Na een lange aanloop gaat op 1 januari 2024 de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) van start. Ondernemers in de bouw zijn vanaf dat moment zelf verantwoordelijk voor bouwkwaliteit in plaats van de gemeente. De bouwsector is kritisch op de invoering, omdat het nieuwe stelsel complex is.
Bouwondernemers vrezen voor extra kosten waardoor bouwprojecten duurder worden. Ze maken zich tegelijkertijd te weinig druk over hele andere kosten, namelijk het toegenomen risico op cybercrime en daaraan verbonden financiële schade en reputatieschade.
Wkb onderstreept noodzaak digitalisering
De Wkb vereist dat bouwers helder en transparant aantonen dat ze deugdelijk werk leveren. Dat kunnen ze doen door het vastleggen van gegevens als bewijslast tijdens verschillende fasen van het bouwproces en het opleveren van verschillende dossiers. Zonder inzet van digitalisering wordt het verzamelen, vastleggen en overhandigen van bewijslast een onoverzichtelijke en slecht te doorzoeken papierwinkel.
Digitalisering stuwt kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit
Inmiddels laten vele softwaretools de bouw grote stappen in digitalisering maken. Zo zijn er 3D-ontwerptools, calculatiesoftwarepakketten, communicatie- en projectmanagementapplicaties, risicomanagementtools, CRM-systemen en softwarepakketten die machines aansturen. Vaak zijn die tools aan elkaar en met het achterliggende ERP-systeem gekoppeld. Mede met het oog op de Wkb vindt op grote schaal uitwisseling van gegevens plaats tussen deze tools door veel verschillende partijen. Digitalisering stimuleert dus connectiviteit, maar hierdoor neemt de kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit wel toe.
Kunstmatige intelligentie (AI): een vloek en een zegen
De volgende stap in digitalisering in de bouw is de inzet van kunstmatige intelligentie (AI). Vanuit bouwkwaliteit beredeneerd, kunnen camera’s op de bouwplaats met AI snel en eenvoudig vaststellen of er defecten aan een bouwwerk zijn. Tegelijkertijd helpt AI ook cybercriminelen om gaten te schieten in een magere ICT beveiliging. Het kraken van wachtwoorden, het opzetten van phishing-acties en het overbrengen van malware of ransomware wordt hiermee makkelijker. AI is dus een tweezijdig zwaard voor bouwondernemingen die zich klaarmaken voor de Wkb. Het onderschatten van de negatieve gevolgen geeft grote financiële risico’s.
Kleinere bedrijven meest kwetsbaar
Bij Heijmans en Hoppenbrouwers liepen cyberaanvallen met behulp van AI met een relatieve sisser af door goede ICT-beveiliging. Veel kleinere bedrijven staan er slechter voor. De cyberdreiging is bij dit type bedrijven met 80 procent het grootst, maar slechts 29 procent ziet cybercrime als een aanzienlijk risico voor de bedrijfsvoering. Laat versneld digitaliseren met het oog op de Wkb geen cybercrime-valkuil worden en investeer in preventie om grotere gevolgschade te beperken.
Deze column is eerder verschenen in Cobouw op 19 mei 2023
Over de auteur
Leontien de Waal is sectorbanker Bouw. Zij volgt de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de gebouwde omgeving. Haar ervaring en netwerk, aangevuld met kennis uit de studie Master City Developer (gebiedsontwikkeling), brengt ze in bij klanten van ABN AMRO.
Lees verder in de bouwsector
De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.
