Trump stort wereldhandel in chaos

ABN AMRO heeft de prognoses voor de transportsector verlaagd en gaat nu uit van 1 procent groei in 2025. In 2026 kan de groei aantrekken naar 2,0 procent, onder andere dankzij investeringen in Duitse infrastructuur en de Europese defensie.

In de Amerikaanse staat Californië zijn twee belangrijke havens gevestigd, de havens van Los Angeles en Port Beach. Een aanzienlijk deel van de schepen die deze havens aandoen is afkomstig uit China. Op een normale werkdag zetten vanuit Chinese havens circa veertig schepen koers naar Californië. Maar op een vrijdagochtend begin mei vertrok er vanuit China geen enkel schip naar een van deze havens. Dat was sinds het begin van de coronapandemie in 2020 niet voorgekomen.

Enkele dagen later, op maandagochtend 12 mei, bereikten de VS en China na onderhandelingen in Genève een voorlopig akkoord, waardoor de duizelingwekkende Amerikaanse invoerheffing van 145 procent op Chinese producten werd verlaagd naar 30 procent. Daarna kwam de scheepvaart tussen China en de VS weer deels op gang. Een volledig herstel is echter niet te verwachten. Er zijn nog steeds forse invoerheffingen van kracht, die de Amerikaanse economie afremmen. De Amerikaanse industrie wordt door de heffingen geconfronteerd met hogere kosten, terwijl de productie al maanden daalt. Ook de Chinese industrie staat onder druk doordat de Amerikaanse vraag naar Chinese producten flink is afgenomen.

Het is mogelijk dat Trump akkoorden sluit met China en de EU, maar nu al wordt duidelijk dat de wereldeconomie door zijn handelsoorlog te maken krijgt met tragere groei. De tarieven in de scheepvaart doken omlaag na 2 april, toen Trump op de door hem uitgeroepen ‘Liberation Day’ in de Rose Garden van het Witte Huis zijn kartonnen bord met bizarre invoerheffingen wereldkundig maakte. Deze lagere scheepvaarttarieven duidden op een tragere wereldhandel. Inmiddels zijn de tarieven gestegen doordat de handel deels weer op gang komt en de containervaart ontregeld is geraakt. Nederland is als relatief kleine, open economie kwetsbaar voor ontregeling van de internationale handel, al biedt de handelsoorlog tussen de VS en China mogelijk ook kansen voor Nederland en Europa, bijvoorbeeld dankzij een betere concurrentiepositie ten opzichte van China.

Ook de luchtvracht is gevoelig voor handelsbelemmeringen, maar deze branche heeft als voordeel dat deze vaak profiteert van ontregeling van handelsketens. Wie snel over bepaalde goederen wil beschikken, vaak bereid is daar een hoge prijs voor te betalen en dus gebruik te maken van deze snellere, maar duurdere transportmodaliteit. Door Trumps aankondigingen van hoge invoerheffingen hebben veel Amerikaanse bedrijven waarschijnlijk nog snel extra voorraad opgebouwd, wat vanwege de korte tijd per vliegtuig moest gebeuren. De onderhandelingen van de VS met bijvoorbeeld de EU en China zijn moeilijk te voorspellen, en het is mogelijk dat de luchtvracht blijft profiteren van plotselinge verhogingen of verlagingen van invoerheffingen. Maar het meest waarschijnlijke scenario is toch dat de luchtvracht last krijgt van de tragere wereldhandel, waardoor de vraag onder druk komt.

De afname van internationale handel blijft mogelijk niet beperkt tot de VS. Door Trumps handelsoorlog staat het vertrouwen in de economie onder druk, waardoor ondernemingen investeringsbeslissingen zouden kunnen uitstellen. Dat kan de internationale handel afremmen, bijvoorbeeld de aanvoer van onderdelen en materialen voor de industrie, of de export van auto’s, staal en machines.

Ook expediteurs kunnen geconfronteerd worden met lagere volumes, maar zij hebben net als de luchtvracht als voordeel dat ze vaak profiteren van ontregeling van toeleveringsketens. Vaak zoeken zij voor hun opdrachtgevers naar een oplossing als bijvoorbeeld schepen vertraagd zijn of als een lading snel verscheept moet worden. Daarnaast zijn er expediteurs die hun klanten kunnen adviseren over manieren om een zo laag mogelijke invoerheffing te betalen, bijvoorbeeld door middel van de Amerikaanse first sale rule. Bovendien hebben zij over het algemeen lage vaste kosten, doordat ze het transport uitbesteden.

Wegvervoerders kampen wel met hoge vaste kosten, en zijn daardoor kwetsbaar voor druk op de tarieven, vooral wanneer ze internationaal actief zijn. De retail blijft nog wel groeien, dankzij de toenemende koopkracht, al bestaat het risico dat consumenten bij escalatie van Trumps handelsoorlog de hand meer op de knip gaan houden. Ondanks de handelsoorlog neemt de industriële bedrijvigheid in Europa vooralsnog langzaam toe. Maar het herstel is broos en kan bijvoorbeeld worden belemmerd door de Amerikaanse invoerheffingen van maar liefst 50 procent op staal en aluminium, die begin juni van kracht zijn geworden. Die raken bijvoorbeeld de Duitse staalindustrie, waarvan de Nederlandse binnenvaart voor een deel afhankelijk is.

De groei van de transportsector staat dus dit jaar onder druk. Voor 2026 verwacht ABN AMRO een groei van 2,0 procent. De aanzienlijke investeringen in de Duitse infrastructuur en in de Europese defensie zullen leiden tot een hogere vraag naar grondstoffen en materialen, waarvan vooral de scheepvaart, de binnenvaart en het internationale wegvervoer kunnen profiteren.

Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Nederlandse sectoren sterk afhankelijk van Verenigde Staten'.

Een stapje voor met onze sectorexpertise

Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.

Bekijk de prognoses van alle sectoren

Lees verder in de transport- en logistieksector

Na een lastig jaar, waarin de internationale handel afnam door een snelle afbouw van overtollige voorraden, heeft de transportsector een voorzichtig herstel ingezet. Begin 2024 stegen zowel in de containervaart als in de luchtvaart de goederenvolumes. Dankzij de aantrekkende economische groei kan de sector verder herstellen. Het herstel wordt echter geremd door een lagere vraag naar bouwmaterialen. Intussen krijgt het wegvervoer de komende jaren te maken met een stapeling van milieuregels.

Bekijk alle artikelen