Kaspositie varkenshouders blijft verbeteren

De rekening-courantpositie van het gemiddelde varkensbedrijf verbeterde in het eerste kwartaal ruim 60.000 euro en kwam daarmee eind maart uit op 173.000 euro. Dat is het hoogste niveau in jaren en fors hoger dan een jaar geleden toen de gemiddelde stand nog 3.600 euro negatief was.

Sindsdien ging de rekening-courantpositie vrijwel elke maand omhoog dankzij de goede opbrengstprijzen. Zowel de prijzen van biggen als van vleesvarkens stegen vanaf april vorig jaar door een grotere vraag naar varkensvlees, vooral uit China. Daar is de varkensstapel vorig jaar naar schatting gehalveerd door de Afrikaanse varkenspest, waardoor steeds meer varkensvlees en -producten naar China gaan. Maar ook andere Oost-Aziatische landen hebben te kampen met de uitbraken van Afrikaanse varkenspest en hebben daardoor een grotere importbehoefte.

Vooral vanaf augustus vorig jaar is die ontwikkeling versneld. De vleesvarkensprijzen piekten in december en de biggenprijzen bereikten hun hoogste niveau in maart van dit jaar. Daardoor kochten vleesvarkensbedrijven dure biggen. De voerkosten in het eerste kwartaal zijn lager dan een jaar eerder maar zijn de afgelopen maanden wel iets opgelopen door hogere prijzen van veevoergrondstoffen op de wereldmarkt. De coronacrisis zorgt sinds maart voor verstoring van de wereldhandel en de marktprijzen van veevoergrondstoffen. De betaalde mestkosten daalden dit voorjaar ondanks de natte weersomstandigheden in januari en februari. De gunstige gang van zaken was voor een aantal bedrijven aanleiding voor meer investeringen in de periode oktober tot en met februari. Daardoor zijn vanaf oktober de stortingen van nieuwe kredieten/leningen toegenomen alsmede de betalingen ten behoeve van investeringen. De meeste bedrijven hebben hun crediteurenpositie inmiddels afgebouwd.

De stand van de rekening courant is een resultante van de bij- en afschrijvingen. Ook neveninkomsten en privé-uitgaven zijn in het saldo verwerkt. Aflossingen van leningen en investeringen hebben ook invloed op de rekening courant.

De liquiditeitspositie van zeugenbedrijven is in het eerste kwartaal verbeterd tot bijna 60.000 euro. Maar de rekening-courant is pas in januari positief geworden na bijna twee jaar onder nul. Een jaar geleden stond de rekening-courant nog op 78.000 euro negatief. Daarna is de liquiditeitspositie sterk verbeterd dankzij de fors hogere biggenprijzen. De biggenprijs van 89 euro (inclusief toeslagen) is bijna een verdubbeling ten opzichte van maart vorig jaar en het tienjarig gemiddelde. Sinds eind maart loopt de biggenhandel wel stroever door de coronacrisis. Dat geldt vooral voor de exporten naar Zuid- en Oost-Europa. De binnenlandse afzet loopt nog wel door, maar de animo om biggen te bestellen wordt kleiner vanwege de onzekerheid over de afzet van varkens(vlees).

De rekening-courantpositie van vleesvarkenshouders is in het eerste kwartaal ook gestegen. Ultimo maart was de stand 154.000 euro. Dat is een verbetering van 38.000 euro ten opzichte van eind 2019 en 138.000 euro hoger dan maart vorig jaar. Die verbetering is vooral te danken aan hogere verkoopprijzen voor vleesvarkens in januari en februari. In maart stegen de verkoopprijzen verder, maar dat gold nog sterker voor de biggenprijzen, waardoor de marges smaller werden.

Fluctuaties in de varkenssector zijn vooral zichtbaar in de zeugenhouderij omdat voor vleesvarkensbedrijven de schommelingen vaak verzacht worden door meebewegende biggenprijzen. Gesloten varkensbedrijven (met zowel zeugen als vleesvarkens) hebben ook te maken met grote schommelingen in de liquiditeitspositie omdat die bedrijven vooral afhankelijk zijn van de verkoopprijzen van vleesvarkens. Deze groep heeft in het eerste kwartaal de grootste liquiditeitsverbetering gerealiseerd.

Prijzen blijven naar verwachting goed ondanks corona

De Nederlandse varkenssector profiteert van de huidige marktsituatie. Door Afrikaanse Varkenspest in veel landen is het aanbod aan varkensvlees lager dan de vraag. Daardoor ligt de prijs op een hoog niveau. Dat blijft naar verwachting nog enkele jaren het geval omdat het aanbod niet zo snel herstelt.

De corona pandemie heeft ook consequenties voor de varkenssector, al lijkt de prijsval in vergelijking met andere sectoren mee te vallen. Door maatregelen om verspreiding tegen te gaan is de afzet naar foodservice en restaurants weggevallen. Dit wordt deels gecompenseerd door toename van afzet aan supermarkten, omdat consumenten meer zelf bereiden. Bovendien is er wereldwijd een grote vraag naar varkensvlees, zodat de afzet niet het grootste knelpunt is. In de productieketen is het vooral de vleesindustrie die hinder ondervindt en minder efficiënt kan werken. Dit wordt veroorzaakt doordat meer medewerkers ziek zijn, buitenlandse medewerkers en soms keuringsartsen niet beschikbaar zijn en vanwege het voorschrift om 1,5 meter afstand te houden.

Een aantal varkensbedrijven maakt gebruik van het aanbod van banken om de aflossingen en soms ook de rente voor een periode van zes maanden op te schorten. Daarmee daalt de kostprijs tijdelijk met zo’n tien procent, dit ondersteunt de liquiditeitsontwikkeling in de sector. Het productievolume aan varkens in Nederland zal richting het eind van het jaar wat gaan dalen, omdat de Saneringsregeling voor de varkenshouderij dan effectief wordt. Dat zal een verwaarloosbaar effect hebben op de prijsvorming, omdat deze krimp maar een marginaal aandeel heeft in de Europese en wereldmarkt.

De voerkosten zullen de komende maanden naar verwachting niet toenemen. Na aanvankelijk corona-onrust op grondstofmarkten in maart lijkt de rust hersteld al vormt de logistiek soms een uitdaging. Er is voldoende aanbod van zowel energie- als eiwitrijke grondstoffen. Soja is zelfs relatief goedkoop. Daarnaast drukt de lage olieprijs de vraag naar mais voor ethanolproductie. In de aanloop naar het nieuwe oogstseizoen sluiten we prijsdalingen niet uit.

Meer informatie

Voor nadere informatie over deze liquiditeitsbarometer en over de belangrijkste pijlers van de kasstroom verwijzen wij graag naar de publicatie op Agrimatie van Wageningen Economic Research.

Deze liquiditeitsmonitor is tot stand gekomen als publiek private samenwerking tussen Wageningen Economic Research, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Agrifirm en ABN AMRO.

De data zijn afkomstig van het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research. Het doel is om de verkregen inzichten te delen en ondernemers te ondersteunen in hun bedrijfsvoering.