Sinds 12 maart is de samenleving enorm veranderd. Anderhalve meter afstand houden is nu de sociale norm. Gelegenheden waar doorgaans veel mensen samenkomen, zoals cafés en restaurants, mogen sinds 16 maart geen gasten meer binnen laten. Ook zijn veel instellingen, zoals scholen en kinderdagverblijven, gesloten en veel mensen werken thuis.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
De beperkende maatregelen van de overheid hebben een enorme impact op de economie en het sociale leven. ABN AMRO verwacht dit jaar een krimp van de consumptieve bestedingen van 5 procent in een scenario waarbij de intelligente ‘lockdown’ twee maanden duurt en daarna stapsgewijs wordt opgeheven.
Hoewel de beperkende maatregelen van de overheid tot een forse krimp van de bestedingen leiden, geldt dit niet voor alle consumptie categorieën. Eten en drinken moeten we hoe dan ook, dus de voedselverkoop gaat onverminderd door. Consumenten en ondernemers plooien zich naar de nieuwe werkelijkheid. In veel winkels hangt plexiglas voor de kassa’s, wordt gebruik van contant geld ontmoedigd en reguleren medewerkers bij de deur het aantal klanten in de winkel. Op straat staan lange rijen wachtenden keurig achter krijtstrepen. Een korte wandeling voor een koffie-to-go of een ijsje is voor velen het enige uitje. Is dit het nieuwe normaal? Op basis van PIN-transacties in de winkel en online betalingen van ABN AMRO rekeninghouders kunnen we het koopgedrag van consumenten analyseren en de contouren van de anderhalve-meter-economie in kaart brengen
Binnen de foodsector is een grote tweedeling zichtbaar. Aan de ene kant dalen de bestedingen aan voedsel via de horeca flink, maar stijgen de uitgaven aan dagelijkse boodschappen. Toch maken de dagelijkse boodschappen de daling in de horeca niet goed, waardoor de totale voedselbestedingen dalen. In het paasweekend was dit pijnlijk duidelijk: in dit weekend waren de uitgaven naar schatting 20 procent lager dan met Pasen vorig jaar.
In de eerste crisisweek (week 11) besteedden consumenten veel meer aan eten en drinken dan normaal. Nadat de voorraad in de keukenkast was aangevuld vlakte de groei van de bestedingen aan voedsel weer af en daalde ook in het paasweekeinde. De daling van de uitgaven aan voedsel is een gevolg van de sluiting van horecagelegenheden waar consumenten doorgaans meer betalen voor voedingsmiddelen dan in supermarkten. Een derde van de consumentenuitgaven aan voedsel vindt normaliter plaats bij out of home kanalen, zoals restaurants, pompshops of treinwinkels.
Voedingsspeciaalzaken zien omzet stijgen
Voor voedingsspeciaalzaken blijkt de crisis een positieve kant te hebben; zij zien hun omzet de afgelopen weken flink stijgen. Mede omdat veel mensen nu thuiswerken herontdekken ze de voedingsspeciaalzaak in de buurt, mogelijk aangemoedigd door het idee om lokale middenstanders te steunen. Drankwinkels profiteren op hun beurt ook van de sluiting van de horeca. Een andere verschuiving in de bestedingen is de sterke stijging van boodschappen en maaltijden via bezorgdiensten van supermarkten en (fastfood) restaurants. Online boodschappen waren al een flinke groeimarkt voor de crisis. Maar door de lege schappen in supermarkten in de eerste dagen na de beperkende maatregelen vonden nog meer consumenten dit kanaal. Overigens bedraagt de bezorgmarkt nog steeds maar een klein deel van de totale supermarktuitgaven.
Voorbereiden op versoepeling lockdown aandachtspunt voor horeca
Veel eet- en drinkgelegenheden kunnen in principe functioneren in de anderhalve-meter-economie, maar de uitdagingen zijn talrijk en zwaar. De uitdagingen betreffen niet alleen het verdienmodel. Ook belangrijk is de communicatie aan de medewerkers om ze te steunen en betrokken en gemotiveerd te houden, maar net zo belangrijk is de communicatie aan leveranciers en de gasten. Twee belangrijke aandachtspunten zijn het waarborgen van hygiëne en sociale afstand. Wat betreft hygiëne valt te denken aan het dragen van mondkapjes door het personeel en zeer regelmatige schoonmaak van de wc’s. Het waarborgen van anderhalve meter afstand tussen de gasten betekent bij veel gelegenheden een beperking van de capaciteit en controle door medewerkers op handhaving daarvan. Voor met name uitgaansgelegenheden, zoals cafés, kan dit ten koste gaan van de beleving, maar voor restaurants en koffietentjes is hier mogelijk beter een mauw aan te passen. De horeca zal creatief moeten zijn om voldoende gasten te bedienen. Bijvoorbeeld door schermen tussen tafeltjes te plaatsen om gezelschappen te scheiden, of in overleg met de gemeente en buurt de omvang van het terrassen (tijdelijk) te vergroten zodat er meer ruimte ontstaat tussen tafels.
Meer informatie
Lees het volledige rapport 'Bestedingen aan eten'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Lees verder in de sector Leisure
De sector Leisure heeft een zware periode grotendeels achter de rug. Het herstel is ingezet met afbouwen van de maatregelen omtrent corona. De terrassen beginnen vol te raken, het aantal toeristen neemt toe en evenementen kunnen weer georganiseerd worden. De personeelstekorten zijn nu de grootste uitdaging. Werkzaamheden van het personeel digitaliseren en het spreiden van gasten kunnen de impact daarvan beperken.
