Type afzetkanaal blijkt voor foodsector cruciaal
De impact van de coronacrisis op de sector food is tweeledig: een flinke groei voor bedrijven die leveren aan (online) supermarkten en een behoorlijke daling voor bedrijven die aan de horeca leveren. Ook binnen een bedrijf kunnen de gevolgen van de coronacrisis verschillend uitpakken. Zo verkochten groenteverwerkers bijvoorbeeld meer verspakketten, maar minder kant-en-klare maaltijden.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
En frisdrankproducenten verkochten meer grote flessen frisdrank en minder kleine flesjes water. ABN AMRO verwacht voor 2020 een volumedaling van 4 procent in de sector food. De tweedeling in de sector blijft ook in de rest van 2020 nog van kracht.
De samenleving is als gevolg van de virusuitbraak enorm veranderd. Anderhalve meter afstand houden is de norm en gelegenheden waar mensen samenkomen, zoals cafés en restaurants, zijn aan strenge regels gebonden. Daarnaast zijn er andere grote maatschappelijke veranderingen die van invloed zijn op de manier waarop mensen nu eten en drinken. Zo wordt er minder gereisd, werkt iedereen zoveel mogelijk thuis en wordt het afgeraden om thuis meer dan zes bezoekers te ontvangen. Mensen zijn dan ook meer thuis en bevinden zich minder op werkplekken of bijvoorbeeld bus- en treinstations.
Relatief goede zomer, maar beeld voor horeca blijft negatief...
Als gevolg van het mooie weer en het feit dat veel mensen in eigen land bleven, stegen de bestedingen van consumenten aan eten en drinken in juli en augustus. Maar in het vierde kwartaal zullen de bestedingen bij restaurants naar verwachting weer afnemen. Bij slecht weer zal de beperkte capaciteit zorgen voor een lagere omzet. In de tweede helft van het jaar geldt dat door het verplaatsen van activiteiten van buitenshuis naar binnenshuis consumenten op andere plekken eten en drinken; minder in horeca, in de trein of op het werk en meer thuis.
De uitgaven van werknemers in bedrijfsrestaurants zijn ook na het opheffen van de lockdown nog laag. Het wegvallen van de consumptie buitenshuis drukt zowel de verkochte volumes van voedselproducten als de prijs. Via het horecakanaal worden vaak exclusievere, duurdere producten verkocht die moeilijker via het supermarktkanaal te verkopen zijn, zoals biefstuk, asperges of verse kruiden.
...en beeld (online) supermarkten juist positief
De uitgaven in de supermarkten zijn flink toegenomen en bleven ook in juni, juli en augustus op een hoger niveau dan in dezelfde periode vorig jaar. Consumenten geven aan nagenoeg alle productcategorieën meer uit; zo heeft de supermarkt meer vlees, groente, sauzen, fruit en vis verkocht.
Daarmee wordt duidelijk dat het type kanaal sterk bepaalt hoe een bepaalde productgroep of voedselproducent door de crisis komt. Partijen die direct aan de supermarkten leveren, lijken in ieder geval tot minimaal 2021 te kunnen rekenen op een hogere afzet. Door de hogere volumes dit jaar verwacht ABN AMRO een stijging van 5 procent voor supermarkten. Terwijl de partijen die aan de horeca leveren het ook de rest van dit jaar en tot de zomer volgend jaar nog met lagere volumes zullen kampen.
Uitvoer in april en mei gedaald, in juni scherp herstel
Niet alleen in Nederland vindt een verschuiving van activiteiten van buitenshuis naar binnenshuis plaats. Ook in de landen om ons heen wordt minder gereisd, werken mensen minder vaak op kantoor en is de horeca aan beperkingen gebonden. Door deze beperkingen daalde de vraag vanuit restaurants, fastfoodketens en kroegen in belangrijke exportlanden en heeft de uitvoer van voedingsmiddelen een knauw gekregen. In april daalde de uitvoer met 5,5 procent en in mei met 11 procent. Met name producten die relatief vaak in horeca worden geconsumeerd, zoals vlees, vis en alcohol, werden door het buitenland minder afgenomen.
In juni daalde de uitvoer niet langer en steeg zelfs licht ten opzichte van vorig jaar. Het herstel van de voedingsmiddelenuitvoer werd in juni met name gedreven door een toename van de vraag uit landen buiten Europa. Het herstel is gunstig voor de sector Food. Het betekent dat Nederlandse voedingsmiddelen ook internationaal in trek blijven. De uitvoer van dranken leed in juni nog wel schade en daalde met bijna 20 procent.
Hoewel de uitvoercijfers na de lockdown er weer bovenop lijken te komen verwacht ABN AMRO dat de beperkingen die gelden als gevolg van de coronamaatregelen ook de rest van het jaar en begin 2021 nog druk zetten op de afzet van verschillende voedingsmiddelen naar het buitenland.
Recessie en werkloosheid in 2020 en 2021
ABN AMRO verwacht dat de Nederlandse economie dit jaar met 5,2 procent krimpt. Het derde kwartaal wordt beter dan het tweede, maar vanaf het vierde kwartaal worden de ontwikkelingen vooral door ‘tweederonde-effecten’ bepaald. De economie wordt dan afgeremd door een afname van investeringen en consumptie, minder export, een toenemend aantal faillissementen en oplopende werkloosheid. Vanaf medio 2021 zal de economie weer groeien, maar blijft de werkloosheid nog hoog. Een hogere werkloosheid heeft effect op het keuzegedrag van consumenten. In het verleden is gebleken dat consumenten tijdens een crisis meer letten op prijs. Dit heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat het aandeel huismerken tijdens de kredietcrisis flink is toegenomen. Het heeft ook tot gevolg dat discountsupermarkten meer bezocht worden en dat consumenten duurdere gemaksproducten inruilen voor goedkopere varianten.
De veranderingen als gevolg van de coronacrisis hebben grote invloed op de sector Food. ABN AMRO verwacht dat de volumes in de sector dit jaar met 4 procent dalen en dat die daling in 2021 slechts ten dele goedgemaakt wordt. Vanwege de recessie, de blijvende angst voor het virus onder de bevolking en de maatregelen die de horeca ook in de loop van 2021 nog in capaciteit beperken, vindt het volledige herstel van de sector pas na 2021 plaats.
Lees verder over de subsectoren vlees, groente en fruit, zuivel, drank en brood.
Meer informatie
Lees meer over onze prognoses in het volledige rapport 'Sectorprognose Food'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Lees verder in de foodsector
De Nederlandse foodsector is koploper op het gebied van arbeidsproductiviteit en innovatie. Robotisering, digitalisering en duurzaamheid zijn belangrijke thema’s waarop ondernemers zich onderscheiden ten opzichte van veel internationale concurrenten.
