Hamsteren geeft extra risico voor de zorg bij een virus

Volgens het Financieele Dagblad loopt de Nederlandse gezondheidszorg bij toenemende schaarste extra gevaar omdat het scherpe prijsbeleid weinig ruimte biedt om tegen hogere prijzen in te kunnen kopen. Overigens is de verwachting dat de gevolgen het komend halfjaar beperkt blijven.

Bepaalde medische hulpmiddelen zoals kronen, verband, wegwerp-operatiemateriaal en handschoenen worden in China geproduceerd. Ook concentreert de productie van farmaceutische grondstoffen zich steeds meer in China en India. Wanneer de aanvoer van hulpmiddelen en medicatie als gevolg van het coronavirus zou stokken, kan dat de gezondheidszorg hard raken. Patiënten kunnen dan niet langer optimaal behandeld worden.

Directe nood is er niet. In het algemeen hebben ziekenhuizen en leveranciers voldoende voorraad om een maand aan de vraag te kunnen voldoen. Een tekort aan hulpmiddelen en medicijnen is dus voorlopig niet aan de orde. Dit wordt op middellange termijn anders wanneer de bevoorrading structureel gaat stokken. Nu de verschepingen uit China weer op gang komen, lijkt het bevoorradingsprobleem te overzien.

Toch is er wel degelijk een risico op bevoorradingsproblemen, zo leert het verleden. Het kan zijn dat Chinese fabrieken ‘overvraagd’ gaan worden omdat Europese zorginstellingen individueel gaan hamsteren: een gevolg van onzekerheid over de ernst van het virus. Dat kan gaan om medicatie of bijvoorbeeld om de voor personeel noodzakelijke mondkapjes en handschoenen. Zo zijn nu al nauwelijks meer mondkapjes te krijgen en de prijs ervan is flink gestegen. Mede door dit hamstergedrag bestaat het risico dat sommige instellingen hun patiënten niet kunnen helpen omdat ze één essentieel verbruiksartikel missen.

Dit gebeurde in 2014 na de uitbraak van de Mexicaanse griep. Zorginstellingen besloten toen min of meer allemaal tegelijk voor een paar maanden medische hulpmiddelen in te kopen en daarbij vaak de reguliere tussenhandel over te slaan als deze niets meer had. Daardoor konden de fabrieken minder goed inschatten wat nu de daadwerkelijke vraag was. Dit leidde uiteindelijk tot incidentele tekorten van medicatie en hulpmiddelen bij verschillende instellingen.

Het is dus zaak voor zowel overheden als zorginstellingen de handen ineen slaan en helder blijven communiceren om te voorkomen dat patiënten door hamstergedrag gedupeerd gaan worden. Bij eventuele tekorten dreigen Nederlandse zorginstellingen achteraan te moeten sluiten. De strenge wet- en regelgeving beperkt zorginstellingen bij het opbieden om toch medicatie te krijgen. In het Financieele Dagblad pleiten zorgfabrikanten er daarom voor dat de overheid en verzekeraars de huidige prijsbeperkingen tijdelijk laten varen.

Op de uitbraak van het virus zelf zijn Nederlandse gezondheidscentra in principe goed voorbereid. Alle protocollen liggen klaar en veel ziekenhuizen hebben spoedkamers om patiënten te kunnen behandelen. Daarnaast is er zelfs specifiek een ‘calamiteitenhospitaal’ in Utrecht. Het personeel zou dan wel van andere plaatsen moeten komen – wat de zorg daar kan beïnvloeden – maar in een paar dagen tijd kan dit ziekenhuis volledig operationeel worden gemaakt.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• FD, Medicijntekort door coronavirus kan Nederland hard raken
• Anja van Balen, ABN AMRO sector banker, anja.van.balen@nl.abnamro.com