Effecten corona beperkt voor bouwsector

(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)

De bouw van nieuwe woningen trekt de komende jaren weer aan na een teruggang. Het aantal nieuwe woningen waarvoor een vergunning is afgegeven lag in het derde kwartaal van 2020 8,8 procent hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder. De vier kwartalen tot en met het derde kwartaal van 2020 steeg het aantal nieuwe woningen waarvoor een vergunning is afgegeven met 2,9 procent j-o-j.

Vooral commerciële partijen vragen meer vergunningen aan. In het derde kwartaal van 2020 steeg het aantal woningen waarvoor zij vergunningen aanvroegen met 17,2 procent in vergelijking met een jaar eerder. Zij vragen zowel voor nieuwe huurwoningen als nieuwe koopwoningen meer vergunningen aan; de stijging is wel groter bij huurwoningen. Ook over de afgelopen vier kwartalen vroegen commerciële partijen meer vergunningen aan.

Woningcorporaties vroegen in het derde kwartaal van 2020 minder vergunningen aan in vergelijking met een jaar eerder. In de laatste vier kwartalen tot en met het derde kwartaal van 2020 vroegen woningcorporaties nog wel meer vergunningen aan, dus mogelijk is deze dip van tijdelijke aard.

De investeringen in de utiliteitsbouw (nieuwbouw en renovatie) nemen de komende jaren nog licht toe. In de afgelopen vier kwartalen tot en met het derde kwartaal van 2020 steeg de waarde van de afgegeven vergunningen met 11,5 procent tot 6,8 miljard euro in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. De afnemende bedrijfsinvesteringen kunnen de komende jaren een negatief effect hebben op de investeringen in gebouwen.

Het aantal vergunningen daalde wel, met 11 procent in de afgelopen vier kwartalen tot en met het derde kwartaal van 2020. In alle regio’s van Nederland daalde het aantal vergunningen. Dit heeft te maken met de stikstofuitspraak van de Raad van State, waardoor het lastiger is geworden om een vergunning te krijgen voor bouwactiviteiten die stikstof uitstoten.

Het grootste deel van de investeringen wordt de komende jaren besteed aan hallen en loodsen. Wel daalt het absolute bedrag, net als het aantal afgegeven vergunningen. Er is veel vraag naar nieuwe distributiecentra door de sterke stijging van online winkelen. De coronacrisis heeft deze ontwikkeling versterkt; de verwachting is dat de toekomstige vraag gericht is op kleinere distributiecentra aan de rand van steden.

Ondanks dat de toekomst van kantoren onzeker is doordat er op dit moment veel wordt thuisgewerkt, namen de investeringen in kantoren in het westen en zuiden van Nederland hard toe. Dit zorgt voor een toename in heel Nederland. Ook het aantal vergunningen nam toe, behalve in West-Nederland.

In de periode 2020-2025 zullen de meeste infrastructurele uitgaven worden gedaan aan wegen. In totaal is daarvoor door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bijna 23,5 miljard euro begroot. Het zwaartepunt van deze uitgaven ligt in de Randstad; zo’n 65 procent van de uitgaven worden hier gedaan. Op afstand wordt dit bedrag gevolgd door uitgaven aan spoorwegen. Hier is de komende jaren 11,7 miljard euro voor begroot. Voor het Deltafonds voor waterveiligheid- en kwaliteit is 9,5 miljard euro begroot en ten slotte gaat 4,4 miljard euro naar het hoofdvaarwegennet.

Veel infrastructurele projecten zijn onzeker geworden door de stikstofuitspraak van de Raad van State. Doordat er tijdens het gebruik van wegen relatief veel stikstof wordt uitgestoten door het wegverkeer, zullen er meer compenserende maatregelen moeten worden genomen om de natuur te beschermen voordat een vergunning voor een weg wordt afgegeven. Het is daarom onzeker of de begrootte 23,5 miljard euro voor wegen ook daadwerkelijk kan worden uitgegeven.

Hout is een duurzaam alternatief voor traditionele bouwmaterialen zoals beton en staal. Ook wordt hout veelvuldig gebruikt bij een andere, nieuwe ontwikkeling in de bouw; prefabricage van bouwonderdelen en gebouwen. De verwachting is daarom dat de houtindustrie een steeds belangrijkere rol in de bouwkolom gaat spelen.

Momenteel ligt het langjarig winstmarge voor de houtindustrie boven die van de bouwmaterialenindustrie. Net zoals bij andere bouwsectoren kromp deze marge in de vorige economische crisis die in 2008 begon. Sinds 2013 profiteert de gehele bouwsector van het aantrekken van de economie. De marges van de houtindustrie liggen nu 61 procent boven het niveau van 2009. Dat is een sterkere stijging dan van de bouwmaterialenindustrie, de bouwgroothandel en de bouwsector als geheel.

Door de goed presterende economie en de bouw in het bijzonder liggen de bezettingsgraden in de houtfabrieken momenteel boven die van de industrie als geheel. Met name als gevolg van de stikstofproblematiek daalden de bezettingsgraden in de tweede helft van 2019. De houtindustrie - net zoals de bouwmaterialenindustrie en de industrie - werd vervolgens geraakt door de eerste coronagolf. Hierdoor daalde de bezettingsgraad verder. Dit was een aanbodprobleem, omdat de levering van producten uit onder andere Azië stil kwam te liggen. De bouwsector als geheel is nog beperkt geraakt door corona, waardoor de houtindustrie sneller opveerde dan de industrie. In de meeste houtfabrieken is voldoende afstand te houden tussen werknemers en kunnen zij met beperkte impact coronaproof werken.

Lees het volledige rapport 'Stand van de Bouw'.

(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)

Lees verder in de bouwsector

De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.

Bekijk alle artikelen