Winnaars Duurzame 50 over impact, durf en torenhoge ambities

Watson - medeoprichter van circulair adviesbureau PHI Factory - werd uitgeroepen tot duurzaamste professional. Biekram - manager duurzaamheid en development bij Facilicom Solutions - sleepte de Young Professional Award in de wacht. Een dubbelinterview met twee duurzame koplopers over impact, durf en torenhoge ambities.

Biekram: "Als manager duurzaamheid en development bij een facilitaire dienstverlener maak ik het verschil aan de gebruikerskant. Denk aan grondstoffengebruik voor facilitaire diensten als catering. Alles wat het pand in én uit gaat, gaat door onze handen. Daarnaast vind ik het sociale aspect van duurzaamheid heel belangrijk. Hoe kunnen we mensen plaatsen die een afstand ervaren tot de arbeidsmarkt en welke impact heb je als bedrijf op je omgeving?"

Watson: "Ik ben begonnen als Facility Manager en hield me in die rol al bezig met verduurzaming. Het gebouw en de facilitaire processen vormen samen het fysieke domein van de organisatie, alle grondstoffen komen hier binnen en rennen net zo hard weer naar buiten via het afvalcontract. Hier kun je dus echt de knopen aan elkaar verbinden. Zes jaar geleden heb ik samen met Geerke Versteeg PHI Factory opgericht. Een adviesbureau waarmee we organisaties helpen om duurzaamheid en circulariteit naar de praktijk te brengen. Om nog meer snelheid te maken in de transitie, hebben we drie jaar geleden een fun en uitdagend gamified leerplatform gemaakt. Hiermee kunnen we grote groepen medewerkers online in beweging brengen om, als expert van hun eigen werk, bij te dragen aan de systeemveranderingen die we nodig hebben in organisaties. Dit bedrijf heet nu The 2B Collective."

Watson: "Met PHI Factory richten we ons op koplopers die ketens om willen gooien, maar ook organisaties die aan het begin staan en hun ambities willen omzetten naar praktische projecten. Het zijn prachtige voorbeelden waarmee we kunnen laten zien dat het kan, maar soms voelt het ook een beetje als een druppel op de gloeiende plaat. Ik geloof dat we met The 2B Collective echt op grote schaal impact kunnen maken. We hebben laatst bijvoorbeeld 1.000 medewerkers van Vattenfall Nederland 6 weken getraind. Tijdens online challenges werden ze geactiveerd om te kijken naar hun eigen rol in de duurzame ontwikkelingsdoelen van de organisatie. Voor Gideon - een beweging die de bouwsector op positieve wijze wil veranderen - gaan we het platform whitelabel inzetten om 500.000 mensen in de bouwsector te bereiken. Zodat iedereen - van metselaar tot installateur - gaat snappen wat zijn of haar rol is in de diverse duurzaamheidsopgaves en we de hele sector in beweging kunnen brengen. De veranderkracht van het collectief."

Biekram: "Ik geloof in kennisdeling en inspiratie. Je merkt vaak dat onbekend onbemind maakt. Voor mij is duurzame verandering vanzelfsprekend, maar voor anderen niet altijd. Het kan soms zelfs spannend en eng zijn. Ik wil mensen de juiste tools meegeven om in beweging te komen. Binnen ons Facilicom team hebben we het afgelopen jaar een duurzame challenge gedaan waar iedereen aan meedeed: van directeur tot beveiliger. Dan gaat het echt leven binnen een organisatie. Laatst kreeg ik een mailtje van een medewerker die een leuke herbruikbare beker had gespot. Als mensen uit zichzelf naar je toekomen, gaat het de goede kant op."

Biekram: "De angst om te veranderen. Nogmaals: onbekend maakt onbemind. Men zegt al snel: bij ons kan dat niet of bij ons werkt dat niet. Maar er zijn genoeg voorbeelden dat het wel kan. Kijk maar naar Suze Gehem, de nummer 3 van de Duurzame 50. Met haar bedrijf De Groene Grachten helpt ze om historische gebouwen te verduurzamen. Als het daar kan, kan het overal."

Watson: "Er is veel ondoorzichtigheid in de keten en een gebrek aan informatie, waardoor mensen de verkeerde spiegel voor krijgen. Neem de lobby van fossiele, niet-hernieuwbare materialen. Door deze sterke lobby was de MPG-waarde voor hout en beton lange tijd gelijk. Pas recent is CLT toegevoegd als zogenaamde Categorie 1 data en dit scoort meteen vele factoren beter dan bijvoorbeeld beton. Ook wordt langdurige CO2 opslag in hout nog niet meegerekend. Dat wordt nu heroverwogen na veel publieke weerstand.

Daarnaast geloof ik dat we duurzaamheid de afgelopen 20 jaar op een hele verkeerde manier hebben benaderd. Namelijk vanuit het idee dat mensen helemaal niet willen verduurzamen. We zijn gaan reguleren, subsidiëren en beboeten. Maar ik merk dat mensen juist wél willen verduurzamen. Ze weten alleen niet hoe. Daarom moeten we een hele andere strategie volgen. Als iemand wel wil, wat heb je dan nodig? Dan gaat het om informeren, in staat stellen, mogelijk maken en transparante informatie bieden. Dan gaan er hele andere motoren draaien."

Watson: "Bouwprojecten hebben vaak een procesgerichte benadering. We gaan eerst ontwerpen, vervolgens kijken we of een bouwer het kan bouwen en dan hopen we maar dat het een beetje onderhouden kan worden. Echt helemaal achteraan komt nog: o ja hoe wil ik dat mensen gaan werken? Ik geloof dat we het moeten omdraaien. De hele bouwsector zou zich eerst moeten afvragen wat een organisatie wil betekenen in de maatschappij, hoe de bedrijfsvoering er dan uitziet en wat dat betekent voor het gebruik, beheer en onderhoud. Daarna ga je pas bedenken hoe je daar met een ontwerp maximaal aan kan bijdragen. We moeten dus van een procesgerichte- naar een gebruiksgerichte benadering."

Biekram: "Daar sluit ik me bij aan. Bedenk eerst hoe je een gebouw wil gebruiken en ga dan pas terug redeneren. Je wordt nu vaak geconfronteerd met een betonnen gebouw en daarbinnen moet je het maar gaan doen. Een simpel voorbeeld: veel organisaties willen zoveel mogelijk af van single use items als koffiebekers. Maar een pantry is vaak mooi gebouwd in een nis met ruimte voor drie bekerdispensers. Wat als straks duizenden medewerkers met hun eigen koffiebeker rondzeulen? Dan sluit zo’n pantry niet meer aan op het gebruik.

Daarnaast maak ik me hard voor meer focus op het sociale aspect. We hebben het gelukkig wel steeds vaker over natuurinclusief bouwen, maar waarom niet gewoon inclusief bouwen? Dus niet alleen oog hebben voor de biodiversiteit, maar echt kijken naar de totale omgeving en het hele ecosysteem waar wij als mens ook onderdeel van zijn. Vraag je als organisatie altijd af welke sociale impact je kunt maken in de omgeving waar je bent gehuisvest."

Watson: "Banken kunnen als versneller of vliegwiel fungeren, bijvoorbeeld door het financieren van circulaire businessmodellen. Er zijn veel partijen die de transitie willen maken naar een circulair businessmodel met pay-per-use achtige constructies. Denk aan een gevelbouwer die eigenaar blijft van zijn gevel, de afnemer betaalt alleen voor het daadwerkelijke gebruik. Al het materiaal blijft dus in het portfolio van de bouwer en dat zorgt voor een verlengde balans die gefinancierd moet worden. Ook kan de bank een krachtige rol spelen in het bij elkaar brengen en financieren van sector overstijgende oplossingen. Koppel bijvoorbeeld veeteelt aan regeneratieve landbouw om biobased materialen te creëren voor de bouwsector. Als bank kun je een echte systeemverandering mogelijk maken met nieuwe financieringsstructuren."

Biekram: "Banken kunnen verduurzaming versnellen door duurzame voorwaarden te stellen aan financiering. Kijk bijvoorbeeld naar het statement van pensionfonds ABP. Die willen alle investeringen aan de aanbodkant van fossiele brandstoffen stop zetten. Aansluitend stellen ze eisen rondom de acceleratie van verduurzaming bij bedrijven om zo op korte termijn impact te kunnen maken. Nu zeg ik niet dat je vervuilende bedrijven direct de deur moet wijzen, maar help deze partijen om te verduurzamen. Koppel bijvoorbeeld duurzame doelstellingen aan leningen met daarbij een rentekorting bij het behalen van doelen. En help ze dan ook door tools en expertise te delen. Mochten partijen dan nog steeds niet mee willen bewegen, dan kan je drastischere maatregelen nemen."

Biekram: "Het nieuwe hoofdkantoor van ABN AMRO in Zuidoost. Het gebouw uit de jaren 80 wordt volgend jaar compleet herontwikkeld tot Paris Proof. De circulaire ambities zijn echt torenhoog. Daarnaast is er veel aandacht voor de maatschappelijke impact. De bank blijft niet op de Zuidas, maar gaat terug de maatschappij in. Een groot deel van het nieuwe kantoor wordt openbaar gebied. Er komt ruimte voor een Socialpoint en iedereen - ook mensen uit de buurt - kunnen de kunstcollectie gratis bekijken. Onlangs heeft ABN AMRO een convenant getekend met de gemeente om commitment af te geven om Zuidoost een boost te geven. Dat sociale aspect vind ik heel mooi. Je hebt als organisatie uiteindelijk bestaansrecht omdat je iets toevoegt aan de volledige maatschappij."

Watson: "ABN AMRO doet dit samen met vastgoedontwikkelaar Edge. Zij leggen de lat heel hoog. Zo bouwen ze het kantoor van Vattenfall in Berlijn helemaal volgens een hout-hybride methode. Je hebt dit soort partijen nodig die leiderschap en durf tonen. Die denken: verdorie het moet anders. Ik zie steeds meer mooie initiatieven ontspringen. Van Nationale Nederlanden die al z'n projecten circulair en energieneutraal uitvoert tot tapijtfabrikant Interface die zijn fabrieken laat functioneren als een bos, die dezelfde hoeveelheid schone lucht, zuiver water en biodiversiteit genereren als wanneer er een bos had gestaan op die plek. Met elkaar echt nieuwe dingen durven doen, dat is wat ik de bouw en vastgoedsector zo gun."

Lees verder in de bouwsector

De Nederlandse bouwsector behoorde de afgelopen jaren tot een van de best presterende sectoren, ondanks verschillende uitdagingen waar de sector mee te maken heeft. Voorbeelden zijn het stikstof-dossier, de forse prijsverhogingen van energie en bouwmaterialen en ook de personeelstekorten. Gedreven door trends, innovaties en wet- en regelgeving groeit de relevantie van thema’s als duurzaamheid en milieu-impact en zoekt de sector zijn weg naar een nieuw evenwicht.

Bekijk alle artikelen