Huisarts? Bekijk de trends in je vakgebied

Het Integraal Zorgakkoord (september 2022) bevat afspraken over passende zorg. Daarnaast vind je informatie over het behouden van de kwaliteit, de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg in Nederland. De ondertekenaars van het akkoord hebben over onderstaande punten afspraken gemaakt. 

• Er zijn verschillen in toegang tot zorg en de vraag naar zorg blijft stijgen. Bepaalde groepen mensen in Nederland kunnen de weg naar de zorg moeilijk vinden.
• De kwaliteit van de zorg staat onder druk. Niet alle problemen vragen om een medische oplossing. De samenwerking met andere zorgverleners, zoals wijkverpleegkundigen en psychologen, moet beter.
• De zorg lijkt onbetaalbaar te worden. We worden steeds ouder en nieuwe medicijnen en behandelingen zijn kostbaar.

De nadruk ligt op de curatieve zorg. Dat is de zorg die erop gericht is om mensen beter te maken. Maar er wordt ook gekeken naar de langdurige zorg, de gemeentes en het sociaal werk. Met passende zorg en ondersteuning voor iedereen werken we samen aan de toekomst en de zorg in Nederland.

Met zorgvraag wordt bedoeld: de hoeveelheid zorg die een patiënt nodig heeft en vraagt. Huisartsen hebben meer werkdruk door veranderende zorgvragen. Dit komt door de vergrijzing en chronische aandoeningen. Ook de veranderingen in de ggz, jeugd- en ouderenzorg hebben geleid tot meer druk op de huisartsenpraktijk. Verder zorgt de regeldruk voor meer administratie.

Extra hulp in de praktijk

Huisartsen hebben hulp nodig van praktijkmanagers, doktersassistenten en praktijkondersteuners. Soms delen huisartsen personeel en managers om taken beter te verdelen. De manager verdeelt dan in overleg met de praktijkhouder de taken. Ook is die verantwoordelijk voor het beheer van de kosten van de verschillende praktijken, de organisatie en kwaliteit richting de zorgverzekeraars.

Wat betekent de toename van zelfredzaamheid van de klant voor de huisartsenzorg?

Patiënten zijn tegenwoordig goed voorbereid en stellen hun zorgvragen centraal. Huisartsen merken deze verandering, want hun rol verandert. Taken van specialistische zorg gaan steeds vaker naar de huisarts. De focus ligt nu op preventie en zelfzorg. Hierdoor draagt de patiënt meer verantwoordelijkheid voor zijn gezondheid. De huisarts verwijst zo nodig naar andere zorgverleners, zoals fysiotherapeuten, buurtzorg en psychologen. Dit maakt de zorg efficiënter en verlicht het werk van de huisarts.

Patiënt regelt het digitaal zelf

Gelukkig worden patiënten steeds zelfredzamer. Ze plannen hun afspraken en herhaalmedicatie graag digitaal. Dit is makkelijk en toegankelijk, vooral voor simpele behandelingen. Het is ook nodig om de huisarts te ontlasten en de praktijk efficiënt te maken. Dit is erg waardevol.

Het aantal patiënten per huisarts daalt elk jaar. Maar de werkdruk blijft hoog door meer zorgvragen. Daarom zijn digitale oplossingen belangrijk. Websites zoals Thuisarts.nl zijn goede voorbeelden. Deze ontwikkelingen zorgen voor meer samenwerking tussen zorgverleners. Verschillende vakgebieden voegen zich samen in de praktijk, bij voorkeur onder één dak. Zo blijft de huisarts voldoen aan de wensen van de patiënt.

Hoe kunnen regionale samenwerkingen leiden tot succesvolle bundeling van krachten?

Het tekort aan huisartsen groeit snel. Veel huisartsen willen parttime werken. Ongeveer 15% gaat binnen 5 jaar met pensioen. Vergrijzing en meer chronisch zieken verhogen de druk op huisartsenzorg. Ook de verschuiving van specialistische zorg naar de huisarts speelt een rol. Dit vraagt om meer samenwerking binnen de eerstelijnszorg. Met de hulp van praktijkondersteuners, physician assistants en praktijkmanagers krijgen huisartsen meer steun. Hierdoor is er niet alleen goede zorg voor de patiënt, maar ook tijd voor preventie. 

Ondersteuning voor huisartsen

De coronapandemie liet zien dat regionale samenwerking binnen de eerstelijnszorg voordelen heeft. Het zorgt voor kortere lijnen en bundelt contacten met zorgverzekeraars en ICT-leveranciers. Dit helpt huisartsen bij praktijkvoering en het inzetten van personeel. Ook de digitale zorgverlening (e-health) kan zo beter worden geregeld. Deze samenwerking kan nog sterker worden als het Sociaal Domein en GGZ-instellingen zich aansluiten.

Helaas maken huidige bekostigingsmodellen dit nog lastig. Huisartsen vestigen zich vaak in gezondheidscentra met paramedici en apotheken. Ook medisch specialisten zoeken deze centra op voor poliklinische zorg. Door de samenwerking en taakverdeling wordt de afstemming met specialistische zorg belangrijker. Zo krijgt 'de juiste zorg op de juiste plaats' echt vorm.

Hoe kunnen we de mismatch tussen stoppende en startende praktijkhouders zoveel mogelijk voorkomen?

Het profiel van stoppende en startende praktijkhouders verschilt sterk. De stopper is vaak een man die fulltime werkt en kapitaal in de praktijk heeft gestopt. Soms woont hij op het praktijkadres, wat het overdragen emotioneel maakt.

De starter is meestal een vrouw die parttime wil werken. Ze wil vaak niet in het praktijkpand wonen en is minder geïnteresseerd in investeren of het overnemen van eigendom. Dit verschil leidt tot problemen, vooral in landelijke gebieden. Jonge huisartsen willen zich daar vaak niet vestigen, wat de zorg toegankelijkheid bedreigt. Hierdoor kunnen praktijkhouders zich gedwongen voelen langer door te werken.

Meer inzicht in de voorkeuren van huisartsen is belangrijk. Regionale initiatieven helpen starters en stoppers samen te brengen. Deze initiatieven zijn vaak door zorggroepen opgezet en richten zich op betere samenwerking. 

Initiatieven voor consolidatie in de huisartsenzorg

Er zijn verschillende initiatieven om de huisartsenzorg te behouden. Verschillende partijen betreden de markt met hun eigen visie en strategie. Meestal zijn dit zorggroepen die regionaal werken, opgezet door lokale huisartsen die beter willen samenwerken. Daarnaast zijn er grotere commerciële spelers die zich richten op landelijke praktijkovernames.

Het doel is een goede en innovatieve huisartsenzorg te realiseren. Dit kan lokale zorg verbeteren en huisartsen meer vakgericht laten werken. Belangrijk is om goed personeel te vinden en te behouden. Interessante voordelen voor werknemers kunnen hierbij helpen. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen kwaliteit, efficiëntie en autonomie op de werkvloer. Zo kan de huisartsenzorg zich blijven ontwikkelen en aan de behoeften van patiënten voldoen. 

• Er zijn kansen om praktijken over te nemen, maar ook zorgen over commercieële partijen.  
• De wens is om de huisartsenzorg te verbeteren en voort te zetten. Toch ervaren we een stijgende prijsdruk (goodwill).  
• Het verbeteren van kwaliteit en efficiëntie kan leiden tot minder autonomie op de werkvloer. Het belangrijkste doel is een innovatieve en efficiënte huisartsenorganisatie te realiseren. Zo kan toekomstbestendige lokale zorg worden geboden, waardoor huisartsen zich op hun vak kunnen richten. Het is erg belangrijk om goed personeel te vinden en te behouden. Aantrekkelijke voordelen voor werknemers zijn hierbij een belangrijk hulpmiddel.

Hoe kun je jouw praktijk uniek maken door innovatie en duurzaamheid en wat kun je doen om dit te regelen?

Een onderscheidende praktijk vraagt om innovatie, creativiteit, ondernemerschap en duurzaamheid. Dit verhoogt productiviteit en zorgkwaliteit. Denk aan elektronische patiëntendossiers en kunstmatige intelligentie. E-health geeft patiënten meer regie en vermindert werkdruk. Het bevordert zelfredzaamheid en verlaagt zorgkosten. Video-consults zijn sinds Corona populairder. Ze bieden gemak, maar de patiënt moet kunnen kiezen. Innovatieve apparatuur verbetert behandelingen, maar er is meer te doen. Focus op e-health is belangrijk voor de toekomst. 

Duurzaamheid kent verschillende onderdelen 
Duurzaamheid betekent ook goed personeel opleiden en vasthouden. Verduurzaam vastgoed om te voldoen aan strengere eisen. Zo bouw je aan een sterke en toekomstbestendige praktijk. Ook het verduurzamen van vastgoed is heel belangrijk. Zo werken we met elkaar aan de benodigde energietransactie. 

Ben je praktijkhouder en (mede)eigenaar van een pand, gezondheidscentrum of appartementsrecht? Dan kun je niet meer om de strengere eisen voor een duurzaam pand heen.