Tech-ondernemers laveren tussen ambitie en beperking
Het Europese vestigingsklimaat voor tech-bedrijven staat al jaren ter discussie. In hun snelle groei botsen jonge technologiebedrijven vaak op complexe regels, versnipperde markten en beperkte toegang tot kapitaal. Wel beloven wetgevers beterschap, en zien ondernemers de voordelen van het relatief stabiele Europa.
Europa staat bekend om zijn sterke regelgeving, maar voor snelgroeiende technologiebedrijven werkt die zelden in het voordeel. Startups die willen opschalen stuiten op 27 nationale belastingstelsels, arbeidswetten en insolventieregels. Elk land heeft zijn eigen interpretatie van winstbelasting, aandeelhoudersstructuren en ontslagrecht - iets wat snelle internationale groei belemmert. Volgens het State of European Tech-rapport ziet 47 procent van de founders en investeerders regelgeving en beleidsvorming als belangrijke barrière voor groei.
Beperkte toegang tot groeikapitaal
Een andere veelgenoemde frustratie is de beperkte toegang tot groeikapitaal. Sinds 2015 haalden Europese startups in de groeifase zo’n 300 miljard dollar op, maar dat had volgens de auteurs van het rapport het dubbele kunnen zijn als ze even gemakkelijk grote rondes konden sluiten als in de VS. Europese bedrijven komen wel door de eerste financieringsrondes, maar vallen terug bij investeringen vanaf 15 miljoen dollar: slechts 4,1 procent haalt die drempel, tegenover 8,3 procent in de VS.
Een van de oorzaken is het gebrek aan diepe kapitaalbuffers. Europese pensioenfondsen investeren bijvoorbeeld slechts 0,007 procent van hun vermogen in wereldwijd durfkapitaal, ruim drie keer minder dan hun Amerikaanse tegenhangers. Daardoor blijft het voor Europese startups lastig om op te schalen tot het soort tech-bedrijven dat de digitale autonomie stut.
Europa is zo gek nog niet
Toch maakt de narratief dat Europa onvriendelijk zou zijn voor tech-ondernemers plaats voor een nieuw verhaal. In de State of European Tech 2024 gaf een ruime meerderheid van Europese founders aan dat zij hun bedrijf opnieuw in Europa zouden vestigen, als ze die keuze opnieuw konden maken. De huidige geopolitieke situatie kan volgens Maarten Cleeren van Techleap zelfs als een vliegwiel werken: “Amerika keert zich naar binnen, de markt destabiliseert. Dit creëert ruimte voor bedrijven in Europa.”
Aan de lappendeken aan wet- en regelgeving wil de Europese Commissie ondertussen een einde maken met het ‘28e regime’. Hiermee kan een bedrijf zich registreren onder een set regels die in alle lidstaten geldig is. De plannen maken deel uit van de bredere European Innovation Act. Die moet het makkelijker maken voor startups om groeikapitaal op te halen, ook over de grens. Nu botsen investeerders nog op verschillende belastingregels, toezichthouders en juridische structuren per land. Europa wil dat simpeler maken, zodat fondsen en investeerders soepeler in meerdere landen kunnen opereren.
Slim belonen, beter financieren
Ook moeten hervormingen het aantrekkelijker maken voor startups om personeel te belonen met aandelenopties. Sinds 2019 hebben elf landen hun nationale regelgeving versoepeld, waaronder Duitsland, Frankrijk, Spanje en Nederland. De Europese Commissie onderzoekt nu of er een overkoepelend stelsel mogelijk is, als onderdeel van bredere inspanningen om het ondernemersklimaat te verbeteren.
Tegelijk groeit de politieke druk om pensioenfondsen een actievere rol te laten spelen. Die steken nu gemiddeld slechts 0,007 procent van hun vermogen in durfkapitaal. In theorie kunnen ze grotere bedragen investeren, maar strenge regels en interne richtlijnen ontmoedigen dat. Europese instellingen zoals de Commissie, de Investeringsbank en het Investeringsfonds zien pensioenfondsen als een belangrijke schakel om de hoeveelheid groeikapitaal in Europa te vergroten, en onderzoeken manieren om dat aan te jagen – bijvoorbeeld door risicospreiding via EU-fondsen of aangepaste kapitaaleisen.
De voorwaarden voor een sterker ecosysteem voor startups en scale-ups beginnen langzaam op hun plek te vallen. Niet alleen Brussel beweegt, ook ondernemers zelf zien de voordelen van Europa. Dat is essentieel, want technologische soevereiniteit begint bij het vasthouden van eigen innovatiekracht.
Lees verder in de technologiesector
Technologie, Media & Telecom (TMT) is een van de snelst groeiende sectoren. Geholpen door de toenemende inzet van software, algoritmen en sensoren staat deze sector aan de basis van de digitale vernieuwing van andere sectoren.
