Slopen voor een gezonde woningmarkt

Nu we weer wat verkoeling hebben na de hittegolf, is het een goed moment om eens stil te staan bij een andere kant van de woningmarkt en de woningbouw. Dus iets anders dan de veelbesproken vragen als hoe om te gaan met de oververhitte huizenmarkt, wat het beste moment is om te kopen of te verkopen, wat de invloed is van buitenlandse beleggers op de hoogte van de huren en hoe we zoveel mogelijk kunnen bijbouwen?

In veel krimp- en anticipeergebieden in Nederland, regio’s die al te maken hebben met bevolkingskrimp en regio’s die daar in de toekomst mee te maken krijgen, zijn deze thema’s een ver-van-mijn-bed-show. Daar denken ze niet aan bouwen, maar zijn ze vooral bezig met de vraag hoe om te gaan met een krimpende bevolking en hoe de woningvoorraad daarop moet worden aangepast. Met als doel dat deze gebieden leefbaar blijven, zonder leegstaande woningen die verkrotten.

Een manier om de woningvoorraad aan te passen aan krimp, is sloop. Sloop leidt eenvoudig tot minder woningen in die gebieden waar er ook minder behoefte aan is. In de krimp- en anticipeergemeentes kunnen nog steeds nieuwe woningen worden gebouwd, als er tegelijkertijd maar voldoende gesloopt wordt.

En in de praktijk gebeurt dat ook. Onder de 25 gemeentes waar in de periode 2012-2018 in verhouding tot nieuwbouw de meeste woningen zijn gesloopt, bevinden zich 19 krimp- en anticipeergemeentes. Deze gemeentes liggen vrij willekeurig verspreid over alle krimp- en anticipeergebieden, al steken Parkstad Limburg en Oost-Groningen er bovenuit. In veel van deze gebieden worden tegelijk nieuwe woningen gebouwd, waardoor de woningvoorraad kwalitatief verbetert. Vooralsnog worden vooral huurwoningen gesloopt, die vaak eigendom zijn van grote partijen zoals woningcorporaties. Zij kunnen makkelijker besluiten om een woning te slopen dan een particulier.

Het gaat in Nederland dus zeker niet overal om bouwen, bouwen, bouwen. In sommige gebieden is slopen, slopen, slopen juist het credo. En in veel van deze gebieden leidt dat tot een gezonde en rustigere woningmarkt; de prijzen zijn stabieler, nerveuze kopers of verkopers zijn er veel minder en van beleggers is geen spoor.

Deze column verscheen eerder in Cobouw op 14 augustus 2019