Ketenvorming binnen de mondzorg

De markt voor overnames in de tandartsensector is volop in beweging. Bij veel tandartsen is er al eens door een keten aan de deur geklopt met de vraag of een overname bespreekbaar is. Er zijn veel ketens actief op de markt. En zij zijn allemaal op zoek naar de mooiste praktijken.

De afgelopen jaren is het aantal praktijken dat onderdeel uitmaakt van een keten verder gestegen. Van de ongeveer 4.400 praktijken (bron KNMT) die Nederland telt, maakt 13% onderdeel uit van een keten. Dit blijkt uit een nieuwe marktanalyse van ABN AMRO. 

Wij zien 2 ontwikkelingen. Aan de ene kant stijgt het aantal praktijken dat onderdeel uitmaakt van een keten en aan de andere kant daalt het aantal tandartsenpraktijken in Nederland. Deze daling wordt veroorzaakt door toename van samenvoegingen van praktijken en doordat praktijkeigenaren stoppen. 

Wanneer we de totale omzet van deze ketens in verband brengen met de totale omzet in de branche, is het marktaandeel van ketens naar schatting nog vele malen hoger. Naast de ketenvorming zien wij ook groepen van praktijken ontstaan waarbij een tandartsondernemer een praktijk heeft met meerdere vestigingen. De traditionele solopraktijk zien we minder en groepspraktijken zijn in opkomst. Op deze wijze kunnen binnen de groepspraktijk de voordelen van samenwerking worden behaald. Er zijn dan meer verschillen en specialismen beschikbaar.

We zien dat ketens zich meer richten op middelgrote praktijken met 3 tot 4 kamers, dat een aantal solo-tandartsen een samenwerkingsverband aangaan of dat zij een nieuwe vestiging starten zonder patiënten (een nul-praktijk). 

De meeste ketens hanteren een ‘buy-and-build’ strategie. Dit betekent dat zij in een korte tijd een groot aantal praktijken opkopen en die vervolgens tegen een hogere 'multiple' verkopen aan een andere private equity (PE) partij. Zo kunnen zij flinke winst maken, vaak met als doel een relatief snelle exit na 5 tot 7 jaar. Zij stappen er na een paar jaar dus weer uit. De overnemende PE-partij heeft weer hetzelfde doel. Die partij koopt weer praktijken op die vervolgens weer verkocht worden.  De vraag is waar het eindigt. Komt er een moment dat er geen kopers meer in de markt zijn omdat de praktijken te duur zijn geworden? 

De ketenvorming binnen de mondzorg is ruim 10 jaar geleden gestart. De mondzorgmarkt was en is een gefragmenteerde markt. Dit betekent dat het bestaat uit vele kleine praktijken. Daardoor zien partijen die interesse hebben in deze branche kansen om door middel van een buy-and-build-strategie overnames te doen. 

Het uitgangspunt is om een keten van praktijken te maken waarbij schaalvoordelen kunnen worden behaald en het businessmodel kan worden geoptimaliseerd. Denk hierbij aan scherper inkopen, het aanbieden van meerdere specialismen en maximaal rendement behalen uit de praktijkvoering. De administratie, marketing en HRM vinden plaats vanuit een centrale service-organisatie. Eenzelfde ontwikkeling zien we binnen de dierenartsenbranche, bij apothekers en op beperktere schaal binnen de fysiotherapie.

Sinds 2020 zien wij een sterke opkomst van zogenaamde nulpraktijken, oftewel vrije vestigingen door tandartsen die willen starten met een praktijk. Een tandartsenpraktijk starten zonder een patiëntenbestand over te nemen, is om verschillende redenen in opkomst. Dit komt onder andere door de mismatch tussen vraag en aanbod van praktijken, de concurrentie van ketens en het prijsopdrijvend effect op de overnameprijs, het tandartsentekort en de kansen die de markt biedt. Wij zien dat deze ontwikkeling in 2024 verder is doorgezet.

Het dentale speelveld blijft in beweging. Als we voorzichtig naar de toekomst kijken, dan zal de ketenvorming de komende jaren verder doorzetten tot de ideale omvang voor Nederland is bereikt. Er zijn nog genoeg jonge tandartsen die praktijken willen overnemen, dus je hoeft je als je je tandartsenpraktijk wilt verkopen, voorlopig geen zorgen te maken. 

Je kunt zelf natuurlijk gaan samenwerken met een jonge tandarts die van jou het ondernemersvak wil leren en zich wil inkopen in uw praktijk. Een goede planning is dan van belang. Wacht hier niet te lang mee en maak duidelijke afspraken.

Lees ook het 2e artikel over de veranderingen in het dentale speelveld waarin sectorspecialist Medisch Thera Evers onderzoekt mogelijkheden er zijn voor tandartsen die hun praktijk willen verkopen.