Hoogconjunctuur zet alles op scherp
2018 zal voor vele supply chain managers in de boeken gaan als een jaar met enorme dynamiek. Hoogconjunctuur voelt best prettig, maar zet ook supply chains onder druk. De berichtgeving rond KFC in februari staat ons helder voor ogen. Door problemen met de aanvoerketen van kip moesten er in februari honderden Britse restaurants tijdelijk de deuren sluiten.
Dichterbij huis en vanuit een geheel ander perspectief, maar met ook een grote impact op de supply chain, is de extreme lage waterstand van de laatste maanden. De strategische aan-en afvoer van grondstoffen en producten via de binnenvaart blijkt niet gegarandeerd, juist in een tijd dat de vraag enorm was. Met name de bouwsector kent grote problemen met de aanvoer van zand en grind via deze modaliteit. Rederij Maersk heeft zijn klanten moeten waarschuwen dat de mogelijkheden tot achterlandvervoer van en naar Rotterdam en Antwerpen beperkt waren. En dan heb ik nog niet over de filedruk op de weg. Ik schrijf dit artikel op de drukste dag van het jaar; wij zijn weer een nieuw filerecord rijker. Volgens minister Cora van Nieuwenhuizen zal de reistijd de komende jaren met 35% toenemen.
Kortom, het leven van de supply chain manager in 2018 was boeiend, vermoeiend en leerzaam tegelijk. Ook in 2019 is een topprestatie nodig om verladend en vervoerend Nederland letterlijk in beweging te houden. De huidige supply chains zijn zodanig efficiënt ingericht dat als er ergens een hick up plaatsvindt, deze als een domino effect doorslaat op de volgende fase. En dat willen we niet. Logisch dat de hoogste prioriteit ligt bij de operatie van vandaag. Maar het piept en kraakt door de hele keten heen.
Is er een oplossing? Ik denk van wel. De heilige graal ligt wellicht niet voor de volle 100% bij de volgende stap in ketensamenwerking. Maar het gaat zeker helpen. Zeg nu zelf, hebben we met elkaar echt een stretch gemaakt om via technologische innovaties de ruimte tot verbetering van efficiency en minder waste in de supply chain te realiseren. Hogere beladingsgraden, elektrisch vervoer, kortere afhandelingswachttijden, data uitwisseling, een goede prijs voor duurzame logistiek. Iedere dag een beetje slimmer worden. Daar ligt de waarde van partnerships in de keten.
Dat het tempo omhoog moet werd onlangs nog eens fijntjes onder de aandacht gebracht. De ‘ongemakkelijke waarheid’ van het rapport van de IPCC in oktober 2018 heeft nieuwe alarmbellen laten afgaan met schrijnende voorbeelden als de aarde 1,5 graad opwarmt.
Laat mij u een ander, meer concreet voorbeeld geven om de zaak nog scherper neer te zetten. Wist u dat wij in 2018 op 1 augustus al meer grondstoffen uit de aarde hebben onttrokken dan diezelfde aarde in geheel 2018 kan produceren. Tsja, lees die zin nog maar een keer. Begrijp u de noodzaak?
We noemen deze datum de Earth Overshoot Day. Ik zal het in perspectief plaatsen. Deze datum viel in het jaar 2005 op 3 september, en zal naar verwachting in 2030 op 30 juni uitkomen. Het tempo waarmee we de aarde opeten komt dus in een versnelling. De groei van de wereldpopulatie, ons consumptieniveau, en de opkomende middenklasse in landen als China en India leggen een claim op onze planeet. Persoonlijk vind ik dat echt wel een scary beeld.
Ook hier gaat supply chain management een rol spelen. Slimmer met resources om te gaan, ook de resources uit de aarde. Nieuwe methoden om productieprocessen aan te passen (digital twinning) zullen leiden tot hervorming van bestaande supply chains. Om, waar mogelijk, grondstoffen hernieuwd te gaan gebruiken. De eerste stappen van de lineaire naar een circulaire economie worden gezet. Copiers zijn er mee gestart, maar nu worden ook wasmachines (Homie), liften (Siemens) en fietsen (Swapfiets) ingezet op basis van pay per use. De fabrikant blijft eigenaar van zijn product; hij levert zijn Product as a Service (PaaS), en kan bij terugkeer van het product de onderdelen als grondstof hergebruiken in een nieuw productieproces. Denk maar eens na welke impact dat gaat krijgen op supply chains. Om in de woorden van bekend filosoof en trendwatcher Ruud Veltenaar te spreken: “het gaat te vaak alleen om het hoe en wat, maar nog veel te weinig om het waarom. Terwijl het juist daar zou moeten beginnen om de mindset tot verandering te openen”. Ketensamenwerking brengt kennis en kunde bij elkaar om de change in te zetten.
Tsja, ik zie u denken. Dat is makkelijk praten vanuit een bankier. Wat doet ABN AMRO eigenlijk zelf? Ook wij zitten niet stil. Wij financieren de nieuwe PaaS verdienmodellen, en hebben in 2017 het eerste volledig circulaire gebouw CIRCL gerealiseerd. En zijn betrokken bij het materialenpaspoort van Madaster. In ons recente rapport “Alles van waarde” hebben wij ons gecommitteerd om in 2020 samen met onze klanten 1 miljard euro aan circulaire bedrijfsmiddelen te financieren, 100 circulaire financieringen te doen, en hierbij 1 miljoen ton CO2 te reduceren.
Wij willen onze rol pakken als het gaat om de transitie naar een duurzame en meer circulair gedreven economie. Want ook wij zijn een partij in de keten. We hebben grote uitdagingen die we met elkaar moeten oplossen. De impact van de hoogconjunctuur zet alles op scherp.
Deze column is ook geplaatst in vakblad Logistiek.
Lees verder in de transport- en logistieksector
Na een lastig jaar, waarin de internationale handel afnam door een snelle afbouw van overtollige voorraden, heeft de transportsector een voorzichtig herstel ingezet. Begin 2024 stegen zowel in de containervaart als in de luchtvaart de goederenvolumes. Dankzij de aantrekkende economische groei kan de sector verder herstellen. Het herstel wordt echter geremd door een lagere vraag naar bouwmaterialen. Intussen krijgt het wegvervoer de komende jaren te maken met een stapeling van milieuregels.
