Staking zorgpersoneel ook uiting van onzekerheid

Hoewel de partijen elkaar in de salarisonderhandelingen al dicht zijn genaderd, is het onzeker of er spoedig een oplossing komt. Een van de onderwerpen waarover discussie bestaat is of dit jaar het loon al moet stijgen of dat het bij een eenmalige uitkering bij van 1000 euro kan blijven. Voor de jaren 2020 en 2021 bieden de ziekenhuizen een stijging van 4 procent, waar de werknemers 5 procent eisen.

Het is maar zeer de vraag of de ziekenhuizen wel voldoende financiële middelen hebben om dit nog relatief kleine gat te dichten. Hogere salarissen zouden immers moeten resulteren in hogere premies, bijdragen die door alle Nederlandse ingezetenen worden betaald. Inmiddels zijn de premies van bijna alle zorgverzekeraars voor 2020 bekend. De premies voor de basisverzekering zijn gemiddeld met slechts 2 procent gestegen en geen van de verzekeraars heeft bij de bekendmaking van de nieuwe premie gesteld al rekening te houden met de jongste salariseisen van het verplegend personeel.

Vanuit de overheid is weinig steun te verwachten voor het aanvullen van de salarissen. Minister Bruins van Medische Zorg en Sport heeft aangegeven hiervoor geen extra geld ter beschikking te stellen. De ziekenhuizen zelf zijn beperkt om diep in de buidel te tasten, aangezien hun resultaten gemiddeld genomen marginaal zijn. Zeker is dat de manoeuvreerruimte beperkt is om aan de wensen voor dit jaar en voor 2020 tegemoet te komen.

De klacht over de werkdruk is een signaal dat het beroep van verpleger verandert. Digitalisering en verandering van de invulling van het werk in het ziekenhuis leiden bij zorgpersoneel en medici tot onduidelijkheid over wie welke verantwoordelijkheid voor de patiënt draagt. Staken is een manier om deze onzekerheid te uiten.

Zo worden uit kostenoogpunt patiënten met verschillende aandoeningen op een afdeling geplaatst om te voorkomen dat kamers onderbezet zijn. Daarnaast is het ziekenhuis vaak maar voor een gedeelte van een behandeling verantwoordelijk voor een patiënt. Een deel van de zorg aan onder meer chronische patiënten wordt in toenemende mate buiten het ziekenhuis gegeven, al dan niet met behulp van digitale middelen. Dit betekent dat de zorgverleners informatie uit verschillende bronnen bij elkaar moeten zoeken, en dat gaat in Nederland nog niet soepel.

Ziekenhuizen hebben zich gecommitteerd aan afspraken om de kosten in de komende jaren niet verder op te laten lopen. Dat zet niet alleen druk op de lonen, maar betekent eveneens dat verplegend personeel in een veranderende en onzekere omgeving verkeert. Deze maatregelen zijn weliswaar noodzakelijk om de almaar stijgende kosten van de totale gezondheidszorg binnen de beperken te houden, maar dat het tegelijk tot een zeldzame staking onder zorgpersoneel leidt, komt niet als een verrassing.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• Anja van Balen, ABN AMRO sector banker Healthcare anja.van.balen@nl.abnamro.com
• ABN AMRO publicatie, Komt een patiënt niet meer bij de dokter