Haal bbp van voetstuk in biodiversiteitscrisis

Het star nastreven van bbp-groei op korte termijn heeft als keerzijde dat voorbij wordt gegaan aan nadelige effecten van economische activiteit. Zo veroorzaken de Nederlandse productie en consumptie – gemeten over het jaar 2020 – voor bijna 40 miljard euro aan schade aan ecosysteemdiensten.

De voormalig Amerikaanse politicus Robert Kennedy stelde al in 1968 uit dat bijvoorbeeld bomenkap of het adverteren voor sigaretten bijdragen aan de omvang van de economie, omdat die zich vooral toespitst op financiële termen. Met de schade die deze activiteiten kunnen veroorzaken wordt echter geen rekening gehouden.

Binnen dezelfde gedachtegang kan economische activiteit die leidt tot een sterke verslechtering van de biodiversiteit – verschillende dimensies van diversiteit aan soorten planten, dieren en micro-organismen – zich ‘buiten het zicht’ van de geijkte maatstaf voor welvaart ontvouwen.

Daarmee dreigt verdere verschraling van de biodiversiteit. Volgens de IPBES-wetenschappers wordt nu al één miljoen soorten planten, dieren en micro-organismen met uitsterven bedreigd en ligt het tempo van verdwijnen van soorten vele malen hoger dan gemiddeld in de afgelopen tien miljoen jaar het geval was.

In verschillende landen bestaan initiatieven om breder naar welvaart te kijken, ook in Nederland. Zo vergelijkt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gemeenten naast economische rijkdom op aspecten als omvang van het natuuroppervlak, sociale cohesie, uitstoot van stoffen en ervaren gezondheid van bewoners. Bovendien werken planbureaus aan een manier om beleidskeuzes in de toekomst te kunnen baseren op een bredere definitie van welvaart.

Het zou helpen als wereldwijd overeenstemming ontstaat over een wereldwijd geaccepteerde indicator die als leidraad gaat gelden en dezelfde status krijgt als het bbp nu heeft.

Ondertussen kunnen al allerlei stappen gezet worden die bijdragen aan het loslaten van het economische groeiparadigma. Dit kan bijvoorbeeld door een bericht over een achterblijvende circulaire economie of overschreden planetaire grens met evenveel urgentie naar buiten te brengen als een aankondiging van een recessie.

Bovendien vergt het accepteren van een brede indicator voor welvaart aanpassingsvermogen van instituten en bedrijven om ingebouwde afhankelijkheden van economische groei af te zwakken.

Dit betekent ook dat bestaande indicatoren aan evaluatie of uitbreiding toe zijn. Neem het consumentenvertrouwen, zoals maandelijks gemeten door het CBS, dat uitsluitend gebaseerd wordt op economische en financiële verwachtingen, bijvoorbeeld door te vragen aan respondenten of de huidige tijd ‘gunstig is voor grote aankopen’.

Wanneer een consument terughoudend is met het doen van aankopen vanwege de milieubelasting van producten en bijvoorbeeld om die reden kiest voor huur of reparatie, wordt diegene een laag vertrouwen toegedicht. Als we naar brede welvaart kijken en zouden willen dat het consumentenvertrouwen daar iets over zegt, is een te nauwe manier van meten onterecht.

Lees het volledige rapport 'Miljardenschade aan biodiversiteit noopt tot radicale stappen'.

In gesprek

Op allerlei podia en platforms gaan onze experts en vertegenwoordigers in gesprek met ondernemers en anderen over actuele onderwerpen. Zij praten over zaken als duurzaam ondernemen, circulaire economie, vastgoed en sociale impact. Volg de webinars, podcasts en interviews.

Bekijk de video's of beluister de podcasts

Lees meer sectoroverstijgende artikelen

Naast de ontwikkelingen en kansen die zich in specifieke sectoren voordoen, zijn er ook volop actuele zaken die effect hebben op alle sectoren. Van klimaatbeleid en verkiezingen tot personeelstekorten en grondstoffenprijzen.

Bekijk alle artikelen