Retail tussen lokaal speelveld en wereldwijde schokken
In 2025 verwachten we een lichte volumegroei van 1 procent voor de retail, mede door herstel van de koopkracht. Wel blijft het groeitempo onzeker door externe factoren als geopolitieke instabiliteit. Retailers, die sterk afhankelijk van het buitenland zijn, moeten flexibel zijn en snel kunnen schakelen tussen leveranciers en transportroutes.
Tussen de verschillende branches binnen de retailsector – bestaande uit detailhandel, groothandel non-food en autohandel en -reparatie – loopt de groei uiteen. Vooral drogisterijen doen het goed, terwijl winkels in meubels en in consumentenelektronica moeite hebben om hun verkoopvolumes en omzetten te laten groeien. Ook blijft de onderlinge concurrentie uitdagend. Grote spelers investeren in technologie en klantgerichtheid, terwijl kleinere ondernemers zich moeten onderscheiden door specialisatie, goede service en lokaal ondernemerschap.
Onze ramingen voor de retailsector gaan uit van een stijging van de particuliere consumptie in 2025 met 1,1 procent en in 2026 met 0,8 procent (ABN AMRO Economisch Bureau). Maar in de huidige tijd waarin consumenten een laag vertrouwen hebben, zijn zij geneigd meer te gaan sparen. In dat scenario zou de consumptie iets minder kunnen groeien dan verwacht. Consumenten stellen dan niet-noodzakelijke aankopen uit, kiezen vaker voor huismerken en discounters, en heroverwegen grote uitgaven aan bijvoorbeeld een verbouwing of aan duurdere producten zoals elektronica of meubels.
Afhankelijkheid detailhandel van VS minimaal
Naar schatting is de toegevoegde waarde die Nederlandse detailhandel dankzij export naar de Verenigde Staten (VS) genereert ruim 300 miljoen euro. Dit is goed voor 7,3 procent van de totale export van de sector en voor bijna 1 procent van de totale jaarlijkse omzet van de Nederlandse detailhandel. Dat laatste betekent dat afhankelijkheid van de detailhandel van export naar de VS minimaal is.
Ook de import uit de VS is in vergelijking met veel andere sectoren klein te noemen. Zoomen we specifiek in op de Amerikaanse producten waarop de Europese Unie (EU) heffingen overweegt in te stellen, zoals whisky en kleding, dan blijkt dat Nederland voor 843 miljoen euro aan deze producten uit de VS importeerde in 2023. Dit is minder dan 1,6 procent van de totale goederenimport uit de VS, laat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) weten.
De relatief lage afhankelijkheid van de VS blijkt ook uit het feit dat veel detailhandelaren lokale spelers zijn waardoor ze niet direct geraakt worden door veranderingen in handelsbeleid. Zo geeft maar liefst 85 procent van de detailhandelaren aan dat hun bedrijf niet exporteert. Dit blijkt uit de Conjunctuurenquête van het CBS van mei 2025. Vrijwel alle detailhandelaren die wel exporteren – bijna 14 procent – vindt de importtarieven het meest zorgelijk voor hun exportactiviteiten in het aankomende jaar. En 1,3 procent zegt niet-tarifaire maatregelen zoals douaneformaliteiten of productvereisten zorgelijk te vinden.
Groothandel non-food meer gericht op de VS
Groothandel non-food importeert en exporteert consumentengoederen zoals kleding, elektronica en meubels en vormt een belangrijke verbinding voor kleinere bedrijven met het buitenland. We weten echter niet exact hoe groot de import- en exportafhankelijkheid van groothandel non-food van de VS is. Wel weten we dat de totale groothandelsbranche (in jargon Groothandel en handelsbemiddeling) in 2023 voor ruim 3,8 miljard euro naar de VS exporteerde en dat de omzet van groothandel non-food 20 procent van de totale groothandelsomzet omvat. Een belangrijk deel van de genoemde export is overigens wederuitvoer waarbij goederen worden geïmporteerd en vervolgens in dezelfde of vergelijkbare staat worden uitgevoerd zonder een significant verwerkingsproces te hebben doorlopen.
Indirecte effecten niet onderschatten
Groothandelaren non-food importeren ook veel uit China. Dat geldt ook voor detailhandelaren. Terwijl detailhandelaren geen grote afhankelijkheid van de VS hebben, importeren ze juist relatief veel uit China, bleek uit een eerdere analyse van ABN AMRO. Vooral elektronica, zoals modems en computers, worden relatief veel aangekocht: samen goed voor bijna 21 procent van de totale import uit China. Maar ook kleding (5,5 procent) en meubels (2,5 procent) komen vaak uit China. Deze producten zijn populair vanwege hun lage prijzen.
In een scenario waarbij toch weer zeer hoge Amerikaanse importheffingen op Chinese producten worden geheven, zal de vrees onder Europese beleidsmakers en ondernemers terugkeren dat zeer laaggeprijsde Chinese producten de Europese markt zullen overspoelen. Dumping, zoals dit genoemd wordt, kan de marktdynamiek verstoren. Detail- en groothandelaren die artikelen zoals speelgoed of kleding uit China importeren, kunnen baat hebben bij dumping; ze kunnen immers tegen lagere prijzen hun producten inkopen. Tegelijk kan prijsdumping nadelig zijn voor detail- en groothandelaren die zelf tevens consumentenproducten produceren (verticale integratie). Als producent kunnen dergelijke ondernemingen moeite hebben om te blijven concurreren met laaggeprijsde Chinese producten.
Hoewel de directe afhankelijkheid van de VS beperkt lijkt, moeten ondernemers vooral de indirecte invloed van geopolitieke spanningen niet onderschatten. De wereldwijde handel wordt hierdoor beïnvloed, wat risico’s creëert zoals verstoringen in toeleveringsketens en onzekerheid over handelsverdragen en bij consumenten. Retailers moeten flexibel zijn en snel schakelen tussen leveranciers en transportroutes. Realtime inzicht in de keten helpt ondernemers problemen sneller te identificeren en op te lossen. Vooruitdenken, spreiding van toeleveranciers, scenarioanalyses en aanpassing van inkoop- en prijsstrategieën kunnen helpen om risico’s te beperken en kansen te benutten in een steeds onvoorspelbaardere wereld.
Meer informatie
Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Nederlandse sectoren sterk afhankelijk van Verenigde Staten'.
Een stapje voor met onze sectorexpertise
Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.
Bekijk de prognoses van alle sectoren
Lees verder in de retailsector
De winkel van vandaag is meer dan alleen een voorraadkast. Het biedt klanten advies en inspiratie en is de plek om in contact te zijn met klanten. Door de Oekraïne crisis en forse inflatie is het consumentenvertrouwen sterk gedaald en dit beïnvloedt het consumentengedrag. Retailers kampen daarnaast met forse kostenstijgingen op het gebied van inkoop, huur, personeelskosten, covid herstelbetalingen en energie. De omstandigheden blijven ook na covid voor veel retailers uitdagend.
