Bouwsector klimt uit dal
De handelsoorlog van president Trump heeft vooralsnog geen grote gevolgen voor de bouwsector. De onzekerheid kan weliswaar leiden tot uitstel van investeringen, en de onrust op de financiële markten tot hogere financieringslasten, maar vanwege de lange aanlooptijd van bouwprojecten en onze verwachting dat de effecten van de handelsoorlog meevallen, behoeven onze prognoses geen grote aanpassingen.
ABN AMRO verwacht dat de bouw in 2025 groeit met 1,0 procent en in 2026 met maar liefst 2,5 procent. Voor de periode daarna is vooral het Nederlandse beleid van belang, bijvoorbeeld rond stikstof en investeringen in infrastructuur. De bouwsector wordt grotendeels gedreven door binnenlandse vraag.
Val van kabinet-Schoof positief
De val van het kabinet-Schoof lijkt vooralsnog positief uit te pakken voor de bouwsector. Ten eerste is hiermee de bevriezing van sociale huren van de baan. De vier coalitiepartijen hadden daartoe in april besloten in de Voorjaarsnota. Ondanks kritiek uit de sector en zelfs van de verantwoordelijke minister Keijzer zou de huur in de sociale sector al deze zomer worden bevroren, waardoor de investeringsruimte van woningcorporaties zou worden beperkt. Daardoor zou de doelstelling van het bouwen van 100.000 woningen per jaar nog verder uit zicht raken, doordat woningcorporaties vaak samen met projectontwikkelaars en beleggers het initiatief nemen tot grote woningbouwprojecten. Ten tweede boekte het kabinet-Schoof geen vooruitgang wat betreft de stikstofproblematiek, ondanks het instellen van een werkgroep met twaalf bewindspersonen.
Bouwdip door stijging kosten en rente
De bouwproductie is in 2024 met 2,8 procent gedaald. De veelgehoorde stelling dat deze daling vooral is veroorzaakt door de stikstofproblematiek, is een misvatting. De daling van de bouwproductie in 2024 is vooral het gevolg van de energiecrisis van 2022, die leidde tot hogere inflatie, en daarmee tot een sterke stijging van de bouwkosten en de lange rente. Dat maakte de financiering van bouwprojecten moeilijker. Verder speelt het gebrek aan geschikte kavels een rol, bijvoorbeeld voor logistiek vastgoed, maar dit is een meer structurele kwestie. En de stikstofproblematiek helpt inderdaad niet bij de verlening van nieuwbouwvergunningen, maar deze problematiek belemmert de vergunningverlening al sinds mei 2019, toen de Raad van State het Programma Aanpak Stikstof (PAS) buiten werking stelde.
Inmiddels verbetert de vraag naar nieuwbouwwoningen. In 2024 werd voor ruim 67.000 woningen een nieuwbouwvergunning afgegeven, een stijging van 21 procent ten opzichte van 2023. Dit zal naar verwachting leiden tot een herstel van de nieuwbouw in 2025 en vooral in 2026. De toename is mede te danken aan de geleidelijke daling van de inflatie sinds 2023, terwijl de inkomens van consumenten stegen en de koopkracht dus herstelde, vooral in 2024. De stijging van de inkomens leidt ertoe dat meer consumenten de financiering van een nieuwbouwwoning rond krijgen.
De utiliteitsbouw had te maken met een grotere dip doordat de markten voor bedrijfsmatig vastgoed minder krap zijn dan de woningmarkt. Zo staat de kantorenmarkt nog steeds onder druk door thuiswerken, is er minder vraag naar nieuw winkelvastgoed door concurrentie van webwinkels en gaat de industrie gebukt onder de hoge energiekosten en lagere vraag.
Vraag neemt toe, bouw herstelt
Het herstel van de bouw begint zich al met al voorzichtig af te tekenen. In het eerste kwartaal van 2025 groeide de bouw (kalender-gecorrigeerd) met 0,6 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Volgens de conjunctuurenquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) daalde het percentage bouwbedrijven dat kampt met onvoldoende vraag van het hoogtepunt van per saldo 21 procent in het vierde kwartaal van 2023 naar 10 procent in het tweede kwartaal van 2025. Het tekort aan arbeidskrachten neemt juist weer toe; in het tweede kwartaal van 2025 had 18 procent van de bouwbedrijven daar last van. Ook in de bouwmaterialenindustrie worden de eerste tekenen van herstel zichtbaar. De bezettingsgraad steeg in april naar 79 procent, het hoogste percentage in twee jaar tijd, en ondernemers zijn per saldo voorzichtig optimistisch over de orderontvangst in de komende maanden.
Nu de vraag herstelt, keren personeelstekort en de vergunningverlening terug als de belangrijkste belemmeringen voor de bouwsector. Alle segmenten hebben hiermee te maken, van de woningbouw tot de utiliteitsbouw, en van het grondverzet tot de installatiebranche. De krapte op de arbeidsmarkt kan de komende jaren leiden tot een verdere stijging van de bouwkosten. Het is te hopen dat een volgend kabinet Nederland eindelijk van het stikstofslot haalt en investeert in passend onderwijs, zodat de bouw de productiviteit kan verbeteren door middel van robotisering en verdere digitalisering.
Meer informatie
Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Nederlandse sectoren sterk afhankelijk van Verenigde Staten'.
Een stapje voor met onze sectorexpertise
Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.
Bekijk de prognoses van alle sectoren
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
