Nieuw brexit-seizoen bevat spanning voor bedrijven

De laatste maanden heeft de politieke loopgravenoorlog die brexit heet diverse doorbraken gekend. De nieuwe grensafspraken van de Britse premier Boris Johnson met Ierland hebben tot steun van de Europese Unie geleid. Toen Johnsons Conservatieven in december een historisch grote verkiezingsoverwinning wisten te bewerkstelligen, werd duidelijk dat 1 februari de formele brexit-datum zou worden.

Die duidelijkheid heeft de Britse bevolking goed gedaan. De Britten zijn dankzij de verkiezingen minder negatief geworden over hun economie en hun persoonlijke financiële vooruitzichten. Dataverzamelaar Gfk sprak van een ‘Boris-bounce’. En hoewel Britse ondernemingen nog steeds vrezen voor een negatieve impact van het vertrek, kreeg het ondernemersvertrouwen na de verkiezingen een sterke boost.

Ook voor bedrijven in ons land is het ordelijke karakter van de brexit goed nieuws. Een plotsklapse no-deal-brexit, die de groei van de Nederlandse economie volgens onze inschatting binnen een jaar met 0,75-procentpunt zou raken, is afgewend. Er is nu sprake van een transitieperiode, waarin het VK qua handelsregels als EU-land blijft opereren; in ieder geval tot en met 31 december 2020.

Dat geeft wat lucht, bijvoorbeeld aan de Nederlandse vissers. Even dreigde afsluiting van de lucratieve Britse wateren, waar zij een groot deel van de vangst vandaan halen. Nu kan hier weer over onderhandeld worden. Sterker nog: dit is een van de eerste dossiers die op de onderhandelingstafel belandt.

Hoewel het ultieme doemscenario is afgewend, heeft de brexit al schade berokkend. Na het Britse referendum van 2016 waarin de Britse bevolking in lichte meerderheid een wens tot vertrek uitsprak, is de Nederlandse export naar het VK relatief langzaam gegroeid. Aannemelijk is dat dit met de brexit te maken heeft.

Sterker nog: buiten San Marino en Liechtenstein is er geen enkel Europees land waarnaar de exportwaarde in die periode zo traag groeide, als het VK. Sinds 2016 is sprake geweest van een groei van rond de 5 procent. Ter vergelijking: naar Duitsland en België groeide onze export met 20 procent of meer. Omdat het pond nu zwakker is ten opzichte van de euro dan vlak voor het referendum, zijn onze producten ook duurder geworden.

En nieuwe schade ligt op de loer. De brexit-saga is nog niet voorbij, maar belandt in een nieuw seizoen dat minstens zo spannend kan worden als de voorgaande episodes. In de transitieperiode die nu is ingegaan en die loopt tot en met 31 december, moet het VK met het EU onderhandelen om tot een nieuw vrijhandelsverdrag te komen. Dat wordt een uitdagende klus. Het duurde liefst zeven jaar voordat de EU een dergelijk verdrag met Canada wist te sluiten.

Weliswaar voorziet het ‘Withdrawal Agreement’ in verlenging van de transitieperiode met één of twee jaar, maar de deadline van eind 2020 wordt nu door Johnson heilig verklaard. Hoewel een ‘no deal’ in niemands voordeel lijkt te zijn, kan die alsnog een feit worden als beide landen niet verder komen in de onderhandelingen en een van beide de deadline niet wil opschuiven.

Daarnaast is het voor Nederlandse ondernemers nog altijd totaal onduidelijk hoe een nieuw handelsverdrag eruit komt te zien en wat voor effect dat heeft. Daarom blijft het van belang dat Nederlandse bedrijven zich goed voorbereiden op een nieuwe situatie. Eerder hebben we daarvoor een aantal tips opgesteld, waarvan meerdere nog altijd relevant blijven.

Een ervan betreft het inzichtelijk krijgen van de keten of het ecosysteem waarin een bedrijf opereert. Hamvraag: wat verandert er in deze keten exact als de spelregels voor de handel met het VK veranderen? Door de globalisering zijn er veel productie- en distributieprocessen ontstaan die over landsgrenzen heengaan. Neem de toeleveringsketen van een BMW-fabriek in Oxford waar Mini’s worden geassembleerd. De aandrijfassen worden gegoten in Frankrijk, in het Britse Warwickshire wordt de as voltooid, in het Duitse München wordt de aandrijfas aan de motor bevestigd, en in het Britse Oxford wordt de motor in de auto gemonteerd. De aandrijfas steekt dus meermaals het Kanaal over.

Bedrijven hebben er veel belang bij dat hun productie- en distributieprocessen zo efficiënt mogelijk zijn ingericht. Door goed te weten welk deel van het proces geraakt kan worden door nieuwe spelregels voor handel met de Britten, kunnen bedrijven sneller acteren op een nieuwe – hopelijk nauwelijks minder gunstige – situatie die ontstaat op het moment dat de brexit voltooid wordt.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• Sonny Duijn, ABN AMRO sectoreconoom, sonny.duijn@nl.abnamro.com
• ABN AMRO publicatie, Brexit-zorgen zijn voor morgen na megawinst Johnson