In gesprek met Mark de Jong
Het zijn turbulente tijden in de zorg. De markt krimpt en patiënten moeten van de overheid dichter bij huis worden behandeld. Bovendien kan de vraag of verzekeraars bepaalde zorg wel of niet (blijven) contracteren, grote bedrijfseconomische gevolgen hebben voor zorginstellingen. Mede hierdoor hebben zorgaanbieders een veel hoger risicoprofiel dan vroeger. En dat doet de verhoudingen tussen financiers weer verschuiven. Wat merken ziekenhuizen hiervan en hoe passen zij hun strategie hierop aan? En welke rol verwachten zij van hun huisbank? We vroegen het Mark de Jong, lid Raad van Bestuur van het Diaconessenhuis Leiden.
Hoe ontwikkelt de zorgmarkt zich?
"Die verandert drastisch. We gaan van een groeimarkt naar krimp, doordat de rijksoverheid grenzen stelt aan zorg. Financieel, maar ook waar deze plaats moet vinden. Bij voorkeur wordt dat in de eerste lijn, bijvoorbeeld bij de huisarts of fysiotherapeut. Lukt dat niet, dan liever in een tweedelijns streekziekenhuis dan in de derde lijn. Dat zijn de grote academische centra. Maar voor sommige ziekenzorg moet je daar juist weer wél heen. Dat heeft te maken met een tegenbeweging, waarbij hooggespecialiseerde zorg alleen nog centraal wordt aangeboden."
Zijn er ook financiële implicaties?
"Zorg is altijd een publiek goed geweest, maar de laatste jaren is de sector bedrijfsmatiger en concurrerender gaan werken. Vroeger waren financiële middelen er gewoon en bestond er geen risico. Dat is niet meer zo. Sommige ziekenhuizen hebben liquiditeitsproblemen of gaan zelfs failliet. Het is in elk geval duidelijk dat de manier waarop de sector wordt gefinancierd moet veranderen. Hoe precies is nog niet uitgekristalliseerd, maar je ziet de verhoudingen tussen de verschillende financiers verschuiven. De traditioneel sterk vertegenwoordigde overheid geeft verzekeraars meer regie, en die hadden al veel rechten als het gaat om waarborgen. Banken aanzienlijk minder, terwijl die steeds meer risico moeten nemen. En het Waarborgfonds voor de Zorgsector stelt zich niet meer vanzelfsprekend garant voor leningen. Kortom: iedereen krijgt of zoekt een nieuwe rol."
Voor welke uitdagingen plaatst dit ziekenhuizen?
"In algemene zin dat het aantal behandelingen terugloopt. Dat heeft vooral te maken met verschuivingen in de zorgketen, van academische centra via streekziekenhuizen richting huisarts. Maar ook met de veranderingen in de financiering en het veel grotere risicoprofiel dat ziekenhuizen nu hebben. Je kunt er niet langer zomaar vanuit gaan dat alle zorg die je aan wilt bieden ook door de verzekeraars wordt gecontracteerd. Doen ze dat niet meer, dan kun je snel in de financiële problemen komen. Zelfs als één afdeling moet sluiten, kan deze een heel ziekenhuis meeslepen in zijn val."
Hoe gaat het Diaconessenhuis Leiden hier strategisch mee om?
"Bij krimp hou je eerst je kosten onder controle en pas je je capaciteit op de vraag aan. Verder investeren we in kwaliteitsverbetering van onze zorg door te focussen op bepaalde specialismen. Bij ons is dat onder meer totaalzorg voor ouderen. Daarvoor nemen we specialisten en verpleegkundigen aan die interdisciplinair samenwerken en goed met deze doelgroep om kunnen gaan. In de derde plaats anticiperen we op de verschuiving richting de eerstelijnszorg. Daarvoor zijn we een proeftuinproject gestart, samen met een verzekeraar, het ministerie van VWS en de koepel van regionale huisartsen. Hierdoor kunnen we patiënten dichter bij huis chronische zorg bieden. Via zogenaamde buitenpoli's in plaatsen om ons heen, door specialisten de huisarts te laten ondersteunen of de huisartsen zelf te trainen."
Wat raadt u andere ziekenhuisbestuurders aan?
"Die weten prima wat ze moeten doen, het is niet aan mij om ze dat te vertellen. Maar ik denk wel dat we de bedrijfsvoering in onze sector verder kunnen optimaliseren. Door kritisch te kijken naar algemene bedrijfshuishoudelijke principes en je middelen efficiënter in te zetten. Zo kun je bij inkoop en diagnostiek kiezen: samenwerken of uitbesteden. Intern valt er kwaliteitswinst te boeken door je hele logistieke keten vanuit het klantperspectief in te richten. We zijn traditioneel georganiseerd per specialisme, maar je kunt ook over de grenzen van afdelingen heen kijken en je afvragen hoe je een patiënt zo plezierig en efficiënt mogelijk door een ziekenhuisbezoek loodst."
Wat verwacht u van een bank in uw sector?
Ik wil me kunnen spiegelen aan wat anderen doen. Mijn huisbank moet dus weten wat er in deze sector omgaat en wat 'best practices' zijn. Ik heb veel aan die kennis, dus daar wil ik gesprekken over voeren. Daarnaast moet je huisbank niet alleen de dagelijkse processen goed hebben geregeld, maar ook een strategische partner zijn."
Ontdek meer verhalen van ondernemers
Overweegt u een eigen onderneming, staat u aan de rand van het opstartproces of wilt u eens een kijkje nemen in de keuken van een ander? Duik in onze ondernemersverhalen en haal inspiratie en tips uit de ervaringen die ondernemers delen.
Lees verder in de sector Zorg
In de komende jaren verandert de sector om meer zorg te kunnen leveren met minder middelen. De vraag naar zorg neemt verder toe door vergrijzing terwijl nauwelijks meer zorgpersoneel aangetrokken kan worden. Innovatie en samenwerking maken het werk makkelijker en leuker, waardoor de zorgverlening houdbaar en van hoge kwaliteit blijft.
