PFAS- en stikstofcrisis raken orders utiliteitsbouw hard

De grootste schade werd geleden door de utiliteitsbouwers, bedrijven die actief zijn in de bouw van kantoren, bedrijfsgebouwen en winkels. Met hun orderboek van oktober kunnen ze 9,4 maanden vooruit, waar dat in september nog 10,1 maanden was. Deze bouwers hebben sinds 2001 maar een paar keer een dergelijke daling van hun orderportefeuille meegemaakt. Dat was in mei 2009 en maart 2010 toen hun orderportefeuille ook met 0,7 maanden daalde. In september 2008 daalde hun orderportefeuille zelfs met 1,1 maanden. De financiële crisis was toen net in alle hevigheid losgebarsten en had een grote weerslag op de utiliteitsbouw.

Op dit moment wordt de utiliteitsbouw hard geraakt door de stikstofcrisis en de strenge PFAS-normen. Volgens een kamerbrief van minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ligt de bouw van 2.045 tot 2.215 bedrijfsterreinen en bedrijfsgebouwen stil. De aanleg van 150 tot 175 nieuwe kantoren kan voorlopig niet doorgaan, net als de bouw van 275 tot 300 winkels. Van verschillende projecten is de vergunning door de Raad van State (RvS) vernietigd zoals in het geval van het Future Centre Wageningen waar een innovatiecentrum op het gebied van voeding en gezondheid op het oude terrein van voetbalclub FC Wageningen is gepland. Ook het duurzame industriepark Cranendonck waar onder meer een zonnepark zou komen, mag voorlopig niet doorgaan. Doordat zoveel projecten stilliggen, krimpt de orderportefeuille van bouwbedrijven die hierin actief zijn.

De maatregelen die het kabinet neemt om de bouw weer op gang te brengen, zijn vooral bedoeld om de woningbouw en infrastructuur meer lucht te geven. Het verlagen van de maximumsnelheid en het aanpassen van de samenstelling van het veevoer moeten ervoor zorgen dat er volgend jaar opnieuw 75.000 nieuwe woningen kunnen worden gebouwd en zeven grote infraprojecten door kunnen gaan.

Voor de utiliteitsbouw heeft het kabinet minder aandacht. De utiliteitsbouwers kunnen daarmee wel eens het grootste slachtoffer van de stikstof- en PFAS-crisis worden. Aangezien bouwers meestal niet gespecialiseerd zijn in alleen de utiliteitsbouw, zouden ze mogelijk wel kunnen profiteren van de steun van het kabinet voor andere bouwtypen. Tegelijk schuilt hierin het gevaar dat wanneer enkele van deze bouwers toch omvallen vanwege grote tegenslag bij utiliteitsbouw, er ook minder bouwers beschikbaar zijn om woningen te bouwen.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• FD, Orderportefeuilles bouw krimpen door stikstof- en pfas-crisis
• Madeline Buijs, ABN AMRO sectoreconoom, madeline.buijs@nl.abnamro.com
• ABN AMRO publicatie, Stikstof waait breed uit over sectoren