Stikstofmaatregelen helpen woningbouw Randstad niet
Het kabinet heeft gisteren verschillende maatregelen aangekondigd om de stikstofuitstoot in Nederland te verminderen en zo de bouwsector en dan vooral de woningbouw weer op gang te krijgen. Het meest in het oog springend is het overdag verlagen van de maximumsnelheid op snelwegen naar 100 kilometer per uur. Daarnaast moet een noodwet essentiële bouwwerken zoals dijkversterkingen mogelijk maken, worden enzymen aan het veevoer toegevoegd om de stikstofuitstoot van vee te verminderen en komt er 60 miljoen euro extra voor de warme sanering van varkenshouderijen.
Insight
De maatregelen hebben het doel om het schadelijke effect te verminderen dat de stikstofuitstoot heeft op kwetsbare Natura 2000-gebieden. Het zijn echter generieke maatregelen die voor heel Nederland gelden, terwijl de woningbouw sterk regionaal georiënteerd is. Zo heeft het verlagen van de maximumsnelheid slechts in een deel van het land effect, namelijk in de gebieden waar voorheen 130 kilometer per uur mocht worden gereden. In grote delen van de Randstad was dit al niet toegestaan of is dit vanwege drukte op de weg in de praktijk niet mogelijk. De reductie van de stikstofuitstoot door de lagere maximumsnelheid zal daarom vooral in gebieden buiten de Randstad worden gerealiseerd. De verlaging van stikstofuitstoot van vee wordt eveneens vooral buiten de Randstad gerealiseerd daar er in de Randstad maar weinig veehouderijen zijn. Bovendien geldt dat niet de volledige stikstofvermindering voor bouwprojecten kan worden gebruikt, aangezien hiervan 30 procent wordt afgeroomd zodat de stikstofuitstoot structureel omlaaggaat.
De woningbouw is echter sterk geconcentreerd op de Randstad. Daar is de vraag naar woningen het hoogst, net als het woningtekort. In 2018 werden in de Randstad 27.016 nieuwe woningen gebouwd, ruim 40 procent van het totale aantal nieuwe woningen van 66.585.
Juist in de Randstad zouden de stikstofmaatregelen het meeste effect moeten hebben om voldoende ruimte te creëren voor bouwactiviteiten. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft aan dat door het invoeren van de maximumsnelheid de stikstofuitstoot niet op alle plekken voldoende daalt om ruimte voor woningbouw te creëren. Vooral in het kustgebied rondom Den Haag en Katwijk zal het volgens het RIVM lastig zijn om alle woningbouwplannen te realiseren.
Wel stelt het RIVM dat de verlaging van de maximumsnelheid gemiddeld genomen ruimte biedt om volgend jaar 75.000 nieuwe woningen te bouwen. Dat is precies het aantal wat het Rijk jaarlijks tot doel heeft. Tegelijk geeft het RIVM echter aan dat de verlaging van de snelheid slechts eenmalig voor dit aantal nieuwe woningen kan zorgen, aangezien niet alleen het bouwen maar ook de woningen zelf stikstofuitstoot veroorzaken. Daarom zijn er meer maatregelen nodig om voldoende woningbouw na 2020 te kunnen garanderen.
Een structurele oplossing voor de woningbouw ligt op korte termijn eerder in het invoeren van een drempelwaarde, tenminste, wanneer deze juridisch houdbaar is. Projecten die minder stikstof uitstoten dan deze drempelwaarde mogen dan doorgaan, terwijl nu alle extra uitstoot in Natura 2000-gebieden verboden is. Doordat woningbouwprojecten relatief weinig stikstof uitstoten zal de drempelwaarde relatief laag kunnen zijn. Daarnaast kan de bouwsector de stikstofuitstoot op lange termijn zelf verminderen door zoveel mogelijk elektrisch en modulair te bouwen.
In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.
Meer informatie
- Tweedekamer.nl, Maatregelenpakket voor de stikstofproblematiek in de woningbouw- en infrastructuursector en voor de PFAS-problematiek
- RIVM.nl, Verkennende RIVM berekeningen stikstofmaatregelen
- Madeline Buijs, ABN AMRO sectoreconoom, madeline.buijs@nl.abnamro.com
- ABN AMRO publicatie, Stikstof-uitspraak kost 14 miljard in komende 5 jaar
- ABN AMRO publicatie, Stikstof zet 70.000 banen in de bouw op de tocht
