Ook vrouwen zijn rekengenieën al dachten ze van niet

Het plan van de taskforce is om kwantitatieve doelen te stellen en een kennisplatform te creëren waarop 'best practices' worden verzameld van bedrijven die al succes hebben geboekt op het vlak van diversiteit en inclusiviteit. Daarnaast wil het initiatief jaarlijks een benchmark publiceren waaraan bedrijven in de IT-sector zich kunnen spiegelen. Deze eerste stappen zijn cruciaal om vrouwen en andere ondervertegenwoordigde groepen meer toegang te geven tot banen in de IT-sector.

Vrouwen hebben echter te maken met een grotere uitdaging die met deze maatregelen alleen niet verholpen kan worden. Zoals wordt benadrukt in de podcast van de Rijksuniversiteit Groningen ter ere van het 150ste jubileum van de inschrijving van Aletta Jacobs – de eerste vrouwelijke student aan een Nederlandse universiteit die haar studie afrondde – heerst er nog een gevoel onder jonge vrouwelijke studenten dat zij niet beschikken over de benodigde kwaliteiten om succesvol te zijn in exacte vakgebieden.

Deze constatering wordt ook ondersteund door de wetenschap: meisjes lijden vaker onder 'math anxiety', ofwel rekenangst, dan jongens. Dit is een negatieve psychologische reactie tijdens het bezig zijn met wiskunde. Vaak uit zich dit fysiek door hevig zweten, hartkloppingen en misselijkheid, wat de prestaties vermindert. Dat rekenangst vaker voor komt bij meisjes wordt veroorzaakt door de mythe dat meisjes slechter zijn in wiskunde dan jongens. De biologische argumentatie hiervoor zou zijn dat het vrouwelijke brein inherent minder capabel is om wiskundige problemen op te lossen dan het mannelijke.

Hoewel dit biologische verschil allang is weerlegd en deze mythe sociaal steeds vaker als achterhaald gezien wordt, werpt het wel een schaduw over de arbeidsmarkt. Veel meisjes gaan er automatisch vanuit dat ze niet goed zijn in wiskunde, waarmee een negatieve spiraal in gang wordt gezet: hoe sterker het gepercipieerde onvermogen, hoe groter de angst, hoe slechter de prestatie en hoe negatiever vanzelf weer het zelfbeeld. Dit proces leidt tot zelfselectie binnen wiskundig georiënteerde studierichtingen.

Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bevestigen dat vrouwen nog steeds sterk ondervertegenwoordigd zijn in technische vakken.

Een tekort aan meisjes die hogere exacte opleidingen volgen, culmineert vervolgens in een schaars aanbod van bekwame vrouwelijke kandidaten voor ‘science, technology, engineering and mathematics’ – de zogenoemde STEM-functies – waar een bèta-achtergrond meestal een voorwaarde is.

Naast de gefalsificeerde mythe dat vrouwen niet over de juiste capaciteiten beschikken om programmeurs en wetenschappers te worden, is een grote hindernis het idee dat de typische technicus een sociaal gebrekkige enkeling is. Dat is een beeld waar het leeuwendeel van vrouwen zich niet in kunnen vinden. Meer en beter herkenbare vrouwelijke rolmodellen in technische beroepen zijn dus hoognodig.

Vanuit de vraagkant van de arbeidsmarkt helpen het verouderde beeld van de traditionele technicus en schaarste aan vrouwelijke rolmodellen bepaald niet. Krapte op de arbeidsmarkt is het hoogst in technische en wetenschappelijke beroepen. De meest recente cijfers van de arbeidsmarktmonitor van ABN AMRO tonen dat 30 procent van de vacatures voor programmeurs onvervulbaar zijn en het voor IT-ontwikkelaars en elektrotechnici niet veel beter is met respectievelijk 28 en 18 procent.

Werkgevers en de taskforce doen er dan ook alles aan om vrouwen aan te moedigen om voor meer technische beroepen te kiezen. Het probleem zit er echter niet alleen in dat de vrouwen dit niet zouden willen, maar eenvoudig ook dat er onvoldoende vrouwen zijn die hiervoor zijn opgeleid. De grote opgave is dus het veranderen van de sociaal ingeprente stereotypes binnen bètavakken als typisch mannelijk. Acties die deze verandering versnellen, mogen binnen de doelen en initiatieven van de taskforce en IT-bedrijven niet uit het oog worden verloren.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• NLdigital, Nieuwe taskforce gaat voor 50 procent vrouwen in de IT in 2030
• ABN AMRO-publicatie, Thuiswerk stimuleert vrouwelijke arbeidskracht
• Kamalika Patra, ABN AMRO sectoranalist, kamalika.patra@nl.abnamro.com