HAL koopt een kans met overname Van Wijnen
Investeringsmaatschappij HAL koopt bouwbedrijf Van Wijnen, zo werd deze week bekend. Een verrassende stap, omdat bouwbedrijven bekendstaan om hun lage rendementen, sterk cyclisch zijn en traditioneel amper standaardisatie kunnen toepassen. Zo bezien is de overname weinig kansrijk om daar de ‘double digit growth’-cijfers te halen die zo typerend zijn voor private equity-bedrijven. Welke kans ziet private equity dan in de bouwsector?
Insight
De aankoop van HAL is opmerkelijk. Private equity heeft tot nu toe nauwelijks interesse in de bouwsector getoond, zoals blijkt uit onderstaande grafiek. De ICT-sector met zijn hoge arbeidsproductiviteit en schaalbare inkomstenmodellen is veruit favoriet bij investeringsmaatschappijen.
De schaarse voorbeelden van investeringen van private equity in de bouw betreffen dan ook ondernemingen die worden gekenmerkt door verregaande standaardisatie en optimalisatie van het productieproces – of op zijn minst het vooruitzicht daarop. Het schoolvoorbeeld is Katerra, een ‘bouwdisruptor’ uit de Verenigde Staten die de principes van modulariteit en circulariteit heeft omarmd en zichzelf presenteert als de Tesla van de bouwsector. Het bedrijf zette direct vanaf de start fabrieken op voor slimme modulaire houtbouw (Cross Laminated Timber), een kansrijke route naar verandering en verbetering van de sector.
De meeste Nederlandse bouwbedrijven staan echter nog aan het begin van dit proces. Grote bouwbedrijven hebben de afgelopen decennia op verschillende manieren geprobeerd om hun magere marges op te krikken. Ze werden internationaal of landelijk actief, bijvoorbeeld door de aankoop van kleinere, regionaal werkende branchegenoten (horizontale integratie) om vervolgens betonmortelcentrales, installatiebedrijven en projectontwikkelaars over te nemen (verticale integratie).
Het heeft nog niet mogen baten, want tot op heden wordt de bouw geplaagd door een lage arbeidsproductiviteit en hoge faalkosten als gevolg van projectmatig werken en gebrek aan herhaling. Hierdoor blijven de marges laag, ook in hoogconjunctuur met stevige productievolumes. Bouwreus of niet, het bruto-rendement op de omzet blijft voor toptienspelers als BAM (1,0 procent), Heijmans (2,2 procent), VolkerWessels (2,7 procent) en ook voor Van Wijnen (2,9 procent) bescheiden.
De kans die HAL nu mogelijk gaat benutten is die van een totale verandering van het verdienmodel in deze doorgaans traditionele sector. De bouw staat voor de enorme opgave om de weg in te slaan van industrialisatie, standaardisatie, modularisering, emissie-vrij en circulair. Deze ontwikkelingen moeten de bouwsector de komende decennia aan het gewenste hogere rendement helpen en woningen betaalbaar zien te houden.
Want met name de woningbouw kan vanwege een repeterend effect profiteren van de nieuwe technologische inzichten. En dat is precies de branche waar Van Wijnen (met een netto-omzet van 954 miljoen euro de nummer negen van Nederland) het meest actief is. Door grootschalige voorfabricage van gestandaardiseerde componenten in eigen fabrieken kan op de bouwplaats foutloos en sneller gewerkt worden, met minder arbeidsuren en minder materiaalverlies. Door deze manier van bouwen kan het aantal nieuwe woningen stijgen met 40 procent tot 81.500 per jaar ten opzichte van het gemiddelde van 58.200 woningen in de afgelopen vier jaar, zo stelde ABN AMRO eerder in een analyse.
Van Wijnen is al een tijdje van plan om 50 miljoen euro te investeren in de bouw van fabrieken voor gestandaardiseerde componenten voor woningen. HAL bezit op zijn beurt al enkele producenten van materialen die ook in de bouw gebruikt worden, zoals Trespa en Timber and Building Supplies Holland (onder meer Jongeneel en PontMeyer). In een land waar schaarse arbeidskrachten de komende jaren ingezet moeten worden voor verduurzaming van miljoenen gebouwen, is industrialisatie het ultieme antwoord om voor 2030 het gewenste aantal van één miljoen woningen op te kunnen leveren.
Private equity-bedrijven doen doorgaans grondige research voordat ze in onbekende wateren stappen. De investeringen van private equity in Van Wijnen en Katerra zullen daarom geen uitzonderingsgevallen blijken. De bouw staat voor een enorme opgave die een andere manieren van werken en andere verdienmodellen vereist. Is dat proces eenmaal in gang gezet, dan volgen de hogere rendementen vanzelf.
In Headlines & Insights geeft ABN AMRO duiding bij het nieuws.
Meer informatie
- FD.nl, HAL stapt in bouwsector met overname Van Wijnen
- Petran van Heel, ABN AMRO Sector banker, petran.van.heel@nl.abnamro.com
- ABN AMRO publicatie, Modulair bouwen levert 40 procent extra woningen op
- ABN AMRO publicatie, Disruptie, nu ook in de Bouw
