Te grote voorraden bij dalende consumptie

(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)

Bovendien moeten voorraden mogelijk tegen afbraakprijzen worden verkocht wanneer ze seizoensgebonden zijn. De verwachte afname in consumentenbestedingen later dit jaar en de oplopende rente maakt efficiënt voorraadbeheer extra noodzakelijk.

In de Verenigde Staten (VS) heeft een daling van de vraag van consumenten al gezorgd voor minder verkopen. Amerikaanse consumenten besteedden minder aan goederen en meer aan voeding en energie. Ontwikkelingen bij Walmart, de grootste retailer in de VS, worden vaak gezien als een indicator van toekomstige economische gebeurtenissen. In augustus van dit jaar gaf de retailer aan miljoenen dollars aan orders te hebben afgezegd om de opgelopen voorraadniveaus weer in lijn met de verwachte vraag te brengen. Vooral de orders voor elektronica, meubels en sportartikelen werden teruggebracht.

ABN AMRO verwacht dat in Nederland de bestedingen aan goederen en diensten aan het eind van dit jaar afnemen. Deze krimp zal zich vertalen in een afname van de bestedingen in de retailsector. Door de hoge inflatie zijn consumenten een relatief groot deel van hun inkomen kwijt aan energie en voeding. De koopkrachtdaling zorgt ervoor dat er minder ruimte overblijft voor uitgaven aan duurzame en luxe goederen zoals meubels, kleding en auto’s. Het opvoeren van de rente, het middel van centrale banken om de inflatie enigszins te beteugelen, maakt sparen bovendien aantrekkelijker dan consumeren.

Het veranderende consumptiegedrag zien we al terug bij een aantal producten. Zo neemt het verkoopvolume in meubels en woninginrichting sinds maart af, zo blijkt uit data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hoewel de omzet eerst nog licht steeg vanwege de hogere prijzen van meubels, daalde deze in juli ook fors.

Bij de doe-het-zelfwinkels nam het volume in april sterk af, waarna het zich stabiliseerde. De omzet is veel beter op peil gebleven, wat wil zeggen dat de prijsstijgingen de daling in aantal verkochte spullen goeddeels compenseerden.

Hoewel nog steeds veel producten online worden verkocht, is de enorme groei zoals we die zagen tijdens de coronapandemie afgezwakt. Zo lag de omzet van de detailhandel via het onlinekanaal 10 procent lager in het tweede kwartaal van 2022 dan een jaar eerder.

Een toenemend aantal ondernemers uit de kledingindustrie (21 procent), de meubelindustrie (26 procent) en de elektrische apparatenindustrie (22 procent) verwacht dat de orderontvangst de aankomende drie maanden afneemt, zo blijkt uit de conjunctuurenquête van het CBS. Dit is een flinke stijging ten opzichte van het tweede kwartaal en duidt op een verwachte afzwakking van de vraag vanuit de groot- en detailhandel.

Binnen de meeste branches in de retailsector loopt het aantal ondernemers dat stelt met (te) grote voorraden te kampen sterk op, zo blijkt uit de conjunctuurenquête van het CBS. Met name retailers in consumentenelektronica, recreatieartikelen en overige artikelen, waaronder kleding en schoenen, vinden de voorraden (te) groot. Zo ligt binnen de consumentenelektronica het gemeten saldo – het percentage ondernemers dat de voorraad te groot vindt minus het percentage dat het te klein vindt – op bijna 53 procent. Het saldo ondernemers binnen de groothandels in non-food dat met grote voorraden blijft zitten, is stijgend en bedraagt in het derde kwartaal van 2022 ruim 21 procent.

Hiertegenover staat autohandel en -reparatie, waar per saldo meer ondernemers stellen dat hun voorraden juist te klein zijn. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de wereldwijde tekorten aan chips en de daaruit volgende trage levering van nieuwe auto’s en auto-onderdelen. Voor supermarkten spelen problemen in de voorraden minder. Hier meent per saldo rond de 5 procent van de ondernemers dat de voorraden (te) groot zijn. Supermarkten verkopen vooral voeding en die is beperkt houdbaar. Zij zijn bovendien voor de levering van hun producten vrijwel niet afhankelijk van containerschepen uit Azië.

Met een afnemende vraag naar producten ontstaat het gevaar dat retailers met te grote voorraden blijven zitten. Sommige groothandelaren hebben de afgelopen maanden juist flink ingekocht in reactie op de grote problemen in de toeleveringsketens die vorig jaar tijdens de coronapandemie ontstonden. Destijds werden veel producten niet of veel te laat geleverd, waardoor de ondernemers niet aan de vraag konden voldoen.

Om verzekerd te zijn van voldoende voorraad en deze ook op tijd in de magazijnen te hebben, bestelden retailers dit jaar eerder of meer. Een rondgang langs zakelijke retail klanten van ABN AMRO leert dat met name bedrijven die in Azië producten inkopen veel voorraad hebben aangelegd. Dit betreft bedrijven in bijvoorbeeld tuinmeubelen, kleding, gereedschap, huishoudelijke artikelen en elektronica.

Naast het inspelen op de onvoorspelbaarheid rondom de aanvoerketen, hebben sommige retailers bij hun inkoop geanticipeerd op groeiverwachtingen die achteraf te hoog bleken te zijn. Hoewel zij de consumentenbestedingen niet zien afnemen, blijft de verwachte vraagtoename dus uit. Dit speelt bijvoorbeeld bij webwinkels in elektronica en gereedschappen.

Groothandels kunnen te maken krijgen met voorraden die worden ‘teruggeduwd’ door grote retailers die huiverig zijn voor een afnemende consumentenvraag of misschien al te maken hebben met een teruglopende vraag. Hoewel retailers een afnameplicht hebben mits er tijdig wordt geleverd, hebben sommige partijen zoals grote webwinkels en bouwmarkten voldoende marktmacht om de goederen weer naar de groothandel terug te sturen.

Of de grote voorraden problematisch zijn, hangt af van de vraag of bedrijven deze voorraden kunnen financieren en of de producten seizoensgebonden zijn. Als de liquiditeit van een bedrijf voldoende is, kunnen producten die niet seizoensgebonden zijn langer in het magazijn blijven liggen mits er voldoende ruimte is. Deze retailers zullen deze voorraad verkopen als de mogelijkheid zich daarvoor aandient en tegelijkertijd een halt toeroepen aan nieuwe voorraadvorming.

Tevens moet rekening gehouden worden met snelle rentestijgingen. Voorraden worden vaak met leningen tegen variabele rente gefinancierd. Voorraadfinanciering wordt door renteverhogingen dus duurder en kan zo drukken op de winstgevendheid.

De voorraad seizoensgebonden producten zoals kleding moeten wel direct worden verkocht, en vaak tegen relatief lage prijzen. De retailer zal dan genoegen moeten nemen met minder marge. Zo liet de Amerikaanse retailer Target eerder weten dat in het tweede kwartaal van 2022 de operationele marges gedaald waren van 9,8 procent naar 1,2 procent door de noodzakelijke afschrijving van overtollige voorraad.

Lees het volledige rapport 'Stand van Retail'.

(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)

Lees verder in de retailsector

De winkel van vandaag is meer dan alleen een voorraadkast. Het biedt klanten advies en inspiratie en is de plek om in contact te zijn met klanten. Door de Oekraïne crisis en forse inflatie is het consumentenvertrouwen sterk gedaald en dit beïnvloedt het consumentengedrag. Retailers kampen daarnaast met forse kostenstijgingen op het gebied van inkoop, huur, personeelskosten, covid herstelbetalingen en energie. De omstandigheden blijven ook na covid voor veel retailers uitdagend.

Bekijk alle artikelen