Zakelijke dienstverlening leunt zwaar op Amerikaanse markt en technologie
De Verenigde Staten zijn veruit de belangrijkste handelspartner voor Nederlandse zakelijke dienstverleners. Juist die verwevenheid maakt de sector gevoelig voor handelsbelemmeringen en politieke frictie over de Atlantische Oceaan.
De sector zakelijke dienstverlening groeit volgens ramingen van ABN AMRO met 1,5 procent in 2025 en 1,0 procent in 2026. Dit is vergelijkbaar met de groei van het bruto binnenlands product (bbp) van respectievelijk 1,2 en 1,0 procent. De bescheiden groei van de sector weerspiegelt de handelsstrijd met de Verenigde Staten (VS) en structurele personeelskrapte. De val van het kabinet Schoof zal naar verwachting beperkt effect hebben op de zakelijke dienstverlening, maar is nog niet meegenomen in deze ramingen.
Sinds april 2025 gelden nieuwe Amerikaanse invoerheffingen op goederen uit de Europese Unie (EU). Voor dienstverleners zijn de directe gevolgen beperkt omdat de handel in diensten tot nu toe buiten schot blijft in het handelsconflict. Maar de impact via de internationale handel en de macro-economische onzekerheid is reëel, zoals blijkt uit de recente daling van bedrijfsinvesteringen en consumentenbestedingen.
De Europese Commissie beschikt inmiddels over een juridisch raamwerk, het Anti-Coercion Instrument (ACI), waarmee ook de handel in diensten betrokken kan worden in het handelsconflict. Vanwege het grote tekort op de handelsbalans voor diensten, van de EU met de VS, kan de EU hard terugslaan bij verdere escalatie van de handelsstrijd. In dat scenario kunnen Amerikaanse bedrijven plots te maken krijgen met beperkingen op markttoegang, regelgeving of importheffingen. De EU dreigt met het ACI onder andere de belangrijke Amerikaanse techsector te raken.
De grootste bedrijfstak van Nederland
De zakelijke dienstverlening is de grootste bedrijfstak van Nederland, gemeten naar werkgelegenheid en toegevoegde waarde. De sector omvat een breed palet aan bedrijven, onderverdeeld in drie hoofdgroepen: professionele dienstverlening zoals accountants, advocaten en consultants; facilitaire dienstverlening zoals schoonmaak, beveiliging en catering; en HR-dienstverlening zoals uitzenders, detacheerders en werving- en selectiebureaus.
De zakelijke dienstverlening vertegenwoordigde in 2024 ongeveer 17 procent van het bbp en zo’n 2 miljoen personen waren werkzaam in de sector. De zakelijke dienstverlening is een ‘asset light’-sector: menselijk kapitaal is bepalend voor het verdienvermogen, terwijl externe financiering relatief beperkt blijft. De sector is conjunctuurgevoelig, wanneer de economie vertraagt volgt de zakelijke dienstverlening meestal ook.
Nederland exporteerde in 2024 ter waarde van 32,7 miljard euro aan diensten aan de VS, blijkt uit de ‘Internationaliseringsmonitor Verenigde Staten’ van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Voor diensten is de VS de belangrijkste exportbestemming na Duitsland. De zakelijke dienstverlening neemt sterk deel aan de internationale dienstenhandel. Bijna de helft van de toegevoegde waarde van sector komt door export naar het buitenland.
De VS zijn economische motor, maar vormen politiek risico
Tot de zakelijke diensten die internationaal worden verhandeld behoren onder meer juridische diensten, accountingdiensten en managementadviesdiensten. Grote kantoren als Deloitte, KPMG, EY, McKinsey en A&O Shearman opereren in netwerken met grote Amerikaanse klanten — en opdrachten rond fusies, compliance, klimaattransitie en strategische transformaties. Ook gespecialiseerde IT-dienstverleners, financiële consultants en nichebureaus zijn sterk vertegenwoordigd op de trans-Atlantische as.
Juridisch en managementadvies behaalde in 2023 van alle bedrijfstakken in Nederland de meeste exportverdiensten aan de VS, het ging om 4,5 miljard euro aan directe exportverdiensten. Via internationale waardeketens komen hier nog indirecte exportverdiensten ter waarde van zo’n 2 miljard euro bij, met name door bijdragen aan Ierse, Duitse en Belgische export naar de VS. Ter vergelijk, Nederland verdiende in 2023 zo’n 2,3 miljard euro aan de export van gespecialiseerde machines, waaronder chipmachines.
De Amerikaanse economie is een economische motor voor de sector zakelijke dienstverlening. Ook de belangrijke uitzendsector verdient bijvoorbeeld indirect aan export naar de VS wanneer uitzendkrachten worden ingezet in de industrie of in groothandels. Deze economische afhankelijkheid vormt ook een risico, de zakelijke dienstverlening heeft bovengemiddeld veel te verliezen als de trans-Atlantische handelsrelatie verslechtert. De verwevenheid met de VS geldt bovendien niet alleen aan de output-kant met betrekking tot klanten en omzet, maar ook aan de input-kant qua productiefactoren.
Risico’s bij escalatie handelsstrijd
Qua dienstenimport is de VS de belangrijkste handelspartner van Nederland. Nederland importeerde in 2024 ter waarde van 50,5 miljard euro aan diensten uit de VS, waarvan circa 43 procent bestond uit ‘vergoedingen voor intellectueel eigendom’, zoals bijvoorbeeld franchisevergoedingen en softwarelicenties. Nederland heeft, net als de EU, een tekort op de dienstenhandelsbalans. Voor Nederland ging het om 17,8 miljard euro in 2024.
Vrijwel elke zakelijke dienstverlener is afhankelijk van Amerikaanse software, cloudopslag en AI-toepassingen. Microsoft Office 365 is alomtegenwoordig, net als cloudopslagdiensten Amazon Web Services of Google Cloud. AI-tools zoals Copilot, ChatGPT of Gemini zijn in opmars.
Vanuit individuele bedrijven is de afhankelijkheid van de VS goed te verklaren: Amerikaanse aanbieders lopen technologisch voorop, bieden gebruiksgemak en hun oplossingen zijn schaalbaar. Maar het gemak en de afhankelijkheid creëren ook een kwetsbaarheid. Beperkingen in datadoorvoer, veranderende regelgeving of sancties vanuit de VS of EU kunnen schadelijk zijn voor bedrijven die leunen op Amerikaanse leveranciers. Nederlandse bedrijven hebben in feite weinig grip op hun technologische ruggengraat, zolang die in Amerikaanse handen is.
Vooral de grotere, internationaal actieve kantoren lopen risico’s bij verslechterende betrekkingen met de VS. Dit betreft onder meer verlies van contracten, licentieproblemen of extra compliance-eisen. De verwevenheid met de VS van de zakelijke dienstverlening is breed en diepgeworteld: van klanten tot technologie en van kennisnetwerken tot markttoegang. Historisch heeft dit kansen voor de sector opgeleverd, de huidige tijd vraagt om meer aandacht voor de risico’s.
Meer informatie
Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Nederlandse sectoren sterk afhankelijk van Verenigde Staten'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Een stapje voor met onze sectorexpertise
Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.
Bekijk de prognoses van alle sectoren
Lees verder in de sector zakelijke dienstverlening
Zakelijke Dienstverlening is de smeerolie van de Nederlandse kenniseconomie. In deze sector worden nieuwe manieren van werken veelal het eerst worden toegepast en het is daarmee een belangrijke aanjager in de transitie naar een circulaire economie.
