Onzekerheid over milieumaatregelen drukt groei
De groei in diverse bedrijfssectoren krijgt een flinke klap door de onzekerheid rondom het stikstofbeleid en PFAS-maatregelen. De vraag is of die ongewisse toekomst was te voorkomen. Een mentaliteitsverandering bij zowel de overheid, het bedrijfsleven als de consument is nodig om nieuwe verrassingen voor te zijn.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Volumegroei per sector in Nederland*
| 2019 | 2020 | 2021 | |
|---|---|---|---|
| %-mutaties | |||
| Agrarisch | 1,0% | -0,5% | -0,5% |
| Food | 1,0% | 0,5% | 1,0% |
| Industrie | -1,0% | -1,5% | 2,0% |
| Bouw | 4,0% | -2,0% | 0,0% |
| Vastgoed** | 7,0% | 3,5% | 2,0% |
| Retail | 2,5% | 2,0% | 2,0% |
| Leisure | 1,4% | 2,5% | 2,5% |
| Transport & Logistiek | 1,5% | 0,5% | 2,0% |
| Telecom, Media & Technologie | 3,0% | 2,5% | 3,0% |
| Zakelijke diensten | 3,0% | 2,5% | 3,0% |
| Healthcare | 2,5% | 1,5% | 1,5% |
Bron: ABN AMRO Sector Expertise *: prognose op basis van toegevoegde waarde **: prognose Vastgoed betreft waardeontwikkelingvastgoed | |||
Veel sectoren hard getroffen door onzekerheid stikstof- en PFAS-beleid
De onzekerheid over het stikstof- en PFAS-beleid zet een stevige rem op de volumegroei in veel sectoren. De agrarische sector (-0,5 procent), de bouw (-2 procent), industrie (-1,5 procent) en transport en logistiek (+0,5 procent) worden in 2020 het meest geremd. In de landbouw drukken de stikstofmaatregelen vooral hun stempel op de melkveehouderij. Zo kan de melkveestapel en het aantal melkveebedrijven gaan krimpen. De bouwsector slaat in 2020 om van 4 procent groei in 2019 naar 2 procent krimp. Zowel de woning- en utiliteitsbouw als de grond-, wegen- en waterbouw (gww) worden hard getroffen door het uitblijven van een definitieve oplossing voor de stikstof- en PFAS-crisis. Vorig jaar was gww nog de groeimotor van de bouw, maar in 2020 zal dit segment naar verwachting flink krimpen. Ook de industrie en transportsector laten afnemende groei zien, mede omdat een krimp van de bouwproductie zal leiden tot een dalende vraag naar bouwmaterialen, grondstoffen, gereedschap en bouwmaterieel.
TMT, leisure en zakelijke dienstverlening hebben wind in de zeilen
Sectoren die geen last hebben van het stikstof- en PFAS-beleid presteren daarentegen goed. Zo laat de TMT-sector – ondanks aanhoudende personeelstekorten – een bovengemiddelde groei zien die in 2020 naar verwachting 2,5 procent bedraagt. Deze groei is vooral te danken aan de IT-sector, die in 2019 een omzetgroei van maar liefst 7 procent noteerde. Ook de sector leisure heeft de wind mee. Zo verwacht ABN AMRO dat de volumegroei in deze sector zowel in 2020 als 2021 2,5 procent bedraagt. Dit is onder meer het gevolg van een stijging van de koopkracht en de groei van het aantal buitenlandse toeristen, die samen goed zijn voor zo’n 40 procent van alle toeristische uitgaven in Nederland. Ook de zakelijke dienstverlening presteert goed, met een geschatte groei van 2,5 procent in 2020, met name gestuwd door HR-dienstverlening en organisatiebureaus. De vastgoedsector maakt naar verwachting eveneens een waardegroei door in 2020 en 2021. Dit is met name het gevolg van de achterblijvende bouw, die een prijsopdrijvend effect heeft op bestaande gebouwen.
Knop moet ‘om’ bij overheid, bedrijven en burgers
Om onzekerheid in de toekomst te voorkomen, is het zowel bij de overheid, het bedrijfsleven als de consument noodzakelijk om eerder in te grijpen, vooral met het oog op de klimaatdoelstellingen. Het moment waarop moet worden ingegrepen, is wel lastig in te schatten. Kern van de klimaatverandering is dat de pijn pas wordt gevoeld als het al te laat is. Dat vraagt om een vooruitziende blik. Wie eerder begint, kan innovatief zijn en waar nodig werken aan een mentaliteitsverandering ten gunste van het klimaat. De overheid kan met bijvoorbeeld subsidies, wetgeving of door zelf duurzaam in te kopen een helpende hand bieden. Hiermee worden ondernemers geprikkeld om duurzaam te ondernemen.
Meer informatie
Lees het volledige rapport Sectorprognoses 2020 en 2021.
Lees ook 'De verwachtingen van de Nederlandse economie: Visie op Nederland 2020'
