De regionale accountant: de stille regisseur van de overname
Ondernemers in het mkb kunnen diverse redenen hebben om te consolideren, wat betekent: zelf overnemen, fuseren of de onderneming te verkopen. Schaal speelt een steeds belangrijkere rol in een wereld waarin compliance en cybersecurity belangrijker worden. Zeker voor mkb-bedrijven wordt het moeilijker om te voldoen aan de eisen van deze tijd.
Het totaal aantal fusies en overnames in het midden- en kleinbedrijf (mkb) is tussen 2007 en 2024 verdubbeld. Dit wordt weergeven in onderstaande grafiek, waarbij tot het mkb de bedrijven met maximaal vijftig werknemers worden gerekend.
Opmerkelijk is dat de sterke daling van het bruto binnenlands product (bbp) van ongeveer 3,8 procent tijdens de kredietcrisis van 2009 niet heeft geleid tot een afname van het aantal transacties gedurende die jaren. Sterker, na die crisis volgde snel herstel, waarna de fusie- en overnamemarkt tijdens de eurocrisis van 2011-2013 opnieuw relatief op peil bleef. Tijdens de coronacrisis was dit echter anders: de oververhitte markt kreeg toen een flinke knauw, maar is inmiddels weer aan het herstellen. Hieruit blijkt dat overnemende partijen doorgaans werken vanuit een visie voor de lange termijn en zich niet altijd veel aantrekken van tijdelijke crises.
Per sector hebben zich relatief grote verschillen in de hoeveelheid overnames voorgedaan. De energiesector en de horeca springen eruit, met een jaarlijkse gemiddelde groei van respectievelijk 9,9 en 5,5 procent, de zogeheten CAGR. Ter vergelijking: de jaarlijkse gemiddelde groei van het bbp bedroeg over die periode 1,27 procent.
Aanjagers voor consolidatie in het MKB
Ondernemers in het mkb kunnen diverse redenen hebben om te consolideren, wat betekent: zelf overnemen, fuseren of de onderneming te verkopen. Zo speelt schaal een belangrijke rol in een wereld waarin compliance en cybersecurity steeds belangrijker worden. Zeker voor mkb-bedrijven wordt het moeilijker om te voldoen aan de eisen van deze tijd. Een andere belangrijke reden voor consolidatie is toegang tot werknemers. De structurele schaarste aan werknemers legt bij veel bedrijven al beperkingen op aan verdere groei. Een overname kan dan een oplossing bieden.
Een derde belangrijke reden voor het doen van overnames is toegang tot competenties die een bedrijf niet in huis heeft. De snelle opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is hier een goed voorbeeld van. Gespecialiseerde AI-bedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond en zeker in kennisintensieve sectoren zoals de consultancy is het belangrijk om expertise in huis te hebben. Een vierde, klassieke drijfveer voor consolidatie is om snel voet aan de grond te krijgen binnen een bepaalde sector of in het buitenland. Tot slot is een overname vaak nog de enige manier om groei te realiseren. Een aantal grote bedrijven is hierin gespecialiseerd en groeien door ‘kralen rijgen’: een frequente stroom van overnames van vaak mkb-bedrijven.
De accountant en de rol van de bank bij fusies en overnames
Een overname is een zeldzame en unieke gebeurtenis en het moment waar veel ondernemers naar uitkijken, en tegelijkertijd nachten van wakker liggen. En in de coulissen van deze complexe transactie, vooral bij financieringen tot zo’n 1 miljoen euro, speelt de regionale accountant een onschatbare rol. Niet in de hoofdrol, maar als de persoonlijke en betrouwbare adviseur en regisseur van zijn klant die de verbinding legt tussen koper en bank.
Waarom is de accountant hierin zo onmisbaar? Omdat hij of zij het verhaal ként. De bank leest de cijfers, maar de accountant kent de ziel erachter. De accountant weet waarom de winstmarge in 2022 even daalde, bijvoorbeeld door een investering in een nieuwe machine, kent de loyaliteit van de belangrijkste klant en begrijpt de groeikansen die nog onbenut in de boeken schuilgaan. Dit is niet langer boekhouden, dit is vertalen.
Uiteraard is ook de bank cruciaal, namelijk bij het financieren van overnames. De bank financiert echter geen historie, maar toekomst. En het is de taak van de accountant om dat toekomstverhaal zo geloofwaardig en waterdicht mogelijk te maken met de cijfers als fundament. Hoe doet hij dat?
Ten eerste: voorbereiding is alles. Lang voordat de eerste bankier aan tafel schuift, moet de accountant de boeken ‘overnameklaar’ maken en op alle mogelijke vragen een antwoord hebben: zijn de herstelwerkzaamheden aan het pand volledig afgeschreven, zijn de voorzieningen toereikend en hoe stabiel zijn de klanten met langlopende contracten? Deze ‘financial due diligence light’ is essentieel om geen tijd te verliezen en geen onverwachte verrassingen tegen te komen. Het stelt de ondernemer in staat met vertrouwen en transparantie te onderhandelen.
Ten tweede: het opstellen van de business case. Een bank leent geen miljoen euro uit op basis van de winst- en verliesrekening van gisteren. Ze wil een gedetailleerde prognose zien. Hoe wordt de lening terugbetaald? Welke kostenbesparingen of groeimogelijkheden ziet de koper? De accountant is de perfecte partij om deze prognose door te lichten, te staven met historische data en geloofwaardig te maken. Hij kent de marges, de cycli en de risico’s van de sector. Hij transformeert een optimistisch plan naar een solide, onderbouwde investering.
Ten derde: de accountant als matchmaker met de bank. De regionale accountant kent niet alleen zijn klant, maar vaak ook de lokale bankmanagers en hun appetijt voor risico. Hij weet welke bank gevoelig is voor een sterke cashflow, en welke meer waarde hecht aan onderpand. De accountant kan de juiste partijen bij elkaar brengen en de communicatie soepel laten verlopen. Hij spreekt zowel de taal van de ondernemer als de taal van de financier, en kan zo misverstanden voorkomen.
Tot slot: de accountant als waakhond. Tijdens de onderhandelingen is de accountant de koele, analytische partij die ervoor zorgt dat de emotie van de ondernemer niet met hem aan de haal gaat. Hij bewaakt de financiële gezondheid van de deal door onder meer te bepalen of de aflossingsverplichtingen ook in mindere jaren realistisch zijn en door een inschatting te maken of er voldoende vrije kasstromen zijn om te kunnen blijven investeren.
Voor een regionale accountant is deze rol een kans om zijn waarde als strategische partner definitief te bewijzen. Het is een dienst die ver uitstijgt boven het bespreken van de jaarcijfers. Het is meedenken op het hoogste niveau, met het voortbestaan van het bedrijf als inzet. Het is het vertrouwen waarmaken.
ABN AMRO speelt in op de behoefte van de mkb-ondernemer
ABN AMRO is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als financier van het mkb. Door een propositie te introduceren die specifiek is gericht op het financieren van overnames in het mkb tot 1 miljoen euro, krijgt de accountant van de overnemende partij een instrument in handen om in samenwerking met de bank een overname van zijn klant mogelijk te maken.
Een overnamefinanciering van een mkb-bedrijf vanaf 250.000 euro is geen simpele transactie; het is een vertrouwensproject. De bank vertrouwt op de cijfers, de ondernemer vertrouwt op zijn gevoel, en beiden vertrouwen op de regionale accountant om de brug daartussen te slaan. De accountant is de stille regisseur voor wie een geslaagde overdracht de grootste jaarwinst is.
Ga naar onze MKB-overnamedesk voor meer informatie over de financieringen die wij aanbieden als het gaat over overnames.
Lees verder in de zakelijke dienstverlening
De zakelijke dienstverlening is de smeerolie van de Nederlandse kenniseconomie. In deze sector worden nieuwe manieren van werken veelal het eerst worden toegepast en het is daarmee een belangrijke aanjager in de transitie naar een circulaire economie.
