Is een studietoelage een schenking?

Het Nibud houdt de gemiddelde kosten van studeren bij. Volgens de meest recente cijfers zijn de gemiddelde maandlasten voor een uitwonend studerend kind circa € 1.300. Inclusief collegegeld, loopt dit op tot een bedrag van circa € 1.515 per maand. Per jaar komt de rekening dan op € 18.180 en voor een studie van 4 jaar is het totaalbedrag dan € 72.720. Deze cijfers zijn uit 2024, zodat door inflatie de werkelijke kosten inmiddels hoger kunnen zijn. 

Vanaf het studiejaar 2023-2024 komt de basisbeurs terug voor studenten in het hoger onderwijs. Voor mbo-studenten is de basisbeurs er vanaf 18 jaar. De basisbeurs voor mbo 3 en 4, hbo en universiteit is een prestatiebeurs. Wordt de opleiding binnen de diplomatermijn van 10 jaar afgerond, dan wordt de basisbeurs omgezet van een lening in een gift. 

Voor hbo en universiteit bedraagt de basisbeurs voor thuiswonende studenten € 125,99 per maand. Voor uitwonende studenten is dat € 314 per maand. Heeft u als ouder een lager inkomen? Dan kan uw kind recht hebben op een aanvullende beurs. Zo niet, dan moeten de kosten op andere wijze worden betaald. Uw kind kan voor het tekort een lening aangaan bij DUO. Over een volledige studieperiode kan het dan om een forse lening gaan.

Ouders zijn wettelijk verplicht bij te dragen in de kosten van levensonderhoud en studiekosten van kinderen die jonger zijn dan 21 jaar. Voor kinderen ouder dan 21 jaar geldt dat ouders niet verplicht zijn bij te dragen in deze kosten. Maar ouders voelen vaak wel een verplichting om studerende kinderen te ondersteunen. 

Uit onderzoek van het Nibud uit 2024 bleek dat 58 procent van alle studenten geld van hun ouders kreeg. Uitwonende studenten ontvangen gemiddeld € 317 per maand, thuiswonende studenten krijgen € 137 per maand. 

In de berekening van de aanvullende beurs gaat de overheid ervan uit dat de ouder een kind maandelijks steunt met € 475. Dat kan ook ‘in natura’, zoals thuis blijven wonen, met de pot mee-eten en mee op vakantie gaan.

Stel dat je niet wilt dat je kind met een schuld de studie uitkomt. Zeker voor uitwonende kinderen ben je op jaarbasis dan een behoorlijk bedrag aan studietoelage kwijt. Is een dergelijke toelage een schenking? Die vraag wordt relevant als je meer geeft dan het jaarlijks vrijgestelde bedrag voor de schenkbelasting (€ 6.713 in 2025). Doe je meer? De staatssecretaris van Financiën geeft de volgende richtlijnen. 

• Een bijdrage van een ouder aan de studie van een kind is niet belast met schenkbelasting als het studerende kind nog geen 21 jaar is. Dit is logisch, omdat de ouder verplicht is een bijdrage te betalen. De staatssecretaris van Financiën heeft aangegeven dat dit ook geldt als je kind een studie volgt die voor hun 21e jaar is gestart. 
• Als je kind al 21 jaar of ouder het starten van een studie, kan er sprake zijn van een schenking maar zal de betaling van de kosten voor de studie en het levensonderhoud grotendeels vallen onder de vrijstelling van schenkbelasting voor het voldoen aan een ‘natuurlijke verbintenis’. Het maakt niet uit of je als ouder geld geeft aan je kind of dat je de kosten rechtstreeks betaalt. 

Er is sprake van een natuurlijke verbintenis als jij je moreel verplicht voelt om iets te doen. In dit geval: je kind kan een financiële bijdrage niet via de rechter bij je afdwingen, maar als je een bijdrage levert, is dat eigenlijk logisch en geen echte schenking. De vraag hier is of de Belastingdienst de verplichting met je meevoelt. Dat lijkt het geval te zijn, maar we hebben geen garantie (‘grotendeels’). Besef je ook dat er een maximum zit aan een natuurlijke verbintenis.

De schenkbelasting kent een verhoogde schenkingsvrijstelling voor een schenking voor studiekosten. In 2025 bedraagt de vrijstelling € 67.064. In de praktijk is deze vrijstelling maar zelden toepasbaar. Er moet namelijk sprake zijn van een studie of opleiding die minstens € 20.000 per jaar kost, exclusief levensonderhoud. Naast deze voorwaarde voor deze vrijstelling, is er de vraag of het betalen van de kosten voor je kind wel een schenking is (zie de genoemde 'natuurlijke verbintenis').

Stel dat je alle kosten voor je kind zou kunnen betalen. Is dat eigenlijk wel handig? In het kader van financiële opvoeding kan het verstandig zijn om niet alle kosten voor je kind te betalen. En ook om je kind zelf de rekeningen te laten betalen, zodat je kind zelf de financiën moet plannen. 

Je hulp bestaat dan uit een gedeeltelijke bijdrage in de kosten in de vorm van een maandelijks bedrag. De rest moet je kind lenen. Of zelf verdienen met een bijbaan. Dit kan bijdragen aan de ontwikkeling van een financieel bewustzijn van je kind. Afhankelijk van de inspanningen van je kind tijdens de studie, kun je een eventuele studieschuld later met schenkingen wegwerken.

Iets om aan te denken, is dat een studieschuld de leencapaciteit van het kind verlaagt bij het kopen van een woning. En tegenwoordig kunnen de kosten koper niet meer worden meegenomen in de hypotheek. De koper moet die kosten zelf betalen. Een afgestudeerde heeft dus vaak niet alleen een studieschuld weg te werken, maar moet ook een spaarpot vormen voordat het kopen van een huis in beeld kan komen. Of wellicht beter gezegd: voordat de zoektocht naar een huis kan gaan beginnen. 

Deze situatie zet het doen van schenkingen om een studieschuld af te lossen opnieuw op de agenda. De verhoogde schenkingsvrijstelling voor studiekosten geldt nadrukkelijk niet voor een schenking om een studieschuld af te lossen. Deze vrijstelling kan hier dus niet worden gebruikt. Er is wel een eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling voor kinderen van 18 tot en met 39 jaar die eventueel kan worden ingezet (€ 32.195 in 2025). 

Een recente ontwikkeling is verder dat het mogelijk is geworden om op een studieschuld af te lossen vanuit het brutoloon. De werkgever moet die mogelijkheid dan wel aanbieden. In steeds meer CAO’s gebeurt dat ook. Dat is een aantrekkelijke regeling, maar de regeling is beperkt tot een aflossing van meestal € 2.000 - € 2.500 per jaar.

• Alles over de studieschuld
• Alle artikelen over schenken
• Studieschuld en je hypotheek