Stikstof zet 70.000 banen in de bouw op de tocht
Naar verwachting komt premier Rutte vandaag met een eerste reactie op de voorstellen van het adviescollege-Remkes voor het oplossen van de stikstofproblematiek. Het is twijfelachtig of Rutte nu al met concrete maatregelen komt. Gebrek aan duidelijkheid kan grote gevolgen hebben voor de bouwsector. ABN AMRO verwacht dat 70.000 banen hierdoor onzeker zijn geworden.
Insight
ABN AMRO heeft de schade voor de bouwsector eerder geraamd op 14 miljard euro voor de komende vijf jaar. Schade die vermeden kan worden wanneer er concrete maatregelen worden genomen om de bouw weer op gang te helpen. Voorlopig lijken concrete maatregelen nog ver weg. Oud-minister Remkes heeft er in zijn advies bij provincies en gemeentes op aangedrongen om de vergunningverlening voor bouwprojecten weer op gang te brengen, maar tegelijkertijd stelt hij dat de vergunningverlening moeilijk zal zijn.
Alleen projecten die in het geheel geen extra stikstofuitstoot veroorzaken, kunnen doorgang vinden. Helaas stoten alle bouwprojecten van enige omvang stikstof uit. In die gevallen moet via interne of externe herstelmaatregelen de stikstofuitstoot omlaag worden gebracht of moet de zogenoemde ADC-toets worden gevolgd. Op basis van deze toets kunnen als ‘dwingend’ beoordeelde projecten toch doorgaan, mits er geen alternatief voorhanden is en de schade aan de natuur gecompenseerd wordt. Het doorlopen van deze procedure neemt over het algemeen veel tijd in beslag en geeft geen garantie op succes. De verwachting is dan ook dat zonder nieuwe maatregelen de vergunningverlening maar mondjesmaat op gang zal komen.
Deze situatie kan verstrekkende gevolgen hebben. De omzetschade voor de bouwsector kan zonder concrete oplossingen leiden tot een verlies van 70.000 banen in de komende jaren. Momenteel biedt de bouw werk aan 527.000 mensen. Wanneer bouwbedrijven een substantieel aantal opdrachten mislopen, ontkomen zij er uiteindelijk niet aan om medewerkers te ontslaan.
Het banenverlies zal niet meteen ontstaan. Veel bouwbedrijven hebben op dit moment nog goed gevulde orderportefeuilles, maar nieuwe projecten worden daar nauwelijks aan toegevoegd. Bovendien blijven de gevolgen voor de korte termijn beperkt omdat een deel van het banenverlies kan worden gecompenseerd door het niet vervullen van openstaande vacatures. Het personeelstekort in de bouw is, tenminste tot op heden, nog steeds groot. In het tweede kwartaal van 2019 stonden 18.800 vacatures open. Het intrekken van deze vacatures is een eerste stap. Voor de wat langere termijn is dit echter onvoldoende, omdat er ruim 51.000 voltijdbanen overblijven die wel degelijk onzeker worden.
De eerste slachtoffers zullen vermoedelijk vallen onder de medewerkers uit de zogenoemde flexibele schil. Van de 527.000 banen worden er 317.000 vervuld door werknemers met een arbeidsovereenkomst en 211.000 door zelfstandigen. Deze zelfstandigen hebben hun tarieven als gevolg van de personeelsschaarste de afgelopen jaren stevig kunnen opvoeren, maar zullen nu als eerste het effect van de stikstof-uitspraak gaan voelen.
In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.
Meer informatie
- Madeline Buijs, ABN AMRO sectoreconoom, madeline.buijs@nl.abnamro.com
- ABN AMRO publicatie; Stikstof-uitspraak kost bouwsector komende vijf jaar 14 miljard euro omzet
