Bekijk de logistieke keten als één bedrijf

Onder leiding van Meeusen maakte NPRC, een coöperatie waarvoor dagelijks zo’n tweehonderd schepen onderweg zijn, een digitale transformatie door. Vijf jaar geleden werd er nog veel gebeld en gemaild. Tegenwoordig staan opdrachtgevers, binnenvaartschippers en overslagbedrijven real time met elkaar in verbinding, zodat alle ketenpartners precies de status van het logistieke proces kunnen volgen en daarop in kunnen spelen. Daarnaast geeft NPRC op basis van data-analyse advies om logistieke ketens efficiënter en flexibeler te maken. Het delen van data beperkt de kosten en de CO2-uitstoot, legt Meeusen uit.

"We gebruiken data om twee redenen. Ten eerste om meer onderbouwde beslissingen te nemen en ten tweede om de keten te optimaliseren. Wij zien vaak dat er wel data beschikbaar zijn, maar dat die tussen de schotten van de keten blijven hangen. De data worden dus niet gedeeld. Als we hierover met klanten in gesprek zijn, is de eerste stap het creëren van bewustwording. Je kunt namelijk alleen innoveren in de keten als de keten transparant is. De tweede stap is dat we samen stap voor stap de keten minutieus inzichtelijk maken. Dat doen we altijd vanuit de vraagstelling: hoe zouden we de logistieke keten inrichten als alle betrokken partijen één bedrijf zouden vormen? Wat je in de logistiek heel vaak ziet, is dat ketenpartijen alleen naar hun eigen onderdeel van de keten kijken. Om efficiënt te werken, moet je eigenlijk de keten vanuit een holistisch perspectief bezien."

"Als je alleen naar je eigen belang kijkt, krijg je suboptimale oplossingen. In de binnenvaart gebeurt het bijvoorbeeld nog heel vaak dat er 48 uur wordt ingepland als lostijd voor een schip. Soms duurt het lossen eigenlijk slechts een paar uur. Voor de overslagterminal is dat handig, want die kan dan alles optimaal plannen. Maar als de wachttijden niet transparant zijn, is niet duidelijk wat de effecten zijn voor de hele keten."

"Wij laden of lossen zo’n 20.000 keer per jaar. Wij hebben dus heel veel data over de wachttijden bij de verschillende overslaglocaties, per ladingsoort. Daardoor kunnen wij klanten adviseren over het optimaliseren van het laden of lossen. Wachttijd leidt namelijk tot hogere kosten. Soms gaat het om zichtbare kosten, bijvoorbeeld wanneer in contracten is afgesproken dat na een bepaalde termijn liggeld moet worden betaald. Er zijn ook onzichtbare kosten. Zo komt het voor dat een schipper vol gas moet varen om op tijd bij de volgende overslagterminal te zijn en daar vervolgens 24 uur ligt te wachten. Dan wordt heel veel brandstof verspild. Dat levert niet alleen frustraties op bij de binnenvaartondernemers, maar kost ook onnodig veel geld en is niet duurzaam. Als je van tevoren betrouwbare informatie hebt over het precieze tijdstip dat het schip er moet zijn, kan de schipper in sommige gevallen langzamer varen."

"Zeker. Een van onze schepen kwam bijvoorbeeld aan het eind van de middag heel vaak net niet leeg, waardoor het een nacht of zelfs een weekend moest wachten voordat alle lading was gelost. De opdrachtgever wilde kosten besparen door geen dure avondploeg in te zetten voor het lossen van het schip. Op basis van onze data-analyse concludeerden we dat de inzet van een avondploeg goedkoper is dan steeds het schip een hele nacht laten wachten. Zo besparen we kosten in de logistieke keten en kunnen we de capaciteit van het schip beter benutten.
Wat traditioneel ook gebeurde, is dat een opdrachtgever belde en op zeer korte termijn op een vast tijdstip een bepaalde lading wilde laten ophalen. Dan moesten we een schip sturen, ook als het schip op de heenweg geen lading had en dus leeg voer. Door beter inzicht in de productieplanning van de opdrachtgever kunnen we nu op basis van data inschatten of het nodig is om daar op dat tijdstip te zijn. In sommige gevallen is het mogelijk later te komen en kunnen we dan op de heenweg andere lading meenemen. Het delen van data leidt dan dus tot een veel betere benutting van de capaciteit, dat maakt ons als coöperatie ook aantrekkelijk voor de leden."

"Het kost vaak wat tijd om data te delen, zeker bij grote ondernemingen. Maar op het moment dat de resultaten heel duidelijk zijn en in euro’s kunnen worden uitgedrukt, staan opdrachtgevers hier in veel gevallen voor open. We delen ook data over de status van schepen met overslagbedrijven. Door actuele informatie te delen over de geschatte aankomsttijden van onze schepen kunnen de overslagbedrijven de planning daarop aanpassen."

"Zo ingewikkeld is het delen van data eigenlijk niet. Er zijn steeds meer systemen waarmee data real time gemakkelijk en op een veilige manier kunnen worden gedeeld. We zien wel grote verschillen tussen opdrachtgevers. Sommige bedrijven hebben veel data die makkelijk deelbaar zijn. Andere bedrijven werken nog met Excel-sheets en handgeschreven aantekeningen. Bij opdrachtgevers die op dit gebied nog weinig ontwikkeld zijn, kiezen we er altijd voor klein te beginnen. We beginnen dan met een deel van de logistieke keten waar de grootste problemen liggen. Als we daar goede resultaten bereiken door data te delen, kunnen we dezelfde aanpak toepassen op andere delen van de keten. Dat is dus mijn advies: begin klein."

Lees verder in de transport- en logistieksector

Na een lastig jaar, waarin de internationale handel afnam door een snelle afbouw van overtollige voorraden, heeft de transportsector een voorzichtig herstel ingezet. Begin 2024 stegen zowel in de containervaart als in de luchtvaart de goederenvolumes. Dankzij de aantrekkende economische groei kan de sector verder herstellen. Het herstel wordt echter geremd door een lagere vraag naar bouwmaterialen. Intussen krijgt het wegvervoer de komende jaren te maken met een stapeling van milieuregels.

Bekijk alle artikelen