Personeel blijft belangrijke sleutel tot groei
Gestegen arbeidskosten, beperkte groei in arbeidsproductiviteit en een tekort aan personeel zetten een rem op groei in de voedingsindustrie. Automatisering en robotisering bieden een deel van de oplossing. Behoud van personeel en instroom van jongeren vormen het andere deel.
Download het complete rapport
Lees meer over de economische ontwikkelingen in de foodsector in het rapport 'Stand van de Food (oktober 2025)'.
De cao-lonen in de voedingsindustrie zijn de afgelopen jaren fors gestegen, zo blijkt ook uit deze ‘Stand van Food’. Omdat arbeidskosten in de sector ongeveer 17 procent van de kostprijs verkopen bedragen, voelen ondernemers een stijging van de lonen direct. Uit de Conjunctuurenquête Nederland van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) van juli blijkt bovendien dat de 34 procent van de bedrijven in de sector food het tekort aan arbeidskrachten als de belangrijkste belemmerende factor voor verdere groei ziet.
Uit een eerdere analyse van ABN AMRO blijkt daarnaast dat de arbeidsproductiviteit, de productie per medewerker, van voedingsbedrijven het laatste decennium niet is toegenomen. Hogere kosten voor arbeid worden niet gecompenseerd door een toename in productiviteit. Groei van de sector kwam het laatste decennium daarom vooral voort uit de toename van het aantal ingezette (goedkope) arbeidsuren. Daar komt nu bij dat de beschikbare arbeid beperkt en duurder is geworden.
De krapte op de arbeidsmarkt loopt weliswaar iets terug, maar het werkloosheidspercentage is met 4,0 procent in september nog steeds laag. Daarnaast overweegt een belangrijk deel van de politieke partijen het nemen van maatregelen voor een selectiever en gerichter arbeidsmigratiebeleid. Die zouden ertoe kunnen leiden dat de inleen van arbeidsmigranten in bepaalde sectoren lastiger, duurder of zelfs onmogelijk wordt.
Automatisering en robotisering blijven daarom belangrijk, maar structureel gezien blijft de vraag naar arbeid in de voedingsmiddelenindustrie hoog. Dit komt door de vergrijzing, de aard van het werk en moeilijk te automatiseren productieprocessen.
Een vergrijsd personeelsbestand en weinig verjonging
Het personeelsbestand in de voedingsindustrie is sinds 2014 sterk vergrijsd. Met 23,9 procent ligt het aantal ouderen in de sector een procentpunt hoger dan het landelijk gemiddelde, terwijl uit de toename ervan door de jaren heen bovendien blijkt dat het personeelsbestand verder vergrijst. Opvallend is dat het aandeel jongeren slechts 13,4 procent bedraagt, terwijl het landelijk gemiddelde 16,9 procent is.
Het belang van welzijn van personeel
Om effectiever personeel te werven, langer vast te houden en de arbeidsproductiviteit te verhogen doen werkgevers er goed aan om in te zetten op een hoger welzijn van hun medewerkers, zo blijkt uit eerder ABN AMRO onderzoek. Daarnaast is begrip nodig van wat praktisch opgeleide jongeren willen om de instroom van personeel in de productie-omgeving te bevorderen. Het vervolg van deze stand van gaat daarom nader in op welzijn van personeel en wat praktisch opgeleide jongeren belangrijk vinden.
Welzijn in de sector food loopt iets in op andere sectoren
Op het gebied van welzijn van personeel maakte de voedingsindustrie vorig jaar een inhaalslag. Toch heeft de sector nog een lange weg te gaan. Werkgevers zouden vooral de gezondheid, persoonlijke ontwikkeling en werk-privébalans van personeel moeten verbeteren.
Tevreden personeel leidt tot een lagere uitstroom van medewerkers met als gevolg lagere kosten voor werving en het opleiden van personeel, evenals behoud van kennis en expertise in de organisatie. Waar het welzijn in de meeste sectoren vorig jaar verslechterde, toont de foodsector een kleine verbetering. Dit is vooral te danken aan een forse vooruitgang van de veiligheid van het personeel. Vorig jaar kende de sector minder veiligheidsincidenten dan in 2023. Als de sector ook op andere aspecten van welzijn zo’n verbetering laat zien, kan het de achterstand op andere sectoren inlopen.
Omdat groei in de voedingsindustrie nog sterk afhankelijk is van personeel, ligt de sleutel tot groei in hoge mate bij het welzijn van medewerkers. Een hoog welzijn maakt de organisatie aantrekkelijk voor nieuwe mensen, terwijl zittende werknemers de organisatie zoals gezegd minder snel verlaten. Bovendien zijn werknemers bij een hoger welzijn minder vaak ziek en productiever. Voedingsmiddelenproducenten die investeren in personeel worden beloond met meer omzet en een hoger rendement.
Meer informatie
Lees het gehele artikel en meer over de economische ontwikkelingen in de foodsector in het rapport 'Stand van de Food (oktober 2025)'.
Lees verder in de foodsector
De Nederlandse foodsector is koploper op het gebied van efficiency en export. Robotisering, digitalisering en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s waarop ondernemers zich onderscheiden ten opzichte van veel internationale concurrenten.
