De coronacrisis heeft ook in de akkerbouwketen tot vraaguitval geleid. Vooral de vraag naar fritesaardappels stortte in. Dit had gevolgen voor de liquiditeitspositie van veel akkerbouwers. De gemiddelde stand op de lopende rekening van akkerbouwbedrijven was aan het eind van het tweede kwartaal 2020 gedaald tot iets minder dan 20.000 euro. Dit is een daling ten opzichte van het jaar ervoor met 7.000 euro. Het tweede (en derde) kwartaal zijn doorgaans kwartalen waarbij de stand omlaag gaat vanwege de uitgaven voor de teelt, terwijl gewasopbrengsten afnemen.
Download het volledige rapport
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
De resultaten van het tweede kwartaal 2020 zijn beïnvloed door de effecten van de coronacrisis. Zo liepen met name de ontvangsten voor fritesaardappelen sterk terug. In het eerste kwartaal 2020 lagen de opbrengsten van fritesaardappelen al lager dan in 2019 als gevolg van lagere prijzen. Mede door het begin van de coronacrisis in maart. In het tweede kwartaal 2020 viel de export en de binnenlandse afzet van frites zeer sterk terug door sluiting van het out-of-home segment. Vanuit de overheid is er een compensatieregeling van in totaal 50 miljoen euro voor fritesaardappeltelers voor de geleden schade opgesteld.
Niet alleen bleven de ontvangsten in het tweede kwartaal achter, ook de toegerekende kosten vielen ongeveer 2.600 euro lager uit dan vorig jaar. In verband met de gevolgen van de coronacrisis hebben banken ondernemers aangeboden om gedurende zes maanden geen aflossingen en soms ook geen rente te laten betalen. Daar is door banken verschillend invulling aan gegeven en door ondernemers wisselend gebruik van gemaakt. Gevolg is dat bij veel ondernemers de aflossingen van maart naar april verschoven. Dit vertekent het beeld van de maandelijkse liquiditeitsontwikkeling in maart gunstig en in april ongunstig. De betalingen aan de belastingdienst zijn dit jaar een stuk lager dan voorgaand jaar, waarschijnlijk doordat betalingen tijdelijk zijn opgeschort. Ondernemers hebben dit kwartaal verder minder leningen opgenomen voor investeringen.
Vooruitzichten 2020
Het voorjaar van 2020 was uitzonderlijk droog. De kieming en opkomst verliepen moeizaam, waardoor gewassen (o.a. suikerbieten, uien en aardappelen) een achterstand opliepen of door de moeizame zaaibedbereiding en door droogteschade verloren gingen (uien). Het aandeel bietenpercelen met een goede bietenstand is dit jaar laag. Met name bij akkerbouwers die niet kunnen beregenen zoals in het Zuidwesten groeiden de gewassen slecht. Regenhaspels werden al vroeg volop ingezet waardoor extra kosten voor diesel moesten worden gemaakt. Pas in juni viel er weer regelmatig neerslag. In het Noordoosten kreeg een flink aantal akkerbouwers te maken met schade als gevolg van hagelbuien eind juni. Het merendeel van de akkerbouwers is hiervoor verzekerd.
Door de grote voorraden frites en de uitbreiding van het aardappelareaal in Noordwest Europa wordt onder normale groeiomstandigheden prijsdruk verwacht voor de aardappeloogst van 2020. Door het droge voorjaar in Noordwest Europa kan de productie echter getemperd worden wat juist weer een opwaarts effect op de prijs kan hebben. Er werd de afgelopen periode weer volop aardappelen verwerkt vanuit de oogst 2019, de contracten worden nagekomen door de verwerkers, maar veelal twee maanden later dan gepland. De verwachting is dat in het derde kwartaal een kleine inhaalslag kan worden gemaakt, ook doordat de afhandeling van poolcontracten naar achteren is geschoven omdat de definitieve prijs nog niet vastgesteld kan worden. Naast de uitgestelde inkomsten zijn ook een aantal kostenposten (zaai- en pootgoed, GBM, kunstmest) uitgesteld, welke in het derde kwartaal zullen vallen.
Voor suikerbieten verwachtte Cosun begin dit jaar een prijs het niveau van oogst 2019 zal liggen. Door de Corona crisis daalde de vraag naar suiker, waardoor de vooruitzichten er minder goed uitzien. Daarnaast zullen de resultaten van Aviko (onderdeel van Cosun) ook achterblijven, waardoor ook deze plus op de suikerprijs achterwege blijft. De export van uien loopt nog moeizaam, maar de prijsontwikkeling is positief. Vooralsnog zijn daarom de verwachtingen op goede financiële resultaten voor de oogst 2020 niet hoog.
Er zijn ruim 13.000 agrarische ondernemers die bij RVO een voorschot hebben aangevraagd voor uitbetaling van de betalingsrechten om deze in juli te ontvangen. Dit voorschot bedraagt 300 euro per subsidiabele hectare. Voor het gemiddelde akkerbouwbedrijf is hier een voorschot van bijna 20.000 euro mee gemoeid.
Meer informatie
Lees het volledige rapport 'Liquiditeitsmonitor Akkerbouw Q2 2020'.
(Ziet u geen download of kunt u het rapport niet downloaden? Upgrade uw browser dan naar de meest recente versie.)
Voor nadere informatie over deze liquiditeitsbarometer en over de belangrijkste pijlers van de kasstroom verwijzen wij graag naar de publicatie op Agrimatie van Wageningen Economic Research. Deze liquiditeitsmonitor is tot stand gekomen als publiek private samenwerking tussen Wageningen Economic Research, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, en ABN AMRO Insights. De data zijn afkomstig van het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research. Het doel is om de verkregen inzichten te delen en ondernemers te ondersteunen in hun bedrijfsvoering.
Lees verder in de agrarische sector
De agrarische sector in Nederland kenmerkt zich door hoge productiviteit en kwaliteit. Veel landen en organisaties zien Nederland daarom als agrarisch gidsland. Met een export van ruim EUR 100 miljard draagt de Nederlandse land- en tuinbouw sterk bij aan onze economie.
