Adviseurs van ABN AMRO, die de dagelijkse bankzaken desgewenst thuis rustig met je doornemen.”

ABN AMRO werkt met de Oogvereniging samen om te kijken hoe zij online bankieren nog toegankelijker kunnen maken. Als ervaren IT’er heeft Rik ideeën die kunnen helpen. “Zo wil ik ook een contract of de polis van een verzekering kunnen laten voorlezen. Het is belangrijk dat alle documenten dat toelaten; veel pdf-bestanden worden namelijk niet altijd goed voorgelezen.” zegt hij. “Het vergroten van de financiële toegankelijkheid kun je niet ‘half’ doen en moet de volledige dienstverlening omvatten, zowel op de website als in de app.”