Uiteindelijk heeft de natuur voor alles een oplossing

De broccoli van vroeger bevatte meer voedingsstoffen dan tegenwoordig. Dat komt doordat landbouwgronden uitgeput raken door intensief gebruik, weet akkerbouwer Jeroen Klompe. Hij wil dit proces omkeren en de kracht van de bodem herstellen. “Niet alleen voor mezelf, maar ook voor de volgende generatie boeren.”

Daar waar de familie Klompe decennialang het ritme van de seizoenen volgde waait een nieuwe, frisse wind. Jeroen Klompe voelt het als zijn taak om een nieuwe wending te geven aan het ondernemerschap. Dat doet hij door veel aandacht te schenken aan bodemgebruik en verbeteren van zijn verdienmodel.

“Het is nodig om de structuur, het organische stofgehalte en het bodemleven te verbeteren”, vindt hij. “De kostprijs gedreven keten heeft ervoor gezorgd dat mijn ouders en de generatie daarvoor hun grond steeds intensiever moesten gebruiken. Ik wil dat proces omdraaien. Op gezonde grond groeien gezonde producten, die uiteindelijk meer waarde hebben.”

Bijzondere gewassen

Sectorspecialist akkerbouw Martin Boelen heeft in korte tijd een goede relatie opgebouwd met de akkerbouwer. Samen buigen ze zich over het bouwplan, dat bestaat uit veel verschillende gewassen, waaronder aardappelen, uien, granen en peulvruchten. Binnen die gewassen heeft Klompe zich gespecialiseerd in niches, zoals smakelijke Hoeksche Rooie, zacht zoete Pink Onions en kidney bonen. Een aantal van deze producten zet hij af via de lokale webshop Rechtstreeks en hij heeft een warme band opgebouwd met vegetarisch restaurant Jack Bean in Rotterdam. “Hoewel dit natuurlijk slechts een deel van mijn productie is, ben ik groot voorstander van korte ketens”, legt hij uit.

Klompe investeert in nieuwe afzetvormen, maar niet zonder zijn verhaal kloppend te maken. Zo heeft hij al sinds 2005 bloeiende akkerranden om zijn percelen, die de biodiversiteit versterken. Ook is hij overgestapt op een vast rijpadensysteem om de structuur van de bodem te sparen. Daarvoor heeft hij zijn machinepark moeten aanpassen. “Gaandeweg kom ik er achter dat de natuur voor alles een oplossing heeft. Dat principe hebben we losgelaten in de intensieve akkerbouw, met de komst van kunstmest en chemische ziektebestrijding. Ik zet me ervoor in om dat proces om te draaien”, legt Jeroen uit. Dergelijke afwegingen hebben grote impact op de bedrijfsvoering, want voor spuiten heb je andere apparatuur nodig dan voor schoffelen. Boelen: “Als bank willen we duurzame investeren mogelijk maken. In de praktijk kost zo’n omschakeling aanvankelijk meer, maar uiteindelijk moet het ook meer opleveren. De vraag is steeds hoe je dit als bank kunt faciliteren.”

Gezond voedsel

“Hoogwaardige producten.” Die woorden neemt Klompe steeds in de mond. Hij zoekt naar betere graansoorten om daarmee een goed brood te maken. “Brood maak je van goed meel, water en zout. Meer heb je niet nodig. Dat mensen niet goed reageren op brood heeft niet altijd te maken met een glutenintolerantie, het kan ook komen door de vele toevoegingen. Ik ben ervan overtuigd dat er ruimte is voor goed, gezond en smakelijk brood.”

Hetzelfde geldt voor soja, een eiwitbron die eveneens vaak onder vuur ligt. “Soja moet je op een goede manier fermenteren, zoals dit al jaren in Azië gebeurt.” De soja en granen van Klompe wordt gebruikt voor een nieuwe sojasaus, die inmiddels in beperkte oplage voorhanden is onder de merknaam Tomasu. De initiatiefnemers achter dit product hebben veel onderzoek gedaan naar fermentatie en laten de saus twee jaar rusten in oude eiken Whiskeyvaten. Voor de ‘unami’, een bijzondere smaakervaring. De saus is inmiddels met enthousiasme omarmd door toonaangevende koks.

Deze ontwikkelingen vragen veel energie van Klompe, maar dat is het waard, vindt hij. Hij zet zich in voor beter en gezond voedsel dat waarde heeft. “Dergelijke producten moeten er ook voor zorgen dat er meer waardering komt voor boeren, zodat zij kunnen blijven bestaan. Boeren hebben een belangrijke rol in de instandhouding van ons cultuurlandschap”, onderstreept hij. Zijn voldoening haalt hij niet uit winstmaximalisatie, maar juist uit de zoektocht naar een rechtvaardig voedselsysteem.