ABN AMRO verwacht de komende jaren grotere prijsverschillen in landbouwgrond. Zowel het prijsverschil tussen meer en minder courante percelen neemt toe, als het prijsverschil tussen grasland en akkerbouwland. De prijs van grasland staat onder druk, terwijl de prijs van courant akkerbouwland licht stijgt.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
De gemiddelde prijs waarvoor Nederlandse landbouwgrond wordt verhandeld is de afgelopen zeven jaar met circa dertig procent gestegen. Dit jaar kwam er een kentering en daalden de prijzen in het eerste halfjaar. In het derde kwartaal van dit jaar steeg de prijs van landbouwgrond weer. Met name akkerbouwland werd duurder. De prijs van grasland stagneerde. ABN AMRO verwacht dat de prijsvorming van grasland de komende jaren onder druk staat en sluit prijsdaling niet uit. Terwijl goed akkerbouwland in prijs gaat stijgen. Het rendement in de melkveehouderij is beperkt en het aantal stoppers zal, mede als gevolg van het stikstofbeleid, de komende jaren toenemen. Daarnaast zijn er fosfaatrechten nodig om grasland te exploiteren. Dat drukt de ‘kale’ grondprijs. Het gemiddelde zegt echter niet alles. De prijsverschillen tussen courante, productieve percelen en grond met minder landbouwkundige waarde nemen de komende jaren verder toe.
De prijs van landbouwgrond, zowel akkerbouwgrond als grasland, wordt bepaald door veel verschillende factoren. Een aantal van die factoren zorgt de komende jaren voor druk op de prijs, terwijl andere factoren de prijs juist omhoog drijven. Zo zorgt onttrekking van landbouwgrond voor woningbouw, wegen en natuur er de komende jaren voor dat landbouwgrond schaarser en waardevoller wordt.
De exploitatie in de melkveehouderij bespraken we hierboven. Voor de akkerbouw verwachten we dat de ontwikkeling naar kringlooplandbouw en extensivering gemiddeld zal leiden tot een lager exploitatiesaldo per hectare. Daardoor is er minder financiële ruimte om grond te kopen. De landbouwkundige waarde van grond wordt dan ook belangrijker. De prijs van landbouwgrond nam in zeven jaar met 30 procent toe. Stijgende pachtprijzen maken de aankoop van grond aantrekkelijker. Liberalisering leidde tot toename van de gemiddelde pachtprijs. Dat staat op gespannen voet met de wens naar kringlooplandbouw. Nieuwe pachtregels zorgen naar onze verwachting voor dat het exploitatiesaldo beter tot uitdrukking komt in de pachtprijsontwikkeling.
Belangrijk is vooral de verhouding tussen vraag en aanbod van landbouwgrond in de sector zelf. ABN AMRO verwacht mede door de stikstofmaatregelen een daling van de melkveestapel en een extra daling van het aantal melkveebedrijven. Ook zullen bedrijven minder snel groeien. Ondanks de ontwikkeling naar een meer grondgebonden melkveehouderij neemt daardoor het aanbod van grasland toe en de vraag af. Dit zorgt voor extra aanbod van grasland en dat leidt tot prijsdruk. Een gemiddelde daling wil overigens niet zeggen dat alle graslandpercelen in prijs dalen. In regio’s met gezonde melkveebedrijven blijft vraag naar goed weiland. De financierbaarheid van bedrijven speelt hierbij een grote rol. De rente is dan wel laag maar de exploitatie van melkveebedrijven laat het vaak niet toe om grond te kopen. In de akkerbouw zet kringlooplandbouw het exploitatiesaldo onder druk. Daarbij zijn banken minder bereid om hele lage aflossingen te accepteren. De stuwende invloed van subsidies op de prijs van landbouwgrond is beperkt maar zal verder afnemen. Deze laatste factoren gelden voor zowel grasland als akkerland. Hieronder geven we schematisch weer welke factoren zorgen voor een verhoging van de prijs en welke voor een lagere prijs.
Een niet te onderschatten rol speelt het sentiment in de landbouw. Het sentiment staat onder druk en doet ondernemers maar vooral opvolgers twijfelen aan hun toekomst. Deze onzekerheid heeft gevolgen voor de motivatie om te investeren in bedrijfsontwikkeling. Er zijn echter ook prijsopdrijvers. Zo zal de jarenlange trend van daling van het landbouwareaal doorzetten en de markt verkrappen. De stikstofcrisis leidt tot een tijdelijke dip in het aantal nieuwe bouwprojecten maar ook in de toekomst zal het landbouwareaal krimpen ten gunste van woningen, infrastructuur en natuur. In het veenweidegebied zal grasland worden onttrokken aan de landbouw of door vernatting minder productief worden.
In deze publicatie gaan we in op de factoren die de komende jaren de prijs van landbouwgrond bepalen. Er zit veel dynamiek in dit krachtenveld. We lopen de belangrijkste ontwikkelingen door en spreken onze verwachting uit over hoe elke factor de komende tijd de grondprijs gaat beïnvloeden. Diverse ontwikkelingen die een rol spelen zijn nog onzeker, zoals de uitwerking van het stikstofbeleid, pachtregelgeving en grondgebonden melkveehouderij. We gaan hier separaat op in en realiseren ons terdege dat de verwachtingen onder een voorbehoud uitgesproken dienen te worden.
Meer informatie
Lees het volledige rapport 'Grond om te boeren'.
Lees verder in de agrarische sector
De agrarische sector in Nederland kenmerkt zich door hoge productiviteit en kwaliteit. Veel landen en organisaties zien Nederland daarom als agrarisch gidsland. Met een export van ruim EUR 100 miljard draagt de Nederlandse land- en tuinbouw sterk bij aan onze economie.
