Nederlandse boer ontsnapt aan internationale onzekerheid

De regeling veroorzaakt een forse volumedaling in de dierlijke sectoren. Voor de gehele agrarische sector verwacht ABN AMRO een volumedaling van 2,5 procent in 2025, al blijven resultaten op bedrijfsniveau gunstig.

De Nederlandse veehouderij bevindt zich in een fase van krimp van de veestapel. De overheid heeft 1.578 aanvragen ontvangen voor de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv(+)). Boeren die op het subsidiebedrag van de overheid ingaan, stoppen hun veehouderij of zullen deze spoedig beëindigen. Het aantal kippen, varkens en in mindere mate koeien zal daardoor dalen. Een daling in het aanbod van vlees, zuivel en eieren zorgt voor een opwaartse prijsdruk. Geen overbodige luxe, want ook de kosten zijn de afgelopen jaren flink gestegen.

De val van het kabinet is uitermate ongelukkig qua timing. Het is nog onduidelijk in hoeverre de gepresenteerde stikstofplannen kunnen worden doorgevoerd. Het in april gepresenteerde startpakket bevat de contouren van een oplossing om Nederland van het stikstofslot te halen. Het plan behoeft echter verdere uitwerking en ontbeert op belangrijke onderdelen nog budgettaire goedkeuring. Een helder perspectief voor land- en tuinbouw bedrijven raakt bij het uitblijven van besluitvorming wederom uit zicht. Aanhoudende onzekerheid zet een stevige rem op investeringsbereidheid van ondernemers waardoor bedrijfsvernieuwing en verduurzaming stilvallen. ABN AMRO publiceerde in dit verband recent de Pragmatische Aanpak Stikstof, een update!

De impact van de Lbv kan voor akkerbouwers positief uitpakken. Door bedrijfsbeëindiging van veehouders komt landbouwgrond vrij die, mits geschikt, mogelijk wordt ingezet voor de akkerbouw. ABN AMRO verwacht daarom een toename in het akkerbouw-areaal vanaf 2026. De droogte heeft daarnaast tot op heden weinig negatieve invloed op groei van gewassen, met uitzondering van percelen die niet kunnen worden beregend. Prijzen fluctueren sterk in de eerste helft van 2025. Zo zijn de prijzen van consumptieaardappelen sinds februari flink gedaald, terwijl de prijzen van gele uien juist stegen in diezelfde periode. Op korte termijn verwacht ABN AMRO dat het terugdringen van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen druk legt op opbrengsten. Precisielandbouw, groene gewasbeschermingsmiddelen en geïntegreerde bestrijding (Integrated Crop Management) kunnen deze druk verlagen, mits technieken snel genoeg beschikbaar zijn voor ondernemers.

Voor de glastuinbouw verloopt de productie enerzijds voorspoedig vanwege het zonnige voorjaar. Anderzijds heeft de sector wel te maken met uitdagingen die de productie bemoeilijken, zoals het gebruik van nieuwe resistente rassen en ook hier een afname van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen. De sierteelt maakt over het algemeen een goede start van het jaar door.

Ondanks positieve resultaten op bedrijfsniveau en een toename van het areaal in plantaardige sectoren, verwacht ABN AMRO een volumedaling van de totale agrarische sector. Deze daling, van respectievelijk 2,5 procent in 2025 en 2 procent in 2026, wordt hoofdzakelijk gedreven door krimp van de veestapel als gevolg van de LBV(+).

Slechts 0,1 procent van het Nederlandse zuivel en vlees en 0,2 procent van in Nederland geteelde groente & fruit wordt naar de Verenigde Staten (VS) geëxporteerd. De gevolgen van de importtarieven zijn voor de Nederlandse boer daardoor nauwelijks merkbaar. In de sierteelt is de afhankelijkheid van de VS met 2,3 procent een stuk hoger. In 2023 exporteerde de sector voor 285 miljoen euro naar het land. Het betreft voornamelijk tulpen, narcissen- en hyacintenbollen. Verder worden ‘secundaire’ bedrijven geraakt die aan Nederlandse exporteurs of direct aan de VS leveren, zoals veredelaars en zaadleveranciers van bloemen, planten en groentes, en partijen die zich richten op dierlijke genetica en broedeieren.

Omgekeerd importeert de Nederlandse landbouw met name soja en mais uit de VS voor veevoer. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt grofweg 30 procent van onze soja uit de VS gehaald. Percentages kunnen echter per jaar fors verschillen als gevolg van wijzigingen in aanbod en kwaliteit wereldwijd. Mochten onderhandelingen tussen de VS en EU op niets uitlopen, dan is het aannemelijk dat de EU tegenmaatregelen neemt gericht op soja en mais. Doordat het agrarische grondstoffen betreft, is het relatief gemakkelijk producten elders in te kopen, bijvoorbeeld uit Brazilië of Argentinië. Maar omdat we op Europees niveau sterk afhankelijk zijn van de VS kunnen de prijzen van soja en mais uit andere landen alsnog sterk stijgen wanneer alle Europese lidstaten tegelijk buiten de VS willen inkopen. En blijken deze landen onvoldoende te kunnen leveren, dan zal alsnog in de VS moeten worden ingekocht. Een tegenmaatregel zal daarom gepaard gaan met een prijsverhoging voor de Europese veehouder. Tegelijkertijd is de tegenmaatregel een stimulans voor Europese akkerbouwers om de sojaproductie op te schroeven. Cijfers van Eurostat laten zien dat Europa momenteel slechts 43,2 procent van zijn behoefte aan sojaschroot en 18,6 procent aan sojabonen zelf produceert.

Lees alle feiten en ontwikkelingen in het rapport 'Nederlandse sectoren sterk afhankelijk van Verenigde Staten'.

Een stapje voor met onze sectorexpertise

Voor elke ondernemer is het belangrijk om te weten wat er nu speelt, maar vooral wat er komen gaat. Baseer beslissingen op de ontwikkelingen en trends in de sector. Onze sectorexperts weten wat er speelt. Zie waar de kansen liggen. Nét dat stapje voor.

Bekijk de prognoses van alle sectoren

Lees verder in de agrarische sector

De agrarische sector in Nederland kenmerkt zich door hoge productiviteit en kwaliteit. Veel landen en organisaties zien Nederland daarom als agrarisch gidsland. Met een export van ruim EUR 100 miljard draagt de Nederlandse land- en tuinbouw sterk bij aan onze economie.

Bekijk alle artikelen