Voedingsindustrie blijft licht groeien ondanks rem op aanvoer

Lees meer over de economische ontwikkelingen in de foodsector in het rapport 'Voedingsindustrie blijft licht groeien ondanks rem op aanvoer'.

De voedingsindustrie beslaat anno 2025 bijna een kwart van de totale Nederlandse industriële productiewaarde. ABN AMRO verwacht voor de sector een volumestijging van 1,5 procent in 2025, gedreven door groei in consumptie in het binnenland en een hogere uitvoer. In 2026 en 2027 groeit de sector naar verwachting met respectievelijk 0,5 en 1 procent.

In deze prognoses gaan we dieper in op specifieke subsectoren, om onderliggende trends in de voedingsindustrie te duiden. De volgende subsectoren komen in deze analyse aan bod: Zuivelverwerking en Vleesverwerking die samen 29 procent van de totale foodomzet vertegenwoordigen. Daarnaast bekijken we Verwerking en handel van vis, Bakkerijen en zoetwarenproductie en Verwerking en handel van groente en fruit, en die samen 25 procent van de voedingsindustrie vertegenwoordigen. Tot slot gaan we in op de Drankenproductie, goed voor 9 procent.

In de onderstaande tabel zijn prognoses opgenomen van de verschillende subsectoren.

Om de context van de foodsector te duiden starten we eerst met een analyse van relevante economische ontwikkelingen. Daarna volgt een verdieping over ontwikkelingen van productie en vraag. Vervolgens komen relevante uitdagingen voor de sector aan bod. Tot slot wordt nader ingegaan op de ontwikkelingen per subsector.

De Nederlandse economie groeit met 1,7 procent in 2025. ABN AMRO verwacht daarnaast een groei van 1,2 procent in 2026 en 1,4 procent in 2027. De mondiale economie wordt gekenmerkt door volatiliteit in leveringsketens en onzekerheid door onder meer geopolitieke spanningen. Wel vermindert de in juli 2025 afgesloten handelsovereenkomst tussen de Verenigde Staten (VS) en de Europese Unie (EU) de onzekerheid voor exporterende bedrijven en toeleveringsketens. Daarnaast is er op het moment van schrijven nog geen duidelijkheid over de samenstelling en het beleid van een nieuw kabinet.

Ondanks deze onzekerheden blijkt de Nederlandse economie in 2025 veerkrachtig te zijn. En volgens prognoses van het Centraal Planbureau (CPB) neemt de koopkracht van huishoudens ook in 2026 toe, wat op zich gunstig is voor de afzet van voedingsmiddelen. Consumenten blijven desondanks op twee gedachten hinken: enerzijds vinden ze voedsel erg duur geworden, maar anderzijds willen ze onbezorgd genieten van lekker eten. Verder zorgen structurele belemmeringen ervoor dat de economische groei van Nederland in 2026 en 2027 onder het potentieel blijft. Voorbeelden hiervan zijn netcongestie en personeelstekort, iets wat foodbedrijven direct raakt.

De inflatie in Nederland normaliseert in de komende jaren, al blijft deze in 2026 en 2027 met respectievelijk 2,4 en 2,5 procent nog steeds boven de doelstelling van de Europese Centrale Bank (ECB) van 2 procent. Een belangrijke oorzaak van de hogere inflatie in Nederland is de forse loonstijging van 5 procent in 2025. ABN AMRO Verwacht een stijging van de lonen van 4 procent in 2026.

Omdat Europa de belangrijkste afzetmarkt voor de Nederlandse voedingsindustrie is, kunnen foodbedrijven profiteren van de economische groei in Europa. ABN AMRO verwacht een groei van de Europese economie van 1,2 procent in 2026 en 1,4 procent in 2027, wat positief is voor de export van voedingsmiddelen. Duitsland is de grootste afnemer van Nederlandse foodproducten, gevolgd door België, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Deze markten laten wisselende beelden zien, met overwegend een positief effect op particuliere consumptie.

Zo verwacht AMRO de komende jaren een steeds beter draaiende Duitse economie, als gevolg van forse overheidsinvesteringen. Dit stuwt ook de particuliere consumptie. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) verwacht voor het Verenigd Koninkrijk juist een lichte teruggang in de economische groei, maar met onderliggend wel een toename van consumentenbestedingen. De Belgische economie stabiliseert, met een daling van consumptie. In Frankrijk groeit de economie licht met een toename van de consumptie.

Een belangrijke kanttekening is dat ondernemers in de Conjunctuur Enquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) aangeven dat hun concurrentiepositie in het buitenland verslechtert. Dat heeft onder andere te maken met het ondernemersklimaat dat in Nederland net een voldoende scoort, met belangrijke knelpunten zoals de energie-infrastructuur, het belastingklimaat, faciliterende wetgeving en de voorspelbaarheid van overheidsbeleid, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ook sterk gestegen kosten, waaronder energiekosten en personeelskosten als gevolg van een krappe arbeidsmarkt spelen een rol.

De productievolumes in de voedings- en genotsmiddelenindustrie zijn met 1,5 procent gestegen in 2025. Hoewel de voedselinflatie stabiliseerde naar 3,5 procent in 2025, stegen de prijzen van rundvlees (+27 procent), koffie (+23 procent) en chocolade (+16 procent) gemeten in november ten opzichte van een jaar eerder wel fors, wat een drukkend effect op verkopen van die producten had.

De binnenlandse vraag naar voedingsmiddelen wordt in 2026 iets getemperd, net als de uitvoer, om in 2027 weer verder aan te trekken. Naar verwachting daalt de algemene inflatie naar 2,4 procent en neemt de koopkracht van consumenten ook in 2026 toe. Hierdoor ontwikkelt het volume aan verkopen van voedingsmiddelen in het supermarkt- en buitenshuiskanaal ook komend jaar licht positief. Volgens Marktonderzoeksbureau Circana stabiliseert de promodruk – de bestedingen aan aanbiedingen – in het supermarktkanaal in november 2025 op circa 27,5 procent. Het aandeel private label stijgt wederom en staat eind 2025 op bijna 34 procent.

Verder blijkt dat het verschil tussen A-merken en huismerken steeds groter wordt. A-merkfabrikanten staan hierdoor onder druk. Zo kondigde Nestlé eerder dit jaar een reorganisatie aan en ook het Nederlandse Heineken snijdt in de organisatie. Vorig jaar deed Unilever dat al. Uit eerder onderzoek van ABN AMRO blijkt dat de consument ‘hybride’ en niet consistent is, en voortdurend zoekt naar balans tussen prijs, kwaliteit en gemak. Het ene moment kiest de consument voor de laagste prijs en het andere moment speelt prijs geen rol omdat de voorkeur naar genieten uit gaat. Uit onderzoek van EFMI Business School blijkt ook dat het aandeel koopjesjagers onder consumenten steeds groter wordt. Deze groep is niet loyaal en bezoekt veel verschillende supermarkten in een week. Anno 2024 is de groep gegroeid naar 43 procent, ten opzichte van 35 procent in 2018. De gemaksgeneratie kiest vaker voor goedkopere alternatieven als alternatief voor fastservice en maaltijdbezorging.

Uit de CBS Conjunctuurenquête (COEN) blijkt dat ondernemers in de voedingsmiddelenindustrie in oktober 2025 verwachten dat de winstgevendheid in de komende drie maanden vrijwel gelijk blijft. Dit is een verbetering ten opzichte van de zomer van 2025. Voedingsproducenten zien echter nog steeds een tekort aan arbeidskrachten (27 procent) als belangrijkste belemmering voor groei. Daarnaast blijven personeelskosten hoog. Want ook in 2026 wordt een stijging in de personeelskosten in de voedingsindustrie verwacht, zij het beperkter dan de stijging van 4,2 procent in 2025.

Producenten in de drankenindustrie zijn nog steeds pessimistisch: hun verwachting voor de winstgevendheid van de komende drie maanden blijft negatief. Een kanttekening is dat zij afgelopen augustus hetzelfde verwachtten, terwijl het oordeel in oktober over de afgelopen maanden juist positief was. Onvoldoende vraag is nog steeds de belangrijkste belemmering voor deze producenten.

Ondernemers in de voedingsmiddelenindustrie worden daarnaast beperkt in de uitbreiding en verduurzaming van het productieproces vanwege gebrek aan ruimte, langdurige vergunningstrajecten en wachttijden voor aansluiting op het stroomnet. Voor veel foodbedrijven zijn echter juist schaalvergroting, automatisering en verduurzaming van groot belang, omdat zij naast gestegen personeelskosten ook de energiekosten en grondstofprijzen zagen toenemen. Hierdoor is de druk op marges gestegen. ABN AMRO verwacht de komende jaren daarom meer consolidatie in de foodsector, vooral onder de middelgrote bedrijven waarvoor kostenleiderschap onbereikbaar is en specialisatie in bijvoorbeeld een niche of productiewijze geen onderdeel vormt van het bedrijfsmodel. Een complicerende factor is dat in veel ondernemingen gebrek aan opvolging is, wat mogelijk leidt tot discontinuïteit en daarmee het verlies van werkgelegenheid, kapitaal en kennis.

Hoewel binnen de EU het accent rondom duurzaamheid is verlegd naar concurrentievermogen en simplificering, blijven veel initiatieven van bijvoorbeeld supermarktorganisaties en wetgeving van kracht. Zo worden foodbedrijven nog altijd aangespoord om binnen de aanvoerketen bij te dragen aan onder meer reductie van uitstoot van schadelijke stoffen en van voedselverspilling. Ook het tegengaan van ontbossing blijft met de EU Deforestation Regulation (EUDR) op de agenda, al wordt deze wel herzien en versimpeld en is de invoering wederom uitgesteld. Daarnaast blijven de hogere eisen omtrent verpakkingen en verpakkingsafval als gevolg van de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) en omtrent de waterkwaliteit als gevolg van de Kader Richtlijn Water (KWR) nog steeds van kracht.

Lees meer over de economische ontwikkelingen in de foodsector in het rapport 'Voedingsindustrie blijft licht groeien ondanks rem op aanvoer'.

Lees verder in de foodsector

De Nederlandse foodsector is koploper op het gebied van efficiency en export. Robotisering, digitalisering en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s waarop ondernemers zich onderscheiden ten opzichte van veel internationale concurrenten.

Bekijk alle artikelen