Piekbelasters tonen belang regionale stikstofaanpak

Investico analyseerde de stikstofuitstoot van ruim 19.000 veehouderijen. Uit deze analyse komt naar voren dat er een klein aantal piekbelasters zijn in de omgeving van natuurgebieden. Deze piekbelasters stoten tot ruim zestig keer zoveel stikstof uit dan een gemiddelde veehouderij.

Investico berekende dat één specifieke veehouderij in de buurt van de Veluwe meer stikstof uitstoot dan de totale besparing die wordt behaald door de verlaging van de maximumsnelheid op de snelwegen naar 100 kilometer per uur. In Otterlo ligt de bouw van een woonwijk al anderhalf jaar stil, terwijl in de buurt een veehouderij in een dag net zoveel stikstof uitstoot als zou vrijkomen bij de bouw van deze woonwijk. Een andere veehouderij stoot zelfs in drie dagen net zoveel stikstof uit als benodigd is voor de herstructurering van een snelweg, een van de typen bouwprojecten die de meeste stikstof uitstoten.

Uit het onderzoek van Investico blijkt dat de grootse problemen zich voordoen rond de Veluwe, de Rijntakken in Gelderland en verschillende natuurgebieden in Noord-Brabant en Limburg.

ABN AMRO kwam op basis van onderzoek in oktober via een omgekeerde weg tot een dezelfde conclusie, namelijk dat de woningbouw min of meer stil is komen te liggen rond natuurgebieden die te maken hebben met een groot stikstofoverschot door hoge regionale uitstoot van stikstof. Zo blijkt uit het onderzoek dat er specifieke clusters van probleemgemeenten zijn waar minder nieuwe woningen worden gebouwd dan het landelijk gemiddelde; in totaal zijn er 104 gemeenten in de buurt van Natura 2000-gebieden waar dit het geval is.

In onderstaande kaart is weergegeven waar de woningbouw het hardst wordt getroffen. De gemeenten met een sterkere dan gemiddelde daling van het aantal woningen in aanbouw zijn donkerblauw (merendeel binnen een straal van 5 kilometer van een kwetsbaar natuurgebied), middenblauw (merendeel binnen een straal van 5 tot 10 kilometer) en lichtblauw (merendeel verder dan 10 kilometer) gekleurd. In de overige gemeenten daalde het aantal woningen in aanbouw lichter of steeg dit aantal zelfs. Zoals uit de kaart blijkt, is de woningbouw hard teruggelopen in veel van de gebieden waar volgens Investico de piekbelasters actief zijn; gemeenten bij de Veluwe, het Rijngebied, delen van Noord-Brabant en Zuid-Limburg.

Uit bovenstaande kaart blijkt tegelijk ook dat er andere gebieden in Nederland zijn waar de woningbouw kampt met problemen, maar waar geen piekbelasters uit de agrarische sector actief zijn. In deze gebieden zijn er dus andere veroorzakers van de hoge stikstofbelasting van de natuurgebieden die ervoor zorgen dat de woningbouw achterblijft. Dit kan bijvoorbeeld de stikstofuitstoot van andere sectoren zijn, zoals de industrie, of stikstof die vanuit zee het land opkomt. Denkbaar is natuurlijk ook dat het in die andere gebieden wel degelijk de agrarische sector is die voor bouwbeperkingen zorgt, maar dat deze industrie in die gevallen eenvoudig over meer kleine bedrijven is verspreid en dus geen piekbelasters kent.

De analyse van Investico en het eerdere onderzoek van ABN AMRO laten duidelijk zien hoe belangrijk het voor de bouwsector is om door middel van een gebiedsgerichte aanpak de stikstofuitstoot te verminderen. Het heeft weinig nut om de stikstofuitstoot in Groningen te reduceren, terwijl de bouwsector nog steeds niet in de buurt van de Veluwe kan bouwen door hoge, plaatselijke stikstofuitstoot. Alleen met een gebiedsgerichte aanpak kunnen woningbouw- en wegenprojecten weer doorgang vinden. Per regio moet dan worden bekeken wie de uitstoters van stikstof zijn en hoe de stikstofuitstoot van deze vervuilers kan worden verminderd.

In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.

• Investico, Handvol agrarische bedrijven houdt Nederland op slot
• Madeline Buijs, ABN AMRO sectoreconoom, madeline.buijs@nl.abnamro.com
• ABN AMRO publicatie, Stikstof zorgt voor regionale terugslag in de woningbouw